ԽԹ

32

Է անդանօր դիցանոյշ խանդաղակաթ ի վիմի 3 Գեղեցկութեամբ խնկելով շուրջ զիւրեւ զօդս Հասարակ, Եւ տարփելոցն յանթառամ դիմացն ի տես արփենի Անմահական յինքենէն ծորեալ բաշխէ օշարակ : կիսաբացիկ ընկրկի երկնաձեղունն առագաստ,

կացեալ յակճիռս ի միջին՝ դիտեմք ի կերպն եւ դիմակ Ըզգիւտ մարդոյս Հանճարոյ՝ ուր չէր բնութիւն ինքն ատակ . Եւ ընդ նախնի դիցպաշտից խանդամք վըսեմն ընդ եռանդ Որ զայսգունակ ձուլեցին Հոգեպատկեր Հաստուածս անդ:

Ծ

Հայիմք յառիմք եւ դառնամք, ոչ գիտելով յով շրջել, Յարբեցութիւն ըմբռնեալք եւ ի խըտիղըս գեղոյ, Մինչեւ սրտի պարտասեալեւ դեդեւեալ դանդաչել. Լըծեալք ընդ կառս յաղթական արուեստագէտն Հանճարոյ իբրեւ ըստրուկք ինքնադատք կամք անդ, եւ կալցանկամք յար Օ՛ն անդր ի բաց սեթեւեթք եւ Հիւսք բանից կըռելոց, Հէգ ասացուածք ի վաճառս հընչեալք կըճից կոփելոց . Որովք պատրեն իմաստակք զամբոխ ախմար . են մեր աչք, Արիւն, զարկ, կուրծք, Հաւաստեն ըզդարդանեան Հովուին վարկ 55 :

யஉ

wn

Ա

Ոչ յայս գոյն ձեւ տարազու յայտնեցար դու առ Պարիս, Եւ կամ .նա ինքն յաւէտ բարերջանիկն Անքիսէս, կամ՝ մինչ Համակ փերւերտեալ յաստուածագեղդ ի սարիո Նըւաճեցեր - ոտամբդ ըզմարտից տէրն իսկ զԱրէս • Որոյ առեալ իբր յաստեղ լուսադիտակ ի քո դէմս, ի գուճս իջեալ անկանէր, ակն առ ի քեն անքըթիթ Ճարակելով սիրատարփ յանուշակ դաշտ ծընօտիդ, Մինչ ի շըրթանցդ ատրաշէկ աղբերացեալ Հրակայլակ Հոսեր Համբոյը ի ճակատ, յօնս ու ի բերան բովանդակ։

LII

Glowing, and 'circumfused in speechless love,
Their full divinity inadequate

That feeling to express, or to improve,

The gods become as mortals, and man's fate
Has moments like their brightest; but the weight
Of earth recoils upon us; let it go!

We can recal such visions, and create,

From what has been, or might be, things which grow Into thy statue's form, and look like gods below.

LIII

I leave to learned fingers and wise hands,
The artist and his ape, to teach and tell
How well his connoisseurship understands
The graceful bend, and the voluptuous swell :
Let these describe the undescribable:

I would not their vile breath should crisp the stream
Wherein that image shall for ever dwell;

The unruffled mirror of the loveliest dream That ever left the sky on the deep soul to beam.

LIV

In Santa Croce's holy precincts lie

Ashes which make it holier, dust which is

Even in itself an immortality,

Though there were nothing save the past, and this, The particle of those sublimities

- here repose

Which have relapsed to chaos:
Angelo's, Alfieri's bones, and his,
The starry Galileo, with his woes;

Here Machiavelli's earth return'd to whence it rose.

ԾԲ

Յանձնատոչոր ջերեալք Հուր, ձուլեալք ի սեր անբարրառ Ոչ բաւէին Համօրէն աստուածեղէն գիւտք Հնարից Բացայայտել կամժուժել ազդման կըրիցն ոգեսպառ , Մահկանացուաց Հաւասարք լինէին պարք անմահից •

Եւ բաղդ մարդկան բարձրանայր յաստուածափայլ աստիճան : Այլ ծանրութիւն Հողեղեն ճնշէ զմեզ։ օն, տացուք դ-Ը։

կարեմք աեսիլս տեսանել, եւ կերպարանս ըստեղծուլ՝ Հաւաքելով յեղելոց կամք ի լինել կարելեաց

Նըմանս անդրոյդ եւ ըզդից պատկերս յերկրի կըրելեաց :

Մատանց թողում՝ ճարտարաց եւ ձեռագէտ իմաստնոց՝ Արհեստողին եւ կապկին 34, վարդապետել պերճաբան՝ Եթէ զիարդ թըւիցի կարծեցելոցն այնց գիտնոց՝ Գեղապատշաճ կորութիւնն կամ՝ թանձրութիւն Հեշտական . Թող կրթեսցին ի ճառել զանճառելւոյն Հանգամանս . Բայց մի չըքթել յաւակնին պըղծաշունչք զայն Հեղեղատ՝ Յորում՝ կացցեն նորայն տիպք կերպարանաց անընդՀատ, Զանայլայլակն Հայելի Հաճոյագոյնն անըրջոց՝ ձաճանչելոց ի յերկնից ի խորագոյն խորչ Հոգւոց ։

ԾԴ

38

ի սըրբազանն ագարակ Սըրբոյ խաչին պարագիր Հանգչին աճիւնք՝ որք ըզվայրն իսկ յարդարեն սրրբագոյն . Անմահութեամբ իմըն լի է խաղաղեալն այն մոխիր • Թէպէտ չիցէ այլ ինչ անդ բայց յիշատակ անցելըյն, Եւ խուն նըշխարք վեՀազանց ի վիՀ թոՀիցն անկելոց . Միքանճելըյ աստանօր Ալտիերեայ ոսկրոտի 56 Եւ աստեղաց Հետահան Գալիլէյ աստ դընի 17 Եւ տառապանք իւր ընդ իւր . դառնայ ի Հող աստ կըրկին Մազգեաւելլեայ Հողն, ի վայր՝ յորմէ առաւըննախկին 3* :

38

LV

These are four minds, which, like the elements,

Might furnish forth creation: - Italy!

Time, which hath wrong 'd thee with ten thousand rents Of thine imperial garment, shall deny,

And hath denied, to every other sky,

* Spirits which soar from ruin : thy decay

Is still impregnate with divinity,

Which gilds it with revivifying ray;
Such as the great of yore, Canova is, to-day.

LVI

But where repose the all Etruscan three-
Dante, and Petrarch, and, scarce less than they,
The Bard of Prose, creative spirit! he

Of the Hundred Tales of love where did they lay
Their bones, distinguish 'd from our common clay
In death as life? Are they resolved to dust,
And have their country's marbles nought to say?
Could not her quarries furnish forth one bust?
Did they not to her breast their filial earth intrust?

LVII

Ungrateful Florence! Dante sleeps afar,
Like Scipio, buried by the upbraiding shore ;
Thy factions, in their worse than civil war,
Proscribed the bard whose name for evermore
Their children's children would in vain adore
With the remorse of ages; and the crown
Which Petrarch's laureate brow supremely wore,
Upon a far and foreign soil had grown,

His life, his fame, his grave, though rifled not thine own.

ԾԵ

Սոքա Հանճարք չորեքին բառից տարերց Հանգունակ
Յարուցանել Համօրէն ազգ նոր՝ իցեն բաւական:
իաալիա , թէպէտ բիւր ած քեզ աղէտս ամանակ
Զարքայակերպըդ գըձձեալ զարդու փառաց պատմուճան
Սակայն զլացաւ եւ զլասցի շնորՀել այլոց աշխարհաց
Հանճարս՝ առողս խոյանաց յաւերակաց իսկ միջոյ .
Անմահութեամբ տոչորեալ է տակաւին եւ եղծ քոյ,
Յորմէ փայլք քեզ Հատանին վերակենցաղք վառ ի վառ .
Այսպիսի ոք կանովա նախնեաց վեչից զուգափառ :

ԾԶ

39

Այլ ուր արդեօք Հանգիցեն Էտրուրացիքն երեքեան, Տանդէ, Պետրարք, ու ոչ նըւազ ինչ կամ կըրսեր ի նոցին Ըստեղծագործն այն Հանճար

արձակ բանին երգահան,

Այն որ զըրոյցըս Հարիւր վիպասանեաց սիրային 40 .

Ո՞ւր արդ ոսկերքն այն Հանգչին վեհք քան ըզկաւս Հասարակ,
Մենք ի մաՀու իբր ի կեանս . միթէ դարձան ի փոշի
Եւ չունիցի զնոցանէ կիճ Հայրենեաց բան յուշի:
Հի՞մ ոչ Հատին քարաՀատք նորուն արձան կիսանդրի .
Որդիական Հողնոցին չաւանդեցաւ մօրն երկրի :

ԾԷ

Ապաշընոր` Ծաղկաւան. Տանդէ նընջէ Հեռ՝ ի քէն Սկիպիոնի նըմանեալ ի ծանակիչ քեզ ափունս . Հերձուածք եւ վէճք որ ի քեզ՝ քան քաղաքի մարտից քէն ԱրտասաՀման արարին ըզքերդող, զայն՝ Ի

անուն

Որդիք քոյին եւ թոռունք զուր պաշտեսցեն Հանապազ՝
խայթեալ խղճիւ Հնացելով . նա եւ պըսակն ինքնին արդ
Զոր Պետրարքեայ ուր ուրեմն էառ ճակատ դափնէզարդ
Յերկիր բուսեալէ օտար . եւ կեանք նորին եւ Համբաւ
Եւ գերեզմանն իսկ դրժեալ՝ ի քո փող ոչ ձօնեցաւ: