et usurpatum fuit, id omnino non esset. Cum autem jam liquido appareat, nullum in præsenti negotio argumento neganti locum esse; illud unum, ut voluit Dallæus, nunc restat, ut negemus Ignatiana viris et Ecclesiis celeberrimis fuisse ignota, et conjecturis ejus respondeamus, quibus fretus ea asseruit, quæ ipse certissime ignoravit. Et ab Irenæo quidem orditur, de quo copiose disputat ; sed ea omnia suo loco refutavimus. Ab Irenæo autem transit ad Ecclesiam Alexandrinam.

Philo et Agathopus, B. Ignatii ex Syria comites, A efficere non potest, ut quod ab aliis visum, lectum in Actis proximo anno editis, ut videtur, epistolam ad Romanos commemorant.S.Irenæus non aliunde quam ex eadem epistola insignem sententiam transcripsit. S. Theophilus, Antiochiæ episcopus, aut certe vetus auctor S. Basilio dictus, ejusdem sæculi, aliam etiam sententiam ex epistola ad Ephesios mutuatus est. Tertio sæculo Origenes eamdem commemoravit juvenis adhuc, et aliam ex epistola ad Romanos idem senex excerpsit, ac utrobique Ignatium nominavit. Non igitur altum in Ecclesia, non diuturnum silentium fuit. Epistolæ S. Ignatii ab ipso earum ortu et nota et illustres fuerunt, postquam genuino martyris fetui, non Eusebius, sed S. Polycarpus obstetricatus est. Ex quo ejus epistola ad Philippenses data in publico Asia conventu personabat,Ignatiana tantopere commendata latere nullo modo potuerunt. Nullum igitur hic silentium;nullum negantis argumenti fundamentum.

B

<< Sed neque Alexandrinis,inquit capite 7,notiorem quam Irenæo et Asianis fuisse epistolicum Ignatium satis ex quadam singulari illius Ecclesiæ traditione constat. Et sane constet Ignatium nostrum Alexandrinis non fuisse notiorem quam Irenæo et Asianis; notior enim Alexandrinis aut aliis quibuscunque esse non potuit, cum illis fuerit notissimus. Pro Athanasio loquitur sententia quam excerpsit; pro Asianis epistola Polycarpi per tot sæcula apud ipsos lecta. Sed est hæc doctrina, inquit, ab Ignatio inculcata,non aliter quam ab uno episcopo presbyteris præsidente regi posse ac debere singulas Christi Ecclesias. De singulis nihil dixit Ignatius,et potest in ea voce aliquid latere ; sed si recte intelligatur, ea certe Ignatii doctrina fuit, et, ut opinor, apostolorum discipulo et episcopo dignissima. An autem hæc doctrina Alexandrinis erat incognita, ut inde etiam Ignatium iis penitus ignotum fuisse colligamus? Nihil minus. In nulla unquam Ecclesia magis recepta et obtervata est hæc doctrina quam in C Alexandrina. Nulla sunt certiora, aut magis apud omnes in confesso monumenta, quam quæ de Ecclesia Alexandrina prodita sunt. Unde vir maximus, Hugo Grotius, qui putavit, ab initio Ecclesias communi presbyterorum, qui iidem omnes et episcopii, ut ait, Paulo Clementique dicuntur, consilio fuisse gubernatas, in ea sententia fuit, quod exsors episcoporum auctoritas Ecclesiæ consuetudine, post Marci mortem Alexandriæ, atque eo exemplo alibi introduci cœperit, ut ipse testatur epistola 182. Certe S. Marcum Alexandriæ constituisse Ecclesiam omnes scribunt, episcopatum ibi habuisse Hieronymus præfatione in Matthæum; ordinasse. episcopum nomine Anianum vel Ananiam, eodem consensu tradunt: adjunxisse Aniano ut episcopo certum presbyterorum et diaconorum numerum pariter referunt. Ipse Eutychius patriarcha Alexandrinus,cujus originibus adversus Ignatium utuntur, non aliter narrat ; « Credidit ab eo tempore Ananias in Christum,unde baptizavit eum Marcus, et Alexandriæ patriarcham constituit. Fuitque is patriarcharum qui Alexandriæ præfecti sunt primus. Constituit autem evangelista Marcus una cum Anania patriarcha duodecim presbyteros,qui nempe cum patriarcha manerent. Vetus Marci Historiæ auctor, beatus Marcus Anizanum ibidem ordinavit episcopum, et tres presbyteros, et septem diaconos. » Ecce ipsissimam faciem Ecclesiæ Ignatiana! Ananias enim idem

Summa argumenti a viro doctissimo producti hæc est. Si veræ essent hæ Ignatii epistolæ, eæ fuissent viris eruditis, Justino in primis, et Irenæo, et Clementi Alexandrino, et Tertulliano, et aliis ejusdem census atque ævi scriptoribus cognitissimæ. Sed viris illis eruditissimis cognitæ non fuerunt. Ergo Ignatii epistolæ veræ non sunt. Tum vero pro concesso sumit,nos illud unum negaturos, ignotas scilicet fuisse viris illis has epistolas. At nos duo hic negamus, primum, si Justinus forte, aut Clemens, aut Tertullianus, aut hi omnes Ignatii epistolas ignorassent, Polycarpus autem, Philo, Agathopus, Theophilus, Irenæus, Origenes, illis antiquiores aut eorum synchroni novissent; nullo modo sequitur, has epistolas Ignatii veras non fuisse consequentia igitur tantum est probabilis, non necessaria. Secundo loco negamus ignotas fuisse illis viris has epistolas, idque ob duas rationes, tum quod probari nunquam posse putamus, eos revera ignorasse, tum quod meliori jure nos colligimus, eos potius optime novisse. Illæ enim epistolæ, quæ Polycarpo, Philoni, Agathopi, Theophilo, Irenæo et Origeni notæ fuerunt, Justino, Clementi, Tertulliano aliisque ejusdem census atque ævi scriptoribus non videntur incognitæ fuisse. Sed Ignatii epistolæ illis, ut fuse ostendimus, notæ fuerunt. Ergo et his. Et si in horum operibus quæ nunc exstant, mentio harum epistolarum nulla D facta est, fieri tamen potest ut in illis quæ perierunt, qualia fuisse quamplurima scimus, Ignatiana commemorata sint, quemadmodum ab iis quos nominavimus commemorantur. Quod si neque in editis, neque in deperditis illi Ignatiana memorassent, ne sic quidem ullo modo sequitur,eos penitus illa ignoravisse quæ alii noverunt. Neque enim eorum cuipiam in animo fuit, omnes scriptores ecclesiasticos aut etiam maxime præcellentes nominare.Si denique hi eas forte, aut horum aliquis ignoravit, aut non vidit, aut in sua bibliotheca non habuit, illius tamen vel etiam plurium ignoratio

་

Alexandriæ fuit quod Ignatius Antiochiæ, quod Po- A teris et diaconis in sacra Scriptura data esse: Molycarpus Smyrnæ.Potestatem in presbyteros habuisse negari non potest, cum vel ipsum, vel successores ejus etiam ii qui eos volunt a presbyteris ordinatos, cum ea auctoritate describant. Etiam S. Hieronymus epistola ad Evagrium: « Nam et Alexandriæ. inquit, a Marco evangelista usque ad Heraclam et Dionysium episcopos presbyteri semper unum ex se electum in excelsiori gradu collocatum episcopum nominabant, quomodo si exercitus imperatorem faciat. Ananiæ itaque successores, singulares Alexandriæ episcopi, usque ad Heraclam vel Demetrium in excelsiori gradu, quam presbyteri sui, fuerunt: et quidem cum auctoritate et potestate in presbyteros, ut imperator in milites. Ita agnovit in Theophilo Alexandrino episcopo τὴν αὐθεντίαν τῆς εὐ αγγελικής διαδοχής Synesius ipse episcopus, id est summam auctoritatem et exsortem,non ea ætate acqui. sitam, sed ab ipsa successione Marci evangelistæ derivatam, epist. 66; ideoque eum ita alloquitur: Ἐγὼ δὲ βούλομαι, καὶ ἀνάγκη μοι θεία, νόμον ἡγεῖσθαι πᾶν ὅ τι ἂν ἐκεῖνος ὁ θρόνος θεσπίσῃ. «Ego autem volo, et necessitas mihi divina incumbit, legem existimare mihi præscriptam quidquid ab illa cathedra tanquam divinitus indicatum fuerit, » epist. 67. Quando igitur Ignatius epistolas scripsit, eadem forma regiminis ecclesiastici Alexandriæ fuit,quæ erat Antiochiæ, et quam in aliis civitatibus fuisse testantur epistolæ.

B

ρίαι δὲ ὅσαι ὑποθῆκαι εἰς πρόσωπα ἐκλεκτὰ διατεί νοῦσαι ἐγγεγράφαται ταῖς βίβλοις ταῖς ἁγίαις· αἱ μὲν πρεσβυτέροις, αἱ δὲ ἐπισκόποις, αἱ δὲ διακόνοις, ai dè al dè ἄλλαι χήραις. « Quamplurima autem præcepta quæ ad electas personas pertinent, in sanctis libris scripta sunt: hæc quidem presbyteris,alia vero episcopis,alia diaconis,alia autem viduis, » Pædagog. 1.1, c.12.Agnoscit igitur Clemens, « Alexandrinæ Ecclesiæ presbyter, Pantani auditor,qui post ejus mortem Alexandriæ ecclesiasticam scholam tenuit, » et xxτnyfoewv magister fuit, teste Hieronymo, non tantum tres gradus, sive роxоnàs episcoporum, presbyterorum et diaconorum in Ecclesia ex usu receptos, sed et usum illum ex apostolica institutione derivatum. Quatuor enim genera personarum in Scripturis electa agnoscit; non minus distinguit præcepta quæ dantur episcopis, ab iis quæ injunguntur presbyteris, quam ea quæ diaconis, ab iis quæ viduis præcipiuntur. At distinctæ sunt personæ, aut officia, quibus diversa præcepta demandantur. Agnovit igitur Clemens Alexandrinus eam sacrorum ordinum distributionem, cujus usum agnoscit Blondellus, divinitus per apostolos fuisse institutam. Hæc Clemens ex Pantani schola, ex Clementis eadem Origenes. Sic enim ille juvenis adhuc homil. 13 in S. Lucam : « Si audacter expedit loqui Scripturarum sensum sequenti, per singulas Ecclesias bini sunt episcopi,alius visibilis,alius invisibilis,ille visui carnis,hic sensui patens. Et rursus: Ego puto inveniri simul posse et angelum et homiC nem bonos Ecclesiæ episcopos, et quodammodo unius operis esse participes. Quod cum ita sit, petamus omnipotentem Deum, ut angeli et homines Ecclesiarum episcopi adjumento sint nobis, et sciamus quoniam utrique pro nobis a Domino judicentur.

Imo vero ante Heraclam, eadem doctrina quæ ab Ignatio prodita est in Ecclesia Alexandrina tanquam ab initio tradita conservabatur. Hoc est illius martyris effatum,unde reliqua pendent: O iníoxoποι οἱ κατὰ τὰ πέρατα ορισθέντες ἐν Ἰησοῦ Χριστοῦ γνώμῃ εἰσίν. « Episcopi per terrarum oras constituti ex Christi sunt sententia,» id est ex voluntate Christi apostolis cognita et ab iis tradita ordinati. Quibus nihil aliud intelligi potest quam episcopatum fuisse ab apostolis ex voluntate Christi institutum.Id autem Clemens Alexandrinus, a Pantano sine controversia edoctus, populares suos diu ante Heraclæ episcopatum docuit: Ἐπεὶ καὶ αἱ ἐνταῦθα κατὰ τὴν Ἐκκλησίαν προκοπαὶ ἐπισκόπων, πρεσβυτέρων, διακόνων, μιμήματα, οἶμαι, ἀγγελικῆς δόξης, xxxeivηc týc oixovoμías tuyxávovst. « Quoniam et hic in Ecelesia progressiones episcoporum, presbyterorum et diaconorum, imitationes, ut arbitror, sunt gloriæ angelicæ et illius dispensationis, Stromat. D I. vi. Ex usu, inquit Blondellus natam distributionem admittebat.Accipiamus quod dat: ex usu erant hi tres gradus sive progressiones sacrorum ordinum in Ecclesia illa, scilicet in qua Clemens scripsit et presbyter fuit. Fuerunt igitur in Ægypto ex usu episcopi, presbyteri, diaconi, cum Clemens scripsit, quod Dallæi argumentum prorsus elidit, ut postea ostendemus. Sed eamdem tamen, inquit Blondellus, divinitus per apostolum institutam pleno ore negabat. Hoc ego effatum tam falsum esse affirmo quam quod falsissimum est. Nam ipse alibi diserte scribit, diversa præcepta episcopis, presby

Quæ certe pura puta sunt Origenica, ut de auctore harum homiliarum dubitari non possit. Hæc autem ex sensu Scripturarum habuit Origenes, ut ipse profitetur ex illarum igitur doctrina agnoscit in singulis ecclesiis unum hominem visibilem episcopum.Idem homilia 17 : «Sicut enim ab ecclesiasticis dignitatibus non solum fornicatio, sed et nuptiæ repellunt; neque enim episcopus,nec presbyter,nec diaconus,nec vidua possunt esse digami ; sic fursi. tan et de cœtu primitivorum immaculatorumque Ecclesiæ, quæ non habet maculam neque rugam,ejicietur digamus; non quo in æternum mittatur incendium, sed quo partem non habeat in regno Dei. » Quis autem non statim videt hæc etiam esse vere Origenica? His autem Origenes, quod ad ecclesiasticas dignitates attinet, Clementem præceptorem suum sequitur, et tanquam quatuor diversas enumerat uni quidem in hac re præcepto apostolico, sed separatim tradito, subjectas. Ita ipse in commentariis ad Matthæum difficultum quæsiti xatà τὴν τοῦ ̓Αποστόλου περὶ τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγ μάτων νομοθεσίαν solvere conatur. Quam hoc modo proponit: Oudéva yàp tũv änò tñc 'Exxλyolaç ónep

Β

ολήν τινα παρὰ τοὺς πολλοὺς ὡς ἐν συμβόλοις ἀνειλη- A presbyteros ordinatus est, hoc est episcopus, ma φύτα βούλεται ὁ Παῦλος δευτέρου πεπειρᾶσθαι γάμου. «Ex iis enim qui Ecclesiæ nomen dederunt, neminem qui dignitatem aliquam præ multis quasi in symbolis fuerit consecutus, Paulus secundas nuptias expertum fuisse vult. » Tum vero ut ostendat omnem Ecclesiæ dignitatem huic legi subjectam esse,de singulis distincte agit, probatque primo de episcopis,secundo de diaconis, tertio de viduis,quarto de presbyteris, singulis e S. Paulo locis productis. Dein in ipsa solutione: Μήποτε ἐπεὶ σύμβολόν ἐστι καὶ ὁ ἐπίσκοπος καὶ ὁ πρεσβύτερος,καὶ ὁ διάκονος ἀληθινῶν κατὰ τὰ ὀνόματα ταῦτα πραγμάτων, ἐβουλήθη αὐτοὺς συμβολικῶς μονογάμους καταστῆσαι.«Annon quandoquidem symbolum est et episcopus,et presbyter, et diaconus verarum secundum hæc nomina rerum, voluerit illos symbolice monogamos constituere ? » Hos igitur tres distinctos gradus,sive υπεροχὰς et dignitates ecclesiasticas Origenes ex ipso sacro codice derivat,et cum Clemente tot distincta officia distinctis etiam apostolicis præceptis regulata agnoscit. Ut in optimo de oratione libro nondum edito, sed ab Huetio propediem edendo, Περὶ τῶν ὀφειλών,seu De debitis in Oratione Dominica agens, postquam de generalibus omnium Christianorum officiis, ut Clementinus ille pædagogus disseruisset, hæc addit: Χωρὶς δὲ τούτων καθολικωτέρων ὄντων, ἔστι τις χήρας προνοουμένος ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας ὀφειλὴ, καὶ ἑτέρα διακόνου, καὶ ἄλλη πρεσβυτέρου, καὶ ἐπισκόπου δὲ ὀφειλὴ βαρυτάτη ἐστὶν ἀπαιτουμένη ὑπὸ τοῦ τῆς ὅλης Ἐκκλη σίας Σωτῆρος,καὶ ἐκδικουμένη εἰ μὴ ἀποδιδῷτο.« Prater autem hæc universaliora est quoddam viduæ, cujus curam gerit Ecclesia, debitum,et aliud diaconi, et aliud presbyteri, episcopi autem præterea debitum est a totius Ecclesiæ Salvatore exactum,et si non reddatur, vindicatum. » Ut ipse etiam homilia quinta in Ezechielem : « Pro modo graduum unusquisque torquebitur.Majorem pœnam habet qui Ecclesiæ præsidet et delinquit » (id est episcopus). «< Annon magis misericordiam promeretur ad comparationem fidelis catechumenus? Non magis venia dignus est laicus, si ad diaconum conferatur ? Et rursus comparatione presbyteri diaconus veniam plus meretur ?, Plane ut idem, homilia 11 in Jeremiam : Πλεῖον ἐγὼ ἀπαιτοῦμαι παρὰ τὸν διάκονον, πλεῖον ὁ διάκονος παρὰ τὸν λαϊκὸν, ὁ δὲ τὴν πάντων ἡμῶν ἐγκεχειρισμένος ἀρχὴν αὐτὴν τὴν Ἐκκλησιαστ τικὴν ἐπὶ πλεῖον (vel ἔτι πλεῖον) ἀπαιτεῖται. Hoc est, interpretante Hieronymo, « plus a me exigitur quam a diacono; plus a diacono quam a laico.Qui vero totius Ecclesiæ arcem obtinet, pro omni Ecclesia reddet rationem. Origenes presbyter fuit, ideoque ait: Plus a me exigitur quam a diacono, quod presbyteratus gradus esset diaconatu superior ; plus adiacono quam a laico,quia laicus,secundum illius sententiam, nullam in Ecclesia dignitatem obtinet; at, inquit,ille qui ad principatum supra nos omnes, tum laicos, tum diaconos, tum etiam 14 1 Tim. 111, 2. 15 Luc. x1, 42.

jori adhuc debito obstrictus est. Quæ verba pessimo consilio dissimulavit Blondellus in apologia, cum ipse noverit omnia sua consectaria e prioribus verbis male deducta, his ipsis apertissime refutari. Idem lib. m contra Celsum episcopi χαρακτηριστι κὸν tradit, illudque non ex humana institutione, aut ex Ecclesiæ consuetudine, sed ex apostolicis præceptis describit, et argumento e Scriptura deducto opponit: Καὶ δῆλον ὅτι ἐν τῷ χαρακτηριστικῷ τῶν καλουμένων ἐπισκόπων διαγράφων ὁ Παῦλος ὁποῖον εἶναι χρὴ τὸν ἐπίσκοπον, ἔταξε καὶ τὸν διδάσκαλον, λέγων δεῖν αὐτὸν εἶναι δυνατὸν καὶ τοὺς ἀντιλέγοντας ἐλέγχειν, ἵνα τοὺς ματαιολόγους καὶ φρεναπάτας ἐπισ στομίζῃ διὰ τῆς ἐν αὐτῷ σοφίας· καὶ ὥσπερ μονόγα μου μᾶλλον διγάμου αἱρεῖται εἰς ἐπισκοπήν· καὶ ἀνε πίληπτον ἐπιλήπτου, καὶ νηφάλιον τοῦ μὴ τοιούτου,καὶ σώφρονα τοῦ μὴ σώφρονος, καὶ κόσμιον παρὰ τὸν κάν ἐπ' ὀλίγον ἀκόσμιον· οὕτω θέλει τὸν προηγουμένως εἰς ἐπισκοπὴν κατασταθησόμενον εἶναι διδακτικὸν καὶ δυνατὸν πρὸς τὸ τοὺς ἀντιλέγοντας ἐπιστομίζειν. «Et manifestum est quod in ipso characteristico eorum qui episcopi (apud nos) vocantur, Paulus describens qualem virum oporteat esse episcopum, posuit et doctorem, inquiens eum oportere esse potentem contradicentes redarguere,ut vaniloquis et seductoribus obturet os per propriam sapientiam.Et quemadmodum unius uxoris virum iteranti matrimonium præfert in electione ad episcopatum, irreprehensi bilem reprehensibili, sobrium longe dissimili, temperantem intemperanti, compositis moribus ornatum vel parum incomposito; ita vult eum qui antecedenter ad episcopatum promovendus est, habere docendi facultatem, et potentem esse ad obstruendum os contradictoribus.» Et quidem episcopi characteristicum alibi notat Origenes,ut in commentariis ad Matthæum : Γενναίων δ', οἶμαι, καὶ ἐχόντων τὰ χαρακτηρίζοντα τὸν ἐπίσκοπον πάντα ἔργον ἦν προτρέ ψασθαι τοὺς καὶ δυναμένους καὶ πειθομένους τῇ προτρο πῇ, καὶ διὰ τοῦ παρέχειν ἐκ τοῦ κοινοῦ αὐτοῖς καὶ ἄλλους ἐπὶ τοῦτο παρακαλεῖν.«Nobilium autem, opinor,eteorum qui omnia episcopum intime constituentia atque describentia possident opus esset, eos adhortari quibus facultas suppetit, quique adhortationi obtemperant,ipsisque res vitæ necessarias e communi subministrando alios ad idem quoque impellere. » Et in Diisdem commentariis: Propter quod et definiens quales debeant esse episcopi, sic dicit : non litigiosi, non percussores, sed mansueti, ornali 14 et quæcunque inter fideles et sapientes servos inveniuntur et dispensatores quos constituit Dominus super familiam suam,sicut dicit Lucas 15. Erant igitur τα Χαρακτηρί ζοντα τὸν ἐπίσκοπον secundum Origenem, plane quemadmodum τὰ Χαρακτηρίζοντα τὴν ἁγίαν Χήραν, ut ipse loquitur in S. Joannem,omnia ex præceptis Dominicis vel apostolicis delineata. Et memorabilis omnino locus est eodem libro, quo Ecclesias Christianorum ex adverso cum Ecclesiis seu concioni

C

bus gentilium componit: Εκκλησία μὲν γὰρ τοῦ Α νοῦντας· καὶ πάλιστα ἐπὰν τύχῃ πατράσιν ἐπαυχεῖν, καὶ Θεοῦ φέρ' εἰπεῖν ἡ ̓Αθήνῃσι, πραεῖά τις καὶ εὐσταθὴς (ut de Polycarpo S. Ignatius) ἅτε Θεῷ ἀρέσκειν τῷ ἐπὶ πᾶσι βουλομένη· ἡ δ' Αθηναίων Ἐκκλησία στασιώδης καὶ οὐδαμῶς παραβαλλομένη τῇ ἐκεῖ Εκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ· τὸ δ ̓ αὐτὸ ἐρεῖς περὶ ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Κορίνθῳ, καὶ τῆς ἐκκλησίας τοῦ δήμου Κορινθίων· καὶ φέρ ̓ εἰπεῖν περὶ Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν ̓Αλεξαν δρείᾳ, καὶ ἐκκλησίας τοῦ ̓Αλεξανδρέων δήμου. «Nam Ecclesia Dei,verbi gratia,quæ Athenis est,mansueta est et probe composita, quippe quæ Deo, qui est super omnia, se approbare cupiat ; Atheniensium autem concio seditiosa,nec ullo modo cum Ecclesia Dei quæ ibidem est, conferenda. Idem etiam dicas de Ecclesia Dei quæ est Corinthi, et ecclesia, sive concione, populi Corinthiorum; et,verbi gratia, de B Ecclesia Dei quæ est Alexandriæ, et concione populi Alexandrini. »>Memorat itaque Origenes exempli gratia tres Ecclesias Græcis notissimas, Atheniensem, Corinthiacam, Alexandrinam. Ostendit in his civitatibus populum gentilium nullo modo cum populo Christiano esse conferendum. Inde progreditur ad dignitates ecclesiasticas, easque componit cum magistratu senatuque gentilium, βουλὴν Ἐκε κλησίας Θεοῦ βουλῇ τῇ καθ' ἑκάστην πόλιν συνεξετάζων, << senatum Ecclesiæ Dei senatui in qualibet civitate constituto comparans, » et βουλευτάς Christianos βουλευταῖς gentilium opponens. Hi autem βουλευ τα Christiani sane fuerunt presbyteri. Post hos igitur ascendit ad principem seu summum in unaquaque civitate magistratum : Οὕτω δὲ καὶ ἄρχοντα

C

προγόνοις προεδρίας ἠξιωμένοις ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ἐπισκοπικοῦ θρόνου, ἤ πρεσβυτερίου τιμῆς, ή διακονίας εἰς τὸν λαὸν τοῦ Θεοῦ. « Contentione autem opus est ad deprimendam eorum arrogantiam, qui quod a parentibus in Christianismo educati sunt, de se magnifice sentiunt, et præsertim si parentibus et proavis efferantur, qui episcopalis in Ecclesia sedis prærogativum jus, vel presbyterii dignitatem tenuerint, vel diaconi officio erga populum Dei functi sint. >> His enim sua ætate plurimos fuisse innuit, quorum proavi ab episcopis educati sunt; episcopi autem illi sane fuerant S. Ignatio coævi,si non et aposto. lis. Quare in iisdem commentariis illud S. Lucæ exponens : Καὶ ὁ ἡγούμενος, ὡς ὁ διακονῶν, tanquam præceptum Christi ipsius de officio episcopi interpretatur: Ὁ δὲ ἡγούμενος, οὕτω δὲ οἶμαι ὀνομάζειν τὸν καλούμενον ἐν ταῖς Ἐκκλησίαις ἐπίσκοπον, ὡς ὁ τοῖς ὑπηρετουμένοις διακονούμενος, « Princeps vero (sic autem appellare existimo qui in Ecclesiis episcopus vocatur) tanquam qui ministrantibus ministrat, καὶ ταῦτα μὲν ὁ τοῦ Θεοῦ διδάσκει ἡμᾶς λόγος, atque hæc quidem docet nos Dei verbum.» Nam ut postea observat: «Peccat in Deum quicunque episcopus qui non quasi conservis servus ministrat, sed quasi dominus.» Idem in Ezechielem homilia 16 : «Qui vero religionem penitus aversantur,in tantum ut non curent de episcopo, de presbyteris, de diaconibus, de fratribus, sed cum omni procacitate delinquunt, similes fiunt meretrici cum fiducia prostitutæ. » Et in Isaiam homilia 6 : « Ergo hoc dicit, ut episcopusmit

Εκκλησίας ἑκάστης πόλεως ἄρχοντι τῶν ἐν τῇ πόλει G tens aquam in pelvim et exutus vestibus suis,etpraσυγκριτέον, « Eodem modo princeps Ecclesiæ uniuscujusque civitatis cum summo eorum qui in civitate sunt magistratu conferendus est. » Ut autem presbyteri βουλευταί sunt,ita ἄρχων Εκκλησίας episcopus est, ut ipse in commentariis ad Matthæum: Οὐ μιμητέον τῷ ἄρχοντι τῆς Ἐκκλησίας τὸν ἄρχοντα τῶν ἐθνῶν. Idque cum Athenis, Corinthi et Alexandriæ,tum in unaquaque civitate, teste Origene, ob. tinuit. Idem etiam homilia 20 in Lucam : « Si Jesus Filius Dei subjicitur Joseph et Mariæ, ego non subjiciar episcopo, qui mihi a Deo ordinatus est pater? non subjiciar presbytero, qui mihi Domini dignatione præpositus est ? » Ita ille adhuc juvenis, nondum presbyter factus. Agnoscit autem in Ecclesia Alexandrina episcopum a Deo ipso tanquam D patrem ordinatum, non minus quam presbyterum Domini dignatione præpositum. Unde in commentariis ad Matthæum ait : Ούτω δὲ καὶ γονεῖς πάντας τοὺς ἀνεπιλήπτους ἐπισκόπους καὶ τοὺς ἀνεγκλήτους πρεσβυτέρους λαμβάνει τις ἀνθ' ὧν καταλέλοιπε δύο. « Ita irreprehensibiles episcopos omnes et presbyteros inculpatos in parentes assumit quispiam pro duobus illis quos deseruit. » Quin etiam vetustatem dignitatemque episcopalis ordinis paulo post depingit : Αγὼν δέ ἐστι καὶ καθελεῖν οἴημα διὰ τὸ ἐκ πατέρων διατετράφθαι ἐν Χριστιανισμῷ μέγα φρος 18 Joan. xiii, 14.

cinctus linteo me extendente lavet pedes meos ?Siquidem » vos, inquit, debetis invicem lavare pedes vestros 46, « Si hoc est quod dicitur, nemo vestrum mandatum servabit.Nemo enim quibuscunque venientibus assumens linteum diaconus vel presbyter, sive episcopus lavat pedes. Sed si intelligas ea quæ scripta sunt, qui vere beati sunt episcopi servientes Ecclesiæ mittunt aquam de Scripturis in pelvim animæ,et tentant pedum discipulorum sordes lavare,et eluere, et projicere. Et sic custodiunt episcopi mandatum sequentes Jesum. Sic et presbyteri.» Quibus consentiunt ea quæ in commentariis in Joannem legimus, in ms. nostro fidelius quam in editis repræsentata p. 390 : Καὶ μὴ θαυμάσῃς εἰ ἀνάγειν σε δεῖ τὸ, εἰ ἁγίων πόδας ἔνιψεν, ὅπου κελεύονται αἱ ἀνάλογοι τοῖς πρεσβυτέροις πρεσβύτιδες εἶναι καὶ καλοδιδάσ καλοι. Ορα δὲ εἰ μὴ καὶ ἐργῶδές ἐστι τὸ πανθ ̓ ὁντινοὖν μαθητευόμενον τῷ Χριστῷ θέλοντα τὴν λέγουσαν ἐντολὴν, καὶ ὑμεῖς ὀφείλετε ἀλλήλων νίπτειν τοὺς πόδας, ὡς ὀφειλόμενον ἔργον ἐθέλειν ποιεῖν τὸ νίψαι τοὺς σωματικοὺς καὶ αἰσθητοὺς πόδας τῶν ἀδελφῶν, ὥστε τοὺς ἐν ὁποιᾳποτοῦν ὑποθέσει βίου τυγχάνοντας πιστοὺς τοῦτο ποιεῖν, εἴτε ἐν ἐκκλησιαστικῇ δοκοῦντας εἶναι ὑπεροχῇ ἐπισκόπους καὶ πρεσβυτέρους, εἴτε καὶ ἐν ἄλλοις κοσμικοῖς τισιν ἀξιώμασιν· ὥστε μετὰ τοῦτο καὶ τὸν Δεσπότην ἤκειν

ἐπὶ τὸ νίπτειν τοὺς πόδας τοῦ πιστεύοντος δούλου, A cerdotali ordine gloriantur,secundum ordinem suum καὶ τοὺς γονεῖς τοῦ υἱοῦ. ὅπερ ἔθος ἦν, οὐ γίνεται incedunt et agunt omnia quæ illo ordine digna sunt?» δὲ νῦν, ἤ εἰς ὑπερβολὴν σπανιώτατα, καὶ παρὰ τοῖς (sed ut in ms.nostro,« quæ in illo ordinem dignum πάνω ἁπλουστέροις καὶ ἀγροικοτέροις γίνεται.« Neemi- est?) Similiter autem et diaconi putas secundum reris si tibi exponendum sil anagogico sensu hoc di- ordinem ministerii sui incedunt ? Et unde est quod ctum,»> Si sanctorum pedes lavit, ubi jubentur illæ sæpe audimus blasphemare homines et dicere. >> Ecce quæ presbyteris analogæ sunt presbytides honesta qualis episcopus, aut qualis presbyter, vel qualis docere. Vide vero annon etiam laboriosum fit cuili- diaconus !«<Nonne hæc dicuntur,ubi vel sacerdos vel bet discipulo Christi, volenti implere mandatum di- minister Dei visus fuerit in aliquo contra ordinem cens:» Et vos debetis alii aliorum lavare pedes,« si suum venire, et aliquid contra sacerdotalem vel Levelit corporales ae sensibiles fratrum pedes lavare, viticum ordinem gerere?» Verum enim vero Origenes, ut fideles in quovis vitæ genere existentes hoc fa- si Blondello credendum sit, utut tria in clero capiciant, sive qui videntur esse in sublimitate eccle- tum genera, consuetudini ecclesiarum favens, admitsiastica episcopi et presbyteri, sive in quibusdam tere passim viceatur; hic tamen, binos tantum saaliis mundanis dignitatigus; adeo ut hanc ob cau- cerdotum et diaconorum, magistri Clementis exemsam Dominus quoque veniat ad lavandos pedes ser- B plo, gradus agnoscit. Ego vero, et apud Clementem vi credentis, et parentes filii: quod in more positum erat; sed nunc non fit vel supra modum rarissime et apud admodum simplices ac rusticiores fit.» Et ea etiam quæ tomo x1 in Matthæum scripta sunt: Τὸ δ' ὅμοιον ἐρεῖς καὶ ἐπὶ τοῦ ὀρεγομένου ἐπισκοπῆς διὰ τὴν παρὰ ἀνθρώποις δόξαν, ἢ τὴν ἀπὸ ἀνθρώπων κολακείαν, ἢ τὸν ἀπὸ τῶν προσιόντων λόγῳ πορισμὸν διδόννων προφάσει τῆς εὐσεβείας. Ὁ γοῦν τοιοῦτος 'O ἐπίσκοπος οὐ καλοῦ ἔργου ἐπιθυμεῖ οὐδὲ δύναται εἶναι ἀνεπίληπτος, οὐδὲ νηφάλιος, οὐδὲ σώφρων, μεθύων ὑπὸ δόξης, καὶ ἀκαλάστως αὐτῆς ἐμφορούμενος· τὸ δὲ αὐτὸ καὶ περὶ πρασβυτέρων καὶ διακόνων ἐρεῖς.«Similiter autem dices de eo qui episcopatum desiderat, ut gloriam apud homines consequatur, vel hominum assentationem captet, vel quæstum ab eis accipiat, qui sermonem fidei amplectentes pietatis causa dant. Talis igitur episcopus » bonum opus non desiderat, Reque potest esse irreprehensibilis, neque sobrius, neque prudens 17, « utpote qui gloria ebrius sit, et intemperanter ea fuerit ingurgitatus. Idem quoque de presbyteris et diaconis dices » Hæc vel ex Græcis, vel ab Hieronymo satis fideliter versis producta: quibus et illa quæ Ruffinus interpretatus est etiam consentanea sunt. Ut ex homilia in Numeros secunda, quam tandem a Ruffino versam esse constat, ex prologo in Emerici Bigotii codice reperto et ab Henrico Valesio ad Eusebium edito, qui etiam in Bibliotheca collegii nostri SS. Trinitatis exstat us. Et titulus quidem ita se habet: Incipit prologus. ... Numerorum ad Ursacium.

magistrum, sic etiam apud Origenem discipulum tres gradus invenio,unum diaconum in ordine ministerii, duos, episcopi scilicet, et presbyteri, in ordine sacerdotii,ut et ipse se explicat, et plenius B. Cyrillus Alexandrinæ Ecclesiæ patriarcha lib. x De adoratione in spiritu et veritate : El dè τις ἕλοιτο καὶ τῆς Ἐκκλησίας τὴν τάξιν πολυκραγμονεῖν, τὴν ἐν νόμῳ προανατύπωσιν καταθαυμάσειεν ἂν εἰκότως Ἐπισκόποις μὲν γὰρ, ἅτε δὴ τότε καθηγεῖσθαι λαγοῦσιν, καὶ μέν τοῖς ἐπὶ τὴν μείω διέπουσι τάξιν, πρεσβυτέ ροις δὲ φημι, πεπίστευται τὸ θυσιασήριον καὶ τὰ ἔσω 6ઠ્ઠ τοῦ καταπετάσματος, οἷς ἂν πρέποι καὶ λέγεσθαι, Καὶ φυλάξουσι τὴν ἱερατείαν αὐτῶν· διακόνοις γε μὲν τὸ, Φυλάξουσι τὰς φυλακὰς τῆς σκηνῇς. « Quod si quis velit etiam Ecclesiæ ordinem perquirere, C illam quæ in lege est præfigurationem jure admirabitur. Episcopis enim, ac si tunc principatum sortiti essent,atque etiam iis qui inferiorem gradum gerunt,presbyteris inquam,concreditum est altare et quæ sunt intra velum, quibus etiam dici convenit:>> Et custodient sacerdotium suum; diaconis vero illud: Custodient custodias tabernaculi.Ex Ruffini etiam versione Origenis Commentarii in Cantica canticorum habentur. In homilia autem, ut nunc vocatur, secunda ista legimus: Vidit et sedem puerorum ejus, (de regina Saba et Salomone loquitur) « ecclesiasticum, puto, ordinem dicit,qui in episcopatus vel presbyterii sedibus habetur. Vidit et ordinationes vel stationes ministrorum ejus, diaconorum, ut mihi videtur,ordinem memorat astantium divino Reliqua enim manifeste sunt erasa, ob Ruffini D ministerio. » Et paulo post : « Hæc ergo omnia ubi

nomen, ut videtur. Prima epistolæ sententia, « utar verbis tibi, frater, beati martyris, bene admones, Donate charissime,» S. Cyprianum certe intelligit; cujus illa verba sunt in initio secundæ epistolæ : Bene admones, Donate charissime. Reliqua in ms. nostro cum Bigotianis prorsus conveniunt, nisi quod pro breve saltim legatur brevi saltu, et pro hæc perurgente, multo rectius, hæc perurgente te; Ursacium enim alloquitur, ut bene observavit Huetius. Ex versione igitur Ruffini hhc Origenis habentur: «Putasne qui sacerdotio fungatur, et in sa17 I Tim. III, 2.

vidit in domo regis pacifici, imo Christi.» Ita tres ordines in Ecclesia Christi sub Veteri Testamento præfiguratos docet. Duos tantum Blondellus vidit, quod sedes tum presbyteris tum episcopis tribuantur. De qua re alibi. Interim Origenis sententia de diverso gradu eorum, qui in cathedris populo præsidebant,satis aperta est ex iis quæ homilia vi in Jeremiam protuli, ubi seipsum numerat inter xafjɛζομένους ἐν πρεσβυτερείῳ,et tamen agnoscit τὸν τὴν πάντων ἡμῶν ἐγκεχειρισμένον ἀρχήν alibique distinguit inter ἐπισκοπικὸν θρόνον et πρεσβττερείου τιμήν