γὰρ ἄξιος Θεοῦ εὑρεθεὶς, πρὸς τοῖς ἔχνεσιν αὐτῶν A cobi ; sicut Josephi, Isaia, aliorumque prophetaεὑρεθῆναι ἐν τῇ βασιλείᾳ· ὡς Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ, rum; sicut Petri et Pauli, et aliorum apostolorum, καὶ Ἰακώβ, ὡς Ἰωσήφ, καὶ Ἰσαΐου 02 (62), καὶ τῶν qui in nuptiis sersati sunt; non enim libidinis ἄλλων προφητῶν (63)· ὡς Πέτρου, καὶ Παύλον (64), causa, sed generis sui propagandi ergo matrimonia καὶ τῶν ἄλλων ἀποστόλων (65), τῶν γάμοις προσο habuerunt. Patres, educate filios vestros in disciμιλησάντων· 63 οὐχ ὑπὸ προθυμίας δὲ 64 τῆς περὶ τὸ plina et institutione Domini; ac docete eos sacras πρᾶγμα, ἀλλ' ἐπ' ἐννοίας ἑαυτῶν 65 τοῦ γένους, ἔσχον litteras, item artes, ut non otio indulgeante. Bene ἐκείνους. Οἱ πατέρες, ἐκτρέφετε τοὺς ἑαυτῶν παῖδας autem, inquit, educat pater justus: in filio intelliἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσία Κυρίου· καὶ διδάσκετε αυτ gente lætabitur cor cjus 6. Domini, placido animo τοὺς τὰ ἱερὰ γράμματα, καὶ τέχνας, πρὸς τὸ μὴ sitis erga servos, ut sanctus Job docuit 67. Una ἀργία χαίρειν. Καλῶς δὲ, φησίν, ἐκτρέφει πατὴρ enim est notura, et unum genus humanitatis. In δίκαιος· ἐπὶ υἱῷ συνετῷ εὐφρανθήσεται ἡ καρδία Christo siquidem neque servus, neque liber est 6. αὐτοῦ. Οἱ κύριοι, εὐμενῶς τοῖς οἰκέταις προσέχετε, Principes obediant Cæsari; milites, principibus ; ὡς ὁ ἅγιος Ἰὼβ ἐδίδαξε. Μία γὰρ φύσις, καὶ ἓν τὸ diaconi, presbyteris, ut sacerdotibus; presbyteri, γένος τῆς ἀνθρωπότητος. Ἐν γὰρ Χριστῷ οὔτε diaconi et reliquus clerus, una cum populo universo δοῦλος, οὔτε ἐλεύθερος. Οἱ ἄρχοντες πειθαρχεί- Β militibus, principibus et Caesare, episcopo ; epiB

63 al. Ἡσαΐου. 63 al. ἀλλά. 6 deest in al. 65 al. αὐτός, ms. αὐτούς. 66 Prov. xx, 24. 67 Job XXXI

13, 15. 6 Gal. 111, 28.

(62) 'Icatou. Ipsomet auctore, prophetiæ cap.vi, vers 3.Sed emaculari volo auctorem Traditionum Hebraicarum in libros Paralipomenon, ad lib. 11,cap. 33: « Tradunt Hebræi eumdem Marassem filium fuisse filiæ Isaia: et ideo in hoc loco, quanquam nomen matris scribatur, patris tamen illius non scribitur; quia indignus erat profanus rex tanto avo. » Estne aliquis adeo cæcus, ut non videat voces « patris » et « matris » sedem mutasse?Nimirum in Paralipomenis non nominatur Manassis mater, sicut nominata fuerat IV Reg. xx1; pater autem Ezechias utrobique lieitur. Cor.

(63) Καὶ τῶν ἄλλων προφητῶν. Excepto Daniele cum tribus pueris, juxta doctrinam magistrorum tam Synagogæ quam Ecclesiæ. I.

(64) Kal Пzúλou. Amplectitur Ignatiaster opinio- C nem Clementis Alexandrini Στρωματέων 11, pag. 448, et aliorum quorumdam, ortam ex pravo intellectu Paulinorum textuum Philipp. iv, 3, et I Corinth. ix, 5, quam refert etiam, nec refellit Eusebius Hist. lib. 1, cap. 30, ut modeste fit a Nicephoro cap. 44, lib. 11, quæque per Origenem initio Explanationum in Epistolam ad Romanos simpliciter cum opposita sententia proponitur. «Clemens,» inquit nescio quis relatus in præfatione Lamberti Gruteri Venradii ad Clementina scripta, «< Petri in episcopatu successor fuit: quo velut amanuensi usus est etiam Paulus apostolus ; quem Philippensibus scribens ob insignem pietatem præ cæteris uxori suæ commendavit, At maxima pars theologorum omnis ævi, Paulo virginitatem perpetuam laudi dant; obnitente cum paucis recentioribus Chrysostomo. ID.

(65) Καὶ τῶν ἄλλων ἀποστόλων. Ex I Cor. 1x, 5: Kai of homol dmóstolo, unde etiam Clemens Alex. Strom. I, pag. 448; vII, pag. 741, et Humbertus Sylvæ Candida libro Contra Nicetam perperam collegerunt apostolos conjugio obligatos vixisse. Ac juxta S. Basilium, qui in Asceticis, sermone De abdicatione rerum, ex mea et mss.constitu. tione, sic loquitur de sanctis conjugatis: Otos žvév μὲν τῇ παλαιά Διαθήκη Αβραάμ ὃς τῇ τοῦ Θεοῦ προτιμήσει τὸν μονογενῆ θυσιάζων ἀσυμπαθῶς, ἐμε γαλαύχει, καὶ τὰς τῆς σκηνῆς αὐτοῦ θύρας διαπεπετασμένας εἶχε, πρὸς ὑποδοχὴν τῶν ἐπιξενοῦσθαι μελ λόντων ἑτοιμαζόμενος, οὐ γὰρ ἤκουσε· Πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα, καὶ δὸς πτωχοῖς· καὶ τὰ μείζονα τούτων ἐπεδείξατο. Ιώβ (in Anastasii quæstione 15, pag 174, ἐπεδείξαντο ̓Αβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰα κώβ, ubi Regius liber 200, Αβραὰμ καὶ Ἰώβ, και ἕτεροι πλείστοι, Δαβίδ (hoc modo et ad fidem codicum mss. editiones antiquæ,cum Anastasio,ubi Parisiensis ultima cum interprete inepte Azvi, er

D

rato quod animadvertes quoque apud Cyrillum Hie. rosolym. catechesi 12, p. 115. Aaλ enim pro Azo lectum fuit) τε καὶ Σαμουήλ, Ἐν δὲ τῇ νέα Διαθήκη, οἷος Πέτρος ἦν, καὶ οἱ λοιποὶ τῶν ἀποστόλων. Hoc est: «Qualis in Veteri quidem Testamento Abraham fuit: qui Deum cunctis anteponens,cum unigenitum libenter et victo naturæ affectu immolaret, magnopere gloriabatur et resultabat; qui etiam tabernaculi sui fores apertas tenebat, paratus ad hospitio suscipiendos quotquot ad ipsum accederent.Neque enim audiverat illud: Vende quæ habes et da pauperibus: et majora his edidit.Item Job,aliique plurimi, et David, et Samuel. In novo autem Testamento, qualis Petrus exstitit, et reliqui apostolorum. » Idemque cum Basilio sentit de Petro et cæteris apostolis Ratramnus iv contra Græcos, 6, Spicilegii tom. II, p. 132. Ut omittam hæreticum Jovinianum, cum minus expresse loquente Eusebio Demonst. evang. lib. in, cap. 5. p. 118. Tertulliani vero verba disjunctiva sunt; « Petrum solum invenio maritum, per socrum; monogamum præsumo per Ecclesiam, quæ super illum ædificata, omnem gradum ordinis sui de monogamis erat collocatura. Cæteros cum maritos non invenio, aut spadones intelligam necesse est, aut continentes. » De monogamia cap. 8. Jam ex apostolis duodecim solum Joannem uxore caruisse, ut noster, affirmat qui falso nomine Ambrosii gaudet auctor Commentariorum in Paulum, ad II Cor. xi, 2. Et quosdam apostoloruin habuisse conjugia dicitur ab Origene in Rom. xii, 1, et a Chrysostomo lib. De compunctione cordis, cap. 8. Imo inter virgines recensentur solummodo filii Zebedæi Jacobus ac Joannes in oratione 6 Procli. Denique Andream, Matthæum et Bartholomæum maritos habes in Epiphanio hær. 78, cap. 10. Philippum in Clemente Alexandrino, Stromateon III, in Eusebio, Hist. lib. m, cap. 30, 31, 39, ex eodem Clemente, et Polycrate, necnon ex propria sententia, et in Chrysostomo homil. 4, De verbis Isaic, tom. III (quanquam primus ac postremus excusari atque de Philippo diacono possint accipi,ut patebit legenti quæ notabamus ad Constit. vi, 7). Judam Jacobi fratrem Domini in Eusebio lib. i, cap. 19, 20. 32, ex, Hegesippo, in Cedrono p. 154, in Nicephoro lib.1, cap. 33. In libello inedito De apostolis, qui S. Epiphanio tribuitur, cod. Regio 1026: Kal peny ἔσχε δύο υἱοὺς Ἰάκωβον καὶ Ζωκής (Cedren. Ζωxpa). Et Judam Iscariotem apud Eusebium tum Præparat. evang. lib. vi, cap. 11, in loco Origenis, tum Evang. demonstr. x, 3; necnon apud Augustinum, Theodoritum et Haymonem ad Psalm. CVIII, 9, ubi videnda quoque Græcorum Catena.Hactenus collegi circa matrimonium apostolorum. Nunc ad

scopus, Christo,sicut Christus Patri; et hac ra- Α τωσαν τῷ Καίσαρι· οἱ στρατιῶται, τοῖς ἄρχουσιν·

tione per omnia conservatur unitas 70. Sint " autem viduæ non vage. non gulosæ, non circumcursa trices; sed ut Juditha illa honestissima 74,ut Anna illa temperantissima 75. Hæc non ut apostolus præcipio ; quis enim sum ego, aut quæ domus patris mei ro, ut parem me illis dicam ? sed tanquam commilito vester 78, officio succlamatoris fungens.

οἱ διάκονοι, τοῖς πρεσβυτέροις ἀρχιερεῦσιν 69 (66). οἱ πρεσβύτεροι, καὶ οἱ διάκονοι, καὶ ὁ λοιπὸς κλῆρος, ἅμα παντὶ τῷ λαῷ καὶ τοῖς στρατιώταις καὶ τοῖς ἄρχουσι καὶ τῷ Καίσαρι, τῷ ἐπισκόπῳ· ὁ ἐπίσκοπος. τῷ Χριστῷ, ὡς ὁ Χριστὸς τῷ Πατρί. Καὶ οὕτως ἡ ἑνότης διὰ πάντων σώζεται. Ἔστωσαν δὲ καὶ αἱ χῆρας (67) μὴ ῥεμβαί, μὴ λίχναι 18, μὴ περιτρο χάδες· ἀλλ' ὡς Ἰουδὶρ 13 ἡ σεμνοτάτη, ὡς ἡ ̓Αννα ἡ σωφρονεστάτη. Ταῦτα οὐχ ὡς ἀπόστολος (68) διατάςσομαι· τίς γάρ εἰμι ἐγώ ; ἤ τίς ὁ οἶκος τοῦ πατρός μου, ἵνα ισότιμον ἐμαυτὸν 17 ἐκείνων εἴπω ; ἀλλ ̓ ὡς συστρατιώτης ὑμῶν, ὑποφωνητοῦ (69) τάξιν ἐπέχων.

V. Fratres mei, valde effusus sum in amorem B vestri; et supra modum exsultans, tutos cautosque vos reddo. Non ego autem; sed per me Dominus Jesus, in quo vinctus, plus timeo. Adhuc enim imperfectus sum sed precatio vestra apud Deum me perficiet, ut id obtineam ad quod vocatus sum; confugiens ad Evangelium, tanquam ad carnem Jesu Christi; et ad apostolos, velut ad Ecclesiæ presbyterium. Prophetas etiam diligo, ut qui Chrislum annuntiarint, ut qui ejusdem Spiritus participes fuerint.cujus et apostoli. Quemadmodum enim pseudoprophetæ et pseudoapostoli, unum et eumdem spiritum malum, fallacem et populi seductorem 69 [ καὶ vel ὡς ἱερεῦσιν. 70 I. sup. ad Trall.

γ. Αδελφοί μου, λίαν ἐκκέχομαι ἀγαπῶν ὑμᾶς, καὶ ὑπεραγαλλόμενος ἀσφαλίζομαι ὑμᾶς. Οὐκ ἐγὼ δὲ, ἀλλὰ δι' ἐμου ὁ Κύριος Ἰησοῦς ἐν ᾧ δεδεμένος φο βοῦμαι μᾶλλον. Ετι γάρ εἰμι ἀναπάρτιστος· ἀλλ' ἡ προσευχὴ ὑμῶν εἰς Θεόν με ἀπαρτίσει, ἵνα ἐν ᾧ ἐκλήθην ἐπιτύχω (70), προσφυγών τῷ Εὐαγγελίῳ ὡς σαρκὶ Ἰησοῦ (71) Χριστοῦ, καὶ τοῖς ἀποστόλοις ὡς πρεσβυτερίῳ Ἐκκλησίας (72). Καὶ τοὺς προφή τας δὲ ἀγαπῶ, ὡς Χριστὸς καταγγείλαντας (73', ὡς τοῦ αὐτοῦ Πνεύματος μετασχόντας, οὗ καὶ οἱ ἀπόστολοι. Ὡς γὰρ οἱ ψευδοπροφῆται καὶ οἱ ψευδαπό στολοι, ἕν καὶ τὸ αὐτὸ εἵλκυσαν 9 (74) πονηρὸν καὶ ἀπατηλὸν καὶ λαοπλάνον πνεῦμα· οὕτω καὶ (75) οι 7 al. λίχνοι. 71 Const. ap. 1, 6 et vi, 1. ms. Ἰουδήθ. 74 Judith viu, 4, 6, το Luc. II, 36, 37. 7 I. Reg. xvi, 18 et II Reg. vir, 18. 77 al. ἑαυτόν. 78 Philipp. 11,

25. 10 al. ειλήφεσιν.

eorum cœlibatum et virginitatem. Præter jam dicta C atque allegata, Hegesippus apud Eusebium lib. 11, cap. 23, et HieronymumCatalogi cap.2; Epiphanius hæresi 30, num. 2; hæresi 78, n 13; et Ilieronymus. 1 in Jovinianum 24, testantur de Jacobo fratre Domini; de Jacobo autem altero Joannis fratre Epiphanius LVIII, 4. LXXVIII, 13; de Andrea Metaphrastes apud Surium 29 Junii; de Juda proditore Hieronymus ac Euthymius in Ps. cvin; de omnibus,dempto Petro, idem Hieronymus 1. 1, Contra Jovin., cap. 14. Cor.

Ibidem. Καὶ Παύλου, καὶ τῶν ἄλλων ἀποστόλων. De hoc loco videnda, quæ fusius disseruimus in Prolegomenon capite 17. Sequens vero sententia ex utroque codice Græco et vulgata Latina interpretatione, inter se collatis, est restituta. Sic enim legit codex Nydpruccianus: 'Αλλ' ὑπὸ προθυμίας δὲ τῆς περὶ τὸ πρᾶγμα, ἀλλ' ἐπ ̓ ἐννοίας ἑαυτῶν τοῦ γένους ἔσχον ἐκείνους. Augustanus contractius : 'Αλλ ̓ ὑπὸ προθυμίας τῆς περὶ τὸ πρᾶγμα, ἐπ' ἐννοίας αὐτὸς ἔσχον ἐκείνους· quod Latine Morelius ita expressit: «Sed studio ac propensione animi ad rem, illos ego sum recordatus, et Vairlenius : « Sed studio virginitatis, de qua loquor, illi in mentem mihi venerunt, » cum vetus interpres, ad interpolatoris mentem accommodatius,ita locum reddiderit: « Qui non (unde οὐχ pro ἀλλ' in nostro Græco substituimus) libidinis causa, sed posteritatis subrogandæ gratia, conjuges habuerunt. » USSER.

(66) Τοῖς πρεσβυτέροις, ἀρχιερεύσιν. Ex vetere vulgato interprete corrigendum est. καὶ ἱερεῦσιν, « et sacerdotibus » (sic enim in ms. Magdalenensi legitur), vel potius, ὡς ἱερεῦσιν, « ut sacerdotibus. » Ita enim habent mss. Baliolensis et Petavianus: pro quo Jacobus Faber (et cum eo editores reliqui) « ut sacrorum administratoribus,» substituit, De eo vero quod statim subjungitur; ut non presbyteri solum et diaconi, et reliquus clerus, sed etiam milites et magistratus et ipse Caesar, obediant episcopo : videnda quæ in Prolegomen. cap. 16, sunt notata. ID.

D

73

(67) Ἔστωσαν δὲ καὶ αἱ χῆραι. Vid. Prolegomen. cap. 11. ID.

(68) Ταῦτα οὐχ ὡς ἀπόστολος. Vid. ibid. Ἐμαυτόν autem, pro αυτόν, ex Mydprucciano codice hic est positum. ID.

(69) Υποφωνητοῦ. Vet. vulgat. « obedientiæ, » ac si ὑπακοῆς legisset. Morelius : « succentores. Vairlenius, « monitores ; » qui υποφήτην hic legendum conjicit : quæ vox,inquit, Græce significat non proprie vatem aut prophetam, sed eum qui acceptum ab alio oraculum promit et interpretatur cæteris. Unde et a Dionysio, in lib. De cælesti hierarchia, angelorum ordines appellantur τάξεις υποφητικοί, quod ea quæ a superioribus ordinibus acceperunt inferioribus ordinibus quasi per manus tradant,et illi rursus viris sanctis enuntient et communicent. Hæc ille. ID.

(70) Ἵνα ἐν ᾧ ἐκλήθην ἐπιτύχω. Vet vulgat. : « Ut illum in quo vocatus sum merear adipisci. » Anglican. «< Ut in qua hæreditate propitiationem habuero (ἐλεήθην) potiar. » ID.

(71) Τῷ Εὐαγγελίῳ ὡς σαρκὶ Ἰησοῦ. Hieronym. vel quisquis auctor fuit Commentariorum illorum, in Psalm CXLVII: « Ego corpus Christi Evangelium puto, sanctas Scripturas, doctrinam ejus. » Vid Clement. Alexandrin. Pædagog. lib. 1, cap. 6. Origen.in Levitic. cap. x, homil. 7, et Εuseb. Caesariens. lib. ii, Ecclesiasticæ theologie, contra Marcellum Ancyranum. Ib.

(72) Τοῖς ἀποστόλοις ὡς πρεσβυτερίῳ Ἐκκλησίας. Ecclesiæ videlicet universalis. Vid. Nicol. Vedel. in hanc epistol. Exercitat. cap. 14. ID.

(73) ̔Αγαπώ, ὡς Χριστὸν καταγγείλαντας. Αηglican. « Diligamus ; et ipsos in Evangelium annumtiasse » ID.

(74) είλκυσαν. Ila codex Nydpruccianus ; ubi corrupte in Augustano legebatur, ελληνσαν pro quo Vairlenius substituit, εἰλήφεσαν, et vetus interpres vulgatus, « assumpserunt, » reddidit. Ib.

(75) Οὕτω καὶ. Vet. vulgat. « sic iterum, » pro quo Jacobus Faber, « sic certe, » edidit. ID.

προφῆται καὶ οἱ ἀπόστολοι, ἔν καὶ τὸ αὐτὸ ἅγιον A traxerunt; sic etiam prophetæ et apostoli, unum et Πνεῦμα, ἀγαθὸν, καὶ ἡγεμονικόν (76), ἀληθές τε διδασκαλικὸν ἔλαβον παρὰ Θεοῦ διὰ Ἰησοῦ Χριστ τοῦ 80 (77). Εἰς γὰρ ὁ Θεὸς παλαιᾶς καὶ καινῆς Διαθήκης· εἷς ὁ μεσίτης Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, εἰς τε δημιουργίαν νοητῶν καὶ αἰσθητῶν, καὶ πρόνοιαν πρόσφορον καὶ καταλληλον· εἴς δὲ καὶ ὁ Παράκλη τος, ὁ ἐνεργήσας· ἐν Μωσῇ, καὶ προφήταις, καὶ ἀπο στόλοις· πάντες οὖν οἱ ἅγιοι ἐν Χριστῷ ἐσώθησαν, ἐλπίσαντες εἰς αὐτὸν, καὶ αὐτὸν ἀναμείναντες· καὶ δι' αὐτοῦ σωτηρίας ἔτυχον (78), ὄντες ἀξιαγάπητοι καὶ ἀξιοθαύμαστοι ἅγιοι, ὑπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ μετ μαρτυρημένοι ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ τῆς κοινῆς ἐλπί δος (79).

eumdem sanctum Spiritum, bonum, principalem, verum doctorem, acceperunt a Deo per Jesum Christum *. Unus enim Deus veteris et novi Testamenti; unus mediator Dei et hominum 81 ; ad opiticium intelligibilis et sensibilis creaturæ, et ad providentiam utilem rebusque accomodam. Unus vero et Paracletus, qui operatus est in Moyse, prophetis et apostolis. Omnes itaque sancti in Christo salvati sunt, sperantes in eum, illumque exspectantes; et per ipsum salutem conseeuti sunt, cum essent sancti, amore et admiratione digni; a Jesu Christo testimonum adepti in Evangelio spei communis.

VI. 82 Si quis Deum unum prædicet legis et prophetarum, Christum vero neget esse Filium

VI. Εάν τις Θεὸν νόμου (80) καὶ προφητῶν κηρύττῃ ἕνα, Χριστὸν δὲ ἀρνῆται Υἱὸν εἶναι Θεοῦ, ψεύστης ἐστὶν, ὡς καὶ ὁ πατὴρ αὐτοῦ ὁ διάβολος, 5 Dei, mendax est, quemadmodum et pater ipsius

B

καὶ ἐστὶν ὁ τοιοῦτος τῆς κάτω περιτομῆς ψευδοίου-
δαῖος. Εάν τις ὁμολογῇ Χριστὸν Ἰησοῦν Κύριον,
ἀρνῆται δὲ τὸν Θεὸν τοῦ νόμου καὶ τῶν προφητῶν,
οὐκ εἶναι λέγων τὸν οὐρανοῦ καὶ γῆς ποιητήν, Π12-
τέρα τοῦ Χριστοῦ· ὁ τοιοῦτος ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὐχ
ἕστηκεν, ὡς καὶ ὁ πατὴρ αὑτοῦ ὁ διάβολος, καὶ ἔστιν
ὁ τοιοῦτος Σίμωνος τοῦ Μάγου. ἀλλ' οὐ τοῦ ἁγίου
Πνεύματος μαθητής. Εάν τις λέγῃ μὲν ἕνα Θεόν,
ὁμολογῇ δὲ καὶ Χριστὸν Ἰησοῦν, ψιλὸν δὲ ἄνθρωπον
εἶναι νομίζῃ τὸν Κύριον, οὐχὶ Θεὸν μονογενῆ, καὶ
σοφίαν, καὶ Λόγον Θεοῦ, ἀλλ' ἐκ ψυχῆς καὶ σώματος
αὐτὸν μόνον εἶναι νομίζῃ· ὁ τοιοῦτος, ὄφις ἐστὶν,
ἀπάτην καὶ πλάνην κηρύττων ἐπ' ἀπωλείᾳ ἀνθρώπων
καὶ ἔστιν ὁ τοιοῦτος πένης τὴν διάνοιαν (81), ὡς ἐπι-
καλεῖται Εβίων 85 (82). Εάν τις ταῦτα μὲν ὁμολογῇ, C
φθορὰν δὲ (83) καὶ μολυσμὸν καλῇ τὴν νόμιμον μίξιν,

diabolus 83; estque hic terrenæ circumcisionis pseudo-Judæus. Si quis confiteatur Christum Jesum Dominum, neget autem Deum legis et prophetarum, dicens Patrem Christi non esse oipficem cœli et terræ hic in veritate non stetit, sicut nec pater ejus diabolus 4, et talis est Simonis Magi, non autem Spiritus sancti discipulus. Si quis dicat quidem unum esse Deum, confiteatur vero et Christum Jesum; sed Dominum nudum esse hominem putet, non Deum unigenitum, et sapientiam, et Verbum Dei, sed sola anima et corpore illum constare censeat hujusmodi serpens est, fraudem ac errorem prædicans in exitium homiuum; ac est ejusmodi inops sensu, sicut vocatur Ebion 86. Si quis hæc quidem confiteatur, sed legitimam commistionem et liberorum procreationem, corrupte

81 I Tim. 11, 5. 82 Const. ap. vi, 10 xvi, 26.

79* Psal. L, 13; Joan. xvi, 13. 80 al. Χριστοῦ εὐθὲς Πνεῦμα. 83 Joan. viii, 44. 84 Ibid. 85 ms. et una editio, ἐπὶ κλίνῃ βιῶν pro επίκλην Εβίων. 86 Anton. Meliss. 1. 14 ; ( onst. ap. νι, 8, 10, 26.

(76) Ηγεμονικόν. Ex Psal. 50, 12, juxta LXX. USSER.

(77) Χριστοῦ. In Augustano additur, εὐθὲς πνεῦμα : quod neque a vetere Latino interprete, neque a Græco Nydprucciano codice agnoscitur. ID.

(78) Καὶ δὲ αὐτοῦ σωτηρίας ἔτυχον. Anglican. « in quo et credentes salvati sunt, in unitate Jesu Christi. ID.

(79) Ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ τῆς κοινῆς ἐλπίδος. Vet. vulgat. « in Evangelio spei communis. » Anglican. «<et connumerati in Evangelio communis spei. ID.

(80) Εάν τις Θεὸν νόμου. Anglican. « Si autem Judaismum interpretetur vobis, non audiatis ipsum Melius est enim a viro circnmcisionem habente Christianismum audire, quam ab habente præputium Judaismum; prætermissa longa illa aliorum hæreticorum serie,quæ in hac et sequente sectione subnectitur, de qua vide etiam. si libet, Baronium in I Annalium tomo, ad ann. 57, § 188. ID.

(81) Πένης τὴν διάνοιαν. Vixit primis Ecclesla temporibus homo quidan nomine Ebion hæresircha cujus discipuli dicti fuerunt Ebionæi et Ebionitæ. Quia autem 2N Hebraice pauperem ac egenum significat, ideo per allusionem hæretici quidem illi nomen trahebant ad voluntariam et apostolicam paupertatem; catholici vero adducebant ad legalem inopiam, mentis, sensus, intelligentia egestatem ; fidei, spei,omnisque boni privationem. Horum me

D

mor fac legas Origenem initio tomi II in celsum, cap. t, Philocaliæ p. 45, lib. iv De principiis cap. 2, ad Genes. xv11, 10, et ad Matth. xx, 30; Eusebium lib. 1 De ecclesiastica theologia contra Marcellum cap. 14, et lib. ur Historir ecclesiastica, c. 2 Epiphanium, hæresi 30, c. 17; Hieronymum in Isaiæ 1, 3, LXVI, 20, et in Habac. III, 13, cum Theodorito harat. Fab. lib. m, cap. 1, cum Epitome temporum in Eusebio Scaligeri edit. Amstel. p. 268, cumque Nicephoro Hist. ii, 13. Cor.

(82) Ἔστιν ὁ τοιοῦτος πένης τὴν διάνοιαν, ὡς ἐπικαλεῖται Ἐβίων Ita codex Nydpruccianus : ubi ex Augustano corruptissime Paceus edidit, ὡς ἐπν κλίνῃ βιῶν, quod Morelius correxit: ὡς ἔπίκλη, Εβιων. Vet. vulgat. « Hujusmodi pauper est sensu sicuti vocatur et adinventor ipsius erroris Ebion. » Τοῦ Ἐβίων ὀνόματος την τῆς διανοίας πτωχείαν αὐτ τῶν ὑποφαίνοντος. Ταύτη γὰρ ἐπίκλην ὁ πτωχὸς παρ' Εβραίοις ὀνομάζεται. « Ehionis nomine paupertatem mentis eorum denotante; sic enim pauper apud Hebræos (2) nominari solet, » inquit Eusebius, libro mi Histor. ecclesiast, κεφ κζ', unde hanc Ebionici nominis etymologiam mutuatus est interpolator noster. UssER.

(83) Φθοράν δέ, etc. Adnotatur ab Usserio, agi hoc loco contra Saturnilum,qui primus, teste Theodorito, matrimonium doctrinam diaboli nominaverit et fuisseSaturnilum posterioremIgnatio,atque etiam Basilide. Circa quæ nolim ego contentiosum funem

Β

B

βδελυκτά· ὁ τοιοῦτος ἔνοικον ἔχει τὸν δράκοντα τὸν
ἀποστάτην. Ἐὰν τις Πατέρα καὶ Υἱὸν καὶ ἅγιον
Πνεῦμα ὁμολογῇ, καὶ τὴν κτίσιν ἐπαινῇ, δόκησιν δὲ
λέγῃ τὴν ἐνωμάτωσιν, καὶ τὸ πάθος ἐπαισχύνηται
ὁ τοιοῦτος ἤρνηται τὴν πίστιν, οὐχ ἧττον τῶν χοι-
στο φόνων Ἰουδαίων. Εάν τις ταῦτα μὲν ὁμολογή
καὶ ὅτι θεὸς Λόγος ἐν ἀνθρωπίνῳ σώματι κατῴκει,
ὤν ἐν αὐτῷ ὁ Λόγος ὥσπερ καὶ ψυχὴ ἐν σώματι,
διὰ τὸ ἔνοικον εἶναι Θεὸν, ἀλλ ̓ οὐχὶ ἀνθρωπείαν
ψυχὴν (84-55). λέγῃ δὲ τὰς παρανόμους μίξεις ἀγαθόν
τι εἶναι, καὶ τέλος εὐδαιμονίας ἡδονὴν τίθηται· οἷος
ὁ ψευδώνυμος Νικολαΐτης (86)· οὗτος οὔτε φιλόθεος,
ούτε φιλόχριστος εἶναι δύνατα, ἀλλὰ φθορεὺς τῆς
οἰκείας σαρκὸς, καὶ διὰ τοῦτο τοῦ ἁγίου Πνεύματος
κενὸς, καὶ τοῦ Χριστοῦ ἀλλότριος, Οἱ τοιοῦτοι πάν
τες, στῆλαί εἰσι καὶ τάφοι νεκρῶν· ἐφ' οἷς γέγραπται
μόνον ὀνόματα νεκρῶν ἀνθρώπων (87). Φεύγετε οὖν
τὰς κακοτεχνίας, καὶ ἐνέδρας τοῦ πνεύματος τοῦ νῦν
ἐνεργοῦντος ἐν τοῖς υἱοῖς τοῦ αἰῶνος τούτου, μή πότε
οἱ θλιβέντες Εξασθενήσητε (88) ἐν τῇ ἀγάπῃ· ἀλλὰ
πάντες ἐπὶ τὸ αὐτὸ γίνεσθε ἐν ἀμερίστῳ καρδίᾳ, καὶ
ψυχῇ θελούσης σύμψυχοι, τὸ ἔν φρονοῦντες, πάνω
τοτε τὰ αὐτὰ περὶ τῶν αὐτῶν δοξάζοντες, ἔν τε ἀνέ-
σει, καὶ κινδύνοις, καὶ ἐν λύπαις, καὶ ἐν χαρμοναῖς.
Εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ, διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι εὐσυνεί
δητός εἰμι ἐν ὑμῖν, καὶ οὐκ ἔχει τις καυχήσασθαι,
οὔτε λάθρα, οὔτε φανερῶς, ὅτι ἐβάρησά τινα, ἢ ἐν
μικρῷ, ἤ ἐν μεγάλῳ. Καὶ πᾶσιν ἐν οἷς ἐλάλησα,
εύχομαι, ἵνα μή εἰς μαρτυρίαν αὐτὸ κτήσωνται.

lam et pollutionem appellet, aut cibos aliquos de- Α καὶ τὴν τῶν παίδων γένεσιν, ἢ τινα τῶν βρωμάτων testandos putet: talis apostatam illum draconem in se habitantem fovet. Si quis Patrem et Filium et Spiritum sanctum confiteatur, et creaturam laudet; sed opinionem solamque phantasiam esse dicat incarnationem, passionemque erubescat : talis fidem negavit, non minus quam christicidæ Judæi 7. Si quis hæc quidem confiteatur, et quod Deus Verbum in humano corpore habitaverit, Verbum exsistens in ipso, sicut et anima in corpore; propterea quod Deus inhabitet, non autem anima humana; verum dicat illegitimos concubitus bonum quoddam esse, finemque beatitudinis constituat voluptatem; ut is qui falso nomine Nicolaita dicitur 58: hic nec Dei, nec Christi amator esse potest, sed propria carnis corruptor, atque ob hoc Spiritu sancto vacuus, et a Christo est alienus. Omnes hujusmodi, columnæ sepulcrales et mortuorum sunt monumenta, quibus mortuorum hominum nomina duntaxat inscripta sunt. Fugite igitur malas artes, et insidias spiritus qui nunc operatur in filiis 89 hujus sæculi, nequando afflicti in charitate langueatis; sed omnes in unum sitis corde indivulso, et animo voluntario, unanimes, idipsum sentientes", semper eadem de iisdem opinantes, in quiete, in periculis, iu mæroribus, in gaudiis. Gratias ago Deo per Jesum Christum, quod pacatam habeo de vobis conscientiam, nec potest quispiam gloriari, vel secreto, vel palam, a me quemquam gravatum esse vel in parvo, vel in magno. Et omnes inter quos locutus sum oro, ne illud in testimonium conservent.

C

90

VII. Ε! γὰρ κατὰ σάρκα με ἠθέλησάν τινες πλανῆσαι, ἀλλὰ τὸ πνεῦμά μου οὐ πλανᾶται. Παρὰ γὰρ Θεοῦ αὐτὸ εἴληφα (89). Ο δε γὰρ πόθεν ἔρχεται, καὶ ποῦ ὑπάγει, καὶ τὰ κρυπτὰ ἐλέγχει. Εκραύγασα γὰρ μεταξὺ ὤν, ἐλάλουν (90) μεγάλῃ φωνῇ· οὐκ ἐμὸς ὁ λόγος, ἀλλὰ Θεοῦ· Τῷ ἐπισκόπῳ προσέχετε, καὶ τῷ 89 Ephes. 11, 2. 90 f. vacat. 91 Philip. 11, 2. 92 Joan'

trahere. Quanquam potuit Ignatianus oculus sim-
pliciter respicere ad Apostolum I Tim. 1, 1, 3,
ubi nuptiarum et ciborum prohibitio doctrina dæ-
moniorum appellatur. Saturnilus autem et Basilides D
videntur sub idem tempus venena hæreseon suarum
profundere cœpisse; adeoque forsan Ignatio adhuc
vitam agente, ut in Epistolam ad Trallianos dispu-
tabamus. Certe Epiphanius in hæresi Basilidiano-
rum extrema, nescit quis duorum prior eruperit,
ac alteri suppeditarit virus. Quæ objiciuntur, parum
urgent. A Tertulliano enim non admodum ordo
ætatis servatur, ut videre est in Nicolao, Cerintho,
Ebione et « postea » dici potest de eodem fere tempo-
re.Epipbanius vero non sibi contradicit: quippe quo
auctore Basilides a Saturnilo argumenta sic mutua
tus sit, ut ambo nequitiam a se mutuo corrogarint.
Haresi 23. cap. ult. ; hæresi 24, cap. 1. Cor.

(84 85) ̓Αλλ' οὐχὶ ἀνθρωπείαν ψυχήν, Hæretica pestis suppostorem infestavit, si Christum anima humana caruisse censuit. Quod si non Arianus fuerit, sed catholicus, voluit aut Christum constasse non corpore et anima tantum,verum etiam et Verbo

divino aut in corpore Christi exstitisse quidem animam,non tamen proprie habitasse nisi Verbum, ob illud Joannis eloquium: Et habitavit in nobis, quod sanctorum Patrum nonnulli sic explicant, hoc est, in carne nostra et humana. Cor.

(86) Ο ψευδώνυμος Νικολαΐτης. Vid. supra in Epist. ad Trallian. ID.

(87) Εφ' οἷς γέγραπται μόνον ὀνόματα νεκρῶν ἀνθρώπων. Anglican., « in quibus scripta sunt solum nomina hominum. » Eodem vero modo hæreticos cippis et titulis moriuorvm comparat etiam Hieronymus, lib. ut Commentar. in Osea, cap. s, ut a Maestro est hic notatum. ID.

(88) Μήποτε οι θλιβέντες ἐξασθενήσητε. Articulum of delendum notat Vedelius. ID.

(89) Τό πνεῦμά μου οὐ πλανᾶται. Παρὰ γὰρ Θεοῦ αὐτὸ έλητα. Anglican: « Spiritus non seducitur,

a Deo existens. » ID.

(90) Ἐκφαύγασα γὰρ μεταξύ ὢν ἐλάλουν. Conjunctio yap in Græco Nydprucciano et vulgato Latino habetur in Græco Augustano et nostro interprete omittitur; qui ita locum vertens, «< Clamavi

06 al. τοῦ Εὐαγγελίου. 7 al. ἀρικτόν μοι. 98 authen

(94) Εκήρυξε μοι. Vet. vulgat « præconisavit, » vel « præconavit, » ut in mss. legitur, ex quibus D etiam restituimus, quod ab editis aberat: «< Carnem vestram, sicut templum Dei, servate. » ID.

(95) Τοῦ Χρισσού. Anglican. « Jesu Christi, ut et ipse Patris ipsius » ID.

(96) Εάν συνδράμωσιν εἰς ἐνότητα Χριστοῦ. 14. • si pœuiteant in unitatem Dei. » USER.

(97) Ὅτι λύσει ἀφ' ἡμῶν. Id. « qui solvet a vobis. » ID.

(98) Χριστομάθειαν. Id. « Christi disciplinam, Vet. vulgat. « Christi dimicationem » (ita enim habent mss, non, ut Faber edidit, « militiam »), ac si χριστομαχίαν legisset. Ib.

(99) Ἐὰν μὴ ἐν τοῖς ἀρχείοις εὕρω τὸ Εὐαγ γέλιον. Ita codex Nydpruccianus : non Εὐαγγέ λίου ut in Augustano perperam legitur. Sic vetus vulgatus interpres vertit: « Si non invenero Evangelium in antiquis. » Sunt autem ἀρχεῖα, ἔνθα οἱ δημόσιοι χάρται ἀπόκεινται, χαρτοφυλάκια, « chartophylacia, sive tabularia in quibus publice chart