79

Ահա դիտեմ՝ զառաջեաւ Սուսերամարտ ի յորսայս Արմընկնայեց ընկողմնեալ, եւ գոռակերպ ի ճակատ Ըզմեռանել յանձն առնու, այլնըւաճէ եւ զօրՀաս . Առ փոքըր փոքր ի խոնարհ բերի գըլուխն ուժահատ, Եւ կարմրորակ ի կողէն յետին ըսպեացըն կայլակք Արտածորեալյամի Հոսմամբ մի մի կաթեն ի գետին Որպէս թօնուտ մըրըրկաց տեղատարափ շիթք նախկին . Խըռնի զնովաւ ասպարէզն Համայն . եւ նա մեռանի, Մինչ յաղթութեաննորա դեռ՝ Հնչմամբ Հռչակ հարկանի:

ՃԽԱ

լըսել լըւաւ զայն , այլ ոչ եւըս լինէր ունկընդիր .
Աչք իւր յառեալի սըրտին, եւ սիրտն ի բաց Հեռանայը,
Ոչ ընդ կենացըն կորուստ եւ ոչ ընդ փառս՝ կարեկիր •
Այլ ուր գըձուձ տաղաւարն առ Դանոբաւ ամբառնայր ,
Ուր բարբարիկ մանկըտեակքըն կայթէին ի խաղի .

Ուր մայր նոցին ազգաւ Դակ . իսկ ինքըն Հայր եւ տանտեր
Առ ի Հռովմայ տօնից Հեշտ՝ աստէն զրաւեալ խողխողէր:
Ընդ ծորս արեանն զայս խորհէր: իսկ արդ մեռցի եւ անվըէժ։--
Արի՛ք գեդդուրք Գոթաց, կիրք ձեր արբեսցին զայրավէժ :

ՃԽԲ

Ալաստանօր ուր շընչէր Ըսպանութիւն զարեան ծուխ, Աստ ուր ազինք զիրարեալք լընուին խուռն ըզփողոցս , Եւ աղաղակ խուժանին իբր ի լերանց ընդոստ ուխ Մերթ մընչէր մերթ մըռընչէր ըստ հեղեղին դարձուածոց . Աստ ուր Հռովմայ րիւրաւորքն ՚ի ձայն խրախղյս կամ Հերքիչ Ըզկեանս կամ մաՀ նորՀէին՝ լեալս ամբոխին խաղալիկ, Աստ իմս Հընչէ բարբառ լոկ, եւ աստեղաց լոյս նուաղիկ Սըփռի յունայնս ասպարէզ, ուր գաչք մանրեալք, որմք կորկամարակապք՝ ուր ոտիցս հետք Հանեն խօլարձագանգ: ծանք,

Walls, palaces, half-cities, have been rear 'd;
Yet oft the enormous skeleton ye pass,

And marvel where the spoil could have appear 'd.
Hath it indeed been plunder 'd, or but clear'd?
Alas! developed, opens the decay,

When the colossal fabric's form is near'd:

It will not bear the brightness of the day,

Which streams too much on all years, man, have reft away.

CXLIV

But when the rising moon begins to climb
Its topmast arch, and gently pauses there;

When the stars twinkle through the loops of time,
And the low night-breeze waves along the air
The garland-forest, which the gray walls wear,
Like laurels on the bald first Cæsar's head;
When the light shines serene but doth not glare,
Then in this magic circle raise the dead:

Heroes have trod this spot 't is on their dust ye tread.

CXLV

<< While stands the Coliseum, Rome shall stand;

>> When falls the Coliseum, Rome shall fall;

» And when Rome falls. the World.» From our own land.

Thus spake the pilgrims o'er this mighty wall
In Saxon times, which we are wont to call
Ancient; and these three mortal things are still
On their foundations, and unalter'd all;
Rome and her Ruin past Redemption's skill,
The World, the same wide den of thieves, or what

ye

will.

Աւերակ մի միայն , եւ որպիսի՛ . ոյր նըշխար

Պարիսպ պալատս եւ ողջոյն քաղաքակէսս իսկ ամբարձ .
Այլտակաւին շուրջ անցեալքո զկըմախիւքըն վիթխար՝
Ափշեալ յառիս թէ ուստի՞ այնքան աւար առաւ բաց,
Քանդեցաւ նա՚րդեօք ըստոյգ, թ'ի բաց բարձան փուլքնորին:
Այլաւաղ, մինչ յանարի ամբարտակին մերձիս կղյտ՝
խանգարութեան յանդիման լինի ողորն երեւոյթ.
Ոչ եւս իշխէ Հանդուրժել պայծառութեան տըւընջեան
Ծանր է լոյս այնըմ՝՝ զոր ամք եղծին եւ ձեռըն մարդկան:

ՃԽԴ

Այլ մինչ լուսին վերացեալընդ բարձրագոյնըն կամար Հեզիկ ի վեր սողալով կանգնի յուշիկ Հանդարտիկ, Մինչ աստեղք ցոլս ընդ խրամատ ժամանակին ցայտեն վառ, Եւ ալեձեւ մինչ շարժլէ գիշերային մեղմ Հողմիկ

Ըզշըրջապատ անտառին որ զպարըսպօք գորշախայտ, Նըման դափնեաց որ ի կունտ ճակատ նախկի կեսարուն, Մինչդեռ պայծառ ծագէ նշոյլ՝ այլչրտայ լոյս պատարուն . Յայնժամի ձիրս յայս մոգիչ յառնեն մեռեալք եւ կանգնին . Եւ ըզփոշի զոր կոխեն աստ՝ դիւցազունք կոխեցին:

ԽԵ

կանգուն կացցէ Հռովմ, ցորչափ կոլիսոն կայ կանգուն, » կոլիսեոն երբ կործան անկանի՝ Հռովմ՝ իսկ անկցի, Եւ յանկանելըն Հռոմայ՝ անկցի աշխարէ իսկ Համբուն » Այսպէս երբեմն ասէր զյաղթ որմոցս՝ պանդուխտ Համազգի ի սաքսոնեան ժամանակս՝ որք Հինք կոչին առ ի մէնջ. Եւ տակաւին երեքին մաՀկանացու իրքս այս կան

կանգունք յիւրեանցըն Հիմունս եւ անաղարտք ու անսասան, Հռովմ եւ Աւերք իւր՝ անցեալք ըստ նորոգման իսկ Հընար, Գողոց եւ այլ դըժնէից լայն քարայը՝նոյնս այս Աշխար$ :

CXLVI

Simple, erect, severe, austere, sublime
Shrine of all saints and temple of all gods,
From Jove to Jesus - spared and blest by time;
Looking tranquillity, while falls or nods

Arch, empire, each thing round thee, and man plods,
His way through thorns to ashes glorious dome!
Shalt thou not last? Time 's scythe and tyrant's rods
Shiver upon thee sanctuary and home

Of art and piety ·

Pantheon! pride of Rome!

CXLVII

Relic of nobler days, and noblest arts!
Despoil'd yet perfect, with thy circle spreads
A holiness appealing to all hearts -
To art a model; and to him who treads
Rome for the sake of ages, Glory sheds
Her light through thy sole aperture; to those
Who worship, here are altars for their beads;
And they who feel for genius may repose

Their eyes on honour'd forms, whose busts around them close.

CXLVIII

There is a dungeon, in whose dim drear light
What do I gaze on? Nothing: Look again!
Two forms are slowly shadow'd on my sight
Two insulated phantoms of the brain :
It is not so; I see them full and plain
An old man, and a female young and fair,
Fresh as a nursing mother, in whose vein
The blood is nectar: but what doth she there,

With her unmantled neck, and bosom white and bare?

ՃԽԶ

Պարզատեսիլ, հարթ եւ կոկ անսեթեւեթ վեհունակ, Տաճար սըրբոց ընդՀանուր, մեՀեան Հանուրց աստուածոց, ՅԱրամազդայ ցըՅիսուս . զոր թող գըգուեաց ժամանակ . Դու որ Հեզիկդ ակնարկես , մինչ տապալեալք շարժակոծ Որք շուրջ ըզքեւն են դընին, եւ պետութիւնք եւ կամարք, Եւ Հորդե մարդ ընդ տատասկ ըզճանապարՀին առ մոխիր . Գըմբեթ փառաց Պանթէոն 80, չանկանիցիս դու յերկիր. Մանգաղ դարուց եւ մականք ըըռանց ի քէն բըթեցան, Տուն եւ տաճար արուեստից եւ կրօնից պարծք Հռովմական :

ՃԽԷ

Նըշխար աւուրց ազնըւաց

առ նա՝

ազնըւագոյն արուեստից , կապտեալ, այլդեռ անթերի , շըրջանակաւ քով սփռես Նըւիրական իմն ազդումն առ Հասարակ դու սըրտից , Ո՜վ օրինակ արուեստից, ընդ որյ՝ փառք լուսատես՝ Ընդ պատուհանըդ միակ՝ Հեղու զճաճանչս իւր Որ զՀընութեանց եւ զդարուց զնընեն ի Հռովմ՝զոտընփոխ . Աղօթկերաց են սեղանք անդ առ ուլունս սրբատող Եւ խուզարկուաց Հանճարոյ՝ գոն կերպարանք պատուելիք կանգնեալք յաչացն ըզբօսանս , որ ըզնոքօք կիսանդրիք :

ՃԽԸ

81.

Ահաւադիկ տուն բանտի • որղյ աղօտ տըխուր լղյս Զի՞նչ ինձ կայցէ տեսանել: — Տեսից թող անդրէն . Դիմակք երկու ստուերակերպք եւ յամրաշարժք գան ի դուրս. Երկու ցընորք խելածինք եւ միայնակք Համօրէն . Այլ ոչ այդպէս. տեսանեմ ըզնոսա ստղյգ եւ որո • Մին ծերունի, միւսըն կին եւ մանկամարդ գեղունակ 8 Մատաղամօր դիեցկի նման՝ ոյր արեան փոխանակ խաղայ ի նեարդս օշարակ . այլ զի՞նչ աստէն նորա գործ Պարանոցաւն Հոլանի մերկակըտիտ ճերմակ ծոց :

82