ται, τὸν Χριστὸν ἀγέννητον νομίζουσι, τὸ δὲ Πνεῦμα, A rum, Filium quidem purum hominem esse dicunt, οὐδὲ ὅτι ἐστὶν ὁμολογοῦσι. Τινὲς δὲ αὐτῶν, τὸν μὲν Υἱὸν ψιλὸν ἄνθρωπον εἶναι λέγουσι· ταὐτὸν δὲ εἶναι Πατέρα, καὶ Υἱόν, καὶ Πνεῦμα (50) ἅγιον· καὶ τὴν κτίσιν, ἔργον Θεοῦ οὐ διὰ Χριστοῦ (51), ἀλλ' ἑτέρου τινὸς ἀλλοτρίας δυνάμεως. B eumdem vero esse Patrem, Filium, et Spiritum sanctum et creaturas opus esse Dei, non per Christum, sed cujusdam alterius, qui sit ab aliena potestate. 15 VII. Ασφαλίζεσθε οὖν τοὺς τοιούτους, ἵνα μὴ λάβητε βρόχον ταῖς ἑαυτῶν ψυχαῖς· καὶ τὸν βίον ὑμῶν ἀπρόσκοπον τίθεσθε (52) πᾶσιν ἀνθρώποις, ἵνα μὴ γένησθε παγὶς τῇ σκοπιᾷ 11 (53), καὶ ὡς δίκτυον ἐκε τεταμένον. Ὁ μὴ ἰώμενος γὰρ ἑαυτὸν ἐν τοῖς ἔργοις ἑαυτοῦ, ἀδελφός ἐστί τοῦ λυμαινομένου ἑαυτόν. Ἐὰν οὖν καὶ ὑμεῖς ἀποθῆσθε φυσίωσιν, ἀλαζονείαν, τύφον, ὑπεροψίαν, δυνατὸν ὑμῖν ἐστιν εἶναι ἀχωρί στους 16 Θεοῦ (54). Εγγύς γάρ ἐστι τοῖς φοβουμέ νοις αὐτόν· καὶ Ἐπὶ τίνα, φησὶν, ἐπιβλέψω, ἀλλ ̓ ἢ ἐπὶ τὸν ταπεινὸν καὶ ἡσύχίον, καὶ τρέμοντά μου τοὺς λόγους; Αἰδεῖσθε δὲ καὶ τὸν ἐπίσκοπον ὑμῶν, ὡς Χριστόν, καθ' 16 Ὁ ὑμῖν οἱ μακά ριοι διετάξαντο ἀπόστολοι (55). Ὁ ἐντὸς τοῦ θυσια στηρίου ὤν, καθαρός ἐστι (56)· διὸ καὶ ὑπακούει τῷ ἐπισκόπῳ (57) καὶ τοῖς πρεσβυτέροις· ὁ δὲ ἐκτὸς ὤν, οὗτος ἐστιν ὁ χωρὶς τοῦ ἐπισκόπου καὶ τῶν πρεσβυτέρων καὶ τῶν διακόνων τι πράσσων (58)· ὁ τοιοῦτος μεμίανται τῇ συνειδήσει, καὶ ἔστιν ἀπίστου χείρων· Τί γὰρ ἐστιν ἐπίσκοπος, ἀλλ ̓ ἢ πάσης ἀρχῆς καὶ ἐξουσίας ἐπές κεινα πάντων κρατῶν, ὡς οἷόν τε ἄνθρωπον κρατεῖν μιμητὴν γινόμενον κατὰ δύναμιν Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ; Τί δὲ πρεσβυτέριον (59), ἀλλ ̓ ἢ σύστημα ἱερὸν, 14 ms. τῆς σκυπιᾶς. 12 Ose. v, 1. 13 Prov. XVIII, 9. LXVI, 2. 16 al. καθά. 16 I Tim. v, 8. 17 Const, ap. 11, 11, 20, 25, 26, 30, etc. I. inf. ad Phil. 4. Latino interprete restituimus. USSER, (50) Ταὐτὸν δὲ εἶναι Πατέρα, καὶ Υἱὸν, καὶ Πνεῦμα. Taxat hæreticorum dogma, qui non distinguebant essentiam divinam in tres personas, sed unam dicebant esse personam tantum. Vedel. ID. (51) Καὶ τὴν κτίσιν, ἔργον Θεοῦ οὐ διὰ Χρι στοῦ. Ita legit Nydpruccianus codex : non ἔργων,ut habet Augustanus. Vet. vulgat. « Et creaturam non onera Dei esse per Christum dicunt. » in sequentis vero sectionis initio, ubi Tigurina, Basileensis et Plantinianæ editiones habent tantum : Ασφαλίζει σθε οὖν τοὺς τοιούτους, in Morelii, Mastræi et Ve delii editionibus præpositio est addita: Ασφαλί ζεσθε οὖν πρὸς τοὺς τοιούτους. ID. VII. Hos igitur cavete, ne laqueum accipiatis animabus vestris et facite ut vita vestra nulli hominum scandalo sit, ut ne fatis laqueus speculationi, et sicut rete expansum 12. Qui enim non medetur sibi in operibus suis, frater est perdentis seipsum 13, Si itaque et vos abjeceritis tumorem animi, arrogantiam,fastum,despicationem; poteritis inseparabiles esse a Deo. Prope enim est Dominus timentibus eum 1. ; et : Super quem respiciam, inquit, nisi super humilem et quietum, et trementem sermones meos ? Reveremini autem episcopum vestrum sicut Christum, quemadmodum beati vobis præceperunt apostoli. Qui intra altare est, mundus est: quare et obtemperat episcopo ac presbyteris: qui vero foris est,hic is est, qui sine episcopo et presbyteris et diaconis quidpiam agit; atque ejusmodi, inquinatam habet conscientiam,et infideli deterior est 16, 17 Quid enim aliud est episcopus, quam is qui omnem principatum et potestatem ultra omnes obtinet, quoad licet obtinere homini qui pro viribus imitator Christi Dei est factus? Quid vero presbyterium aliud est, quam sacer cœtus, consiliarii et assessores episcopi? Quid vero diaconi, quam (52) Τίθεσθε. Ita codex Nydpruccianus: non, ut Aagustanus, τίθεσθαι. Vet. vulgat. Latin. opponite,» ut habent libri editi, vel « apponite, » ut ex mss. nos exhibuimus. ID. (53) ἵνα μὴ γένησθε παγὶς τῇ σκοπιᾷ. Ita habet Græcus uterque, et Nydpruccianus, et Augustanus; nist quod in hoc legatur, γένητε. Vet. vulgat. Latin. ne efficiamini muscipula explorationis. » Non est autem dubium respexisse hic interpolatorem Ignatii ad locum illum Oseæ v, 1 : Παγὶς ἐγενήθητε τῇ σκου πιᾶ, καὶ ὡς δίκτυον ἐκτεταμένον ἐπὶ τὸ Ἰταβύριον, quod si animadvertisset doctissimus Vedelius,haudquaquam textum Græcum corruptum esse putasset, et σκοτίᾳ pro σκοπιᾷ legisset. Ib. (54) Δυνατὸν ὑμῖν ἐστιν εἶναι ἀχωρίστοις (vel, ἀχωρίστους, ut legunt alii) Θεοῦ. Vet. vulgat. Latin. possibile erit vobis inseparabiles esse a Deo, ac si legisset ἔσται, pro ἐστίν. Noster vero Interpres legit hic : « Hoc autem erit vobis non inflatis, et exsistentibus inseparabilibus a Deo Jesu Christo, et episcopo, et ordinibus apostolorum, » omissis reliquis 14 al. ἀχωρίστους. 4" Psal. LXXXIV, 10. 15 Isa. C interjectis, usque ad, ὁ ἐντὸς τοῦ θυσιαστηρίου. ID. (55) Καθ' ὁ ὑμῖν οἱ μακάριοι διετάξαντα ἀπόστολοι. Ita codex Nydpruccianus: ubi Augustanus legit, καθὰ ἡμῖν. Cum altero vero consentit vetus vulgatus Latinus interpres, locum ita reddens : « secundum quod vobis beati apostoli præceperunt; » de quo præcepto videnda Prolegomena nostra, cap. 10. ID. (56) Ὁ ἐντὸς τοῦ θυσιαστηρίου ὢν, καθαρός ἐστι. Ita supra in Epistola ad Ephesios idem: Ἐὰν μή τις ἐντὸς ᾖ τοῦ θυσιαστηρίου, υστερεῖται τοῦ ἄρτου τοῦ Θεοῦ. « Nisi quis intra altare sit, privatur pane Dei, » hoc est, intra sacrarium : de quo vid.supra, in Epist. ad Magnesianos; vel, intra catum fidelium de quo Clemens Alexandrinus, lib. vII Stromatum: Ἐστὶ γοῦν τὸ παρ' ἡμῖν θυσιατήριον ἐν ταῦθα τὸ ἐπίγειον, τὸ ἄθροισμα τῶν ταῖς εὐχαῖς ἀνακειμένων, μίαν ὥσπερ ἔχον φωνὴν τὴν κοινὴν καὶ μίαν γνώμην. « Est igitur altare illud quod apud nos hic est in terris, cœtus ille eorum qui precibus dicati sunt, unam quasi vocem communem habens et mentem unam. » ID. (57) Υπακούει τῷ ἐπισκόπῳ. Vet. vulgat. « obedite episcopo vestro. » ID. (58) Ὁ δὲ ἐκτὸς ὢν, οὗτός ἐστιν ὁ χωρὶς τοῦ ἐπισκόπου καὶ τῶν πρεσβυτέρων, καὶ τῶν διακόνων τι πράσσων. Vet. vulgat. « Qui vero extra altare est constitutus, extra episcopum est et presbyteros et diaconos aliquid agens. » Vel ut in ms. Magdalenensi legitur: « Qui enim extra altare est, ipse utique extra episcopum est, » etc. Anglican. « Qui vero extra altare est,non mundus est : hoc est,qui sine episcopo et presbytero et diacono operatur aliquid. » ID. (59) Τί δὲ πρεσβυτέριον. Vet. vulgat. « Quid est imitatores angelicarum virtutum ? purum et incul- Α σύμβουλοι καὶ συνεδρευταὶ τοῦ ἐπισκόπου; Τί δὲ palum ministerium illi exhibentes, ut sanctus Stephanus beato Jacobo, Timotheus et Linus Paulo, Anacletus et Clemens Petro. Qui igitur his non obedierit, sine Deo prorsus, et impius fuerit, et Christi contemptor, constitutionisque ejus immi nutor. VIII. Ego autem hæc scribo vobis, non quod noverim tales aliquos inter vos: sed nec Deus permittat aliquando, ut quid tale ad aures meas perveniat; qui proprio Filio suo non pepercit 20 propter sanctam Ecclesiam ; sed quod prospiciam insidias Mali, præmunio vos monitionibus, ut alios meos charissimos et fideles in Christo;potionem adversus pestilentem inobedientium morbum conservatricem Β vobis porrigens, qua morbum fugite, beneplacito Christi Domini nostri. Vos itaque mansuetudinem assumentes, estole imitatores passionum ejus, et charitatis qua dilexit nos, qui dedit semetipsum pro nobis redemptionis pretium, ut sanguine suo nos repurgaret a veleri impietate, et vitam daret. nobis, qui jamjam ob malitiam nostram perituri eramus. Nemo itaque vestrum adversus proximum aliquid habeat.Dimittite enim,inquit Dominus noster et dimittetur vobis 24. Ne ansam delis gentibus, ut non propter paucos insipientes verbum et doctrina blasphemetur 23. Væ enim, inquit propheta ex Dei persona, per quem nomen meum blasphematur in gentibus 26. C διάκονοι, ἀλλ ̓ ἢ μιμηταὶ τῶν ἀγγελικῶν δυνάμεων (60) ; λειτουργοῦντες αὐτῷ λειτουργίαν καθαρὰν καὶ ἄμωμον, ὡς Στέφανος ὁ ἅγιος Ἰακώβῳ τῷ μακαρίῳ καὶ Τιμόθεος καὶ Λῖνος Παυλῳ, καὶ ̓Ανέγκλητος. (61) 18 καὶ Κλήμης Πέτρῳ. Ὁ τοίνυν τούτων παρακούων, ἄθεος πάμπαν εἴη ἂν, καὶ δυσσεβὴς, καὶ ἀθετῶν Χριστὸν, καὶ τὴν αὐτοῦ διάταξιν 19 σμικρύνων. 22 VIII. Ἐγὼ δὲ ταῦτα ὑμῖν ἐπιστέλλω, οὐχ ὅτι ἔγνων τοιούτους τινὰς ἐν ὑμῖν, ἀλλὰ μήδε συγχωρήσει έν ποτε ὁ Θεὸς τοιοῦτον εἰς ἀκοὰς ἐλθεῖν τὰς ἐμὰς, ὁ μὴ φεισάμενος τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ διὰ τὴν ἁγίαν Ἐκε κλησίαν· ἀλλὰ προορῶν τὰς ἐνέδρας τοῦ Πονηροῦ, ταῖς παραγγελίαις προασφαλίζομαι ὑμᾶς, ὡς τέκνα μου αγαπητὰ καὶ πιστὰ ἐν Χριστῷ· ποποτίζων ὑμᾶς τὰ συλακτεικὰ τῆς λοιμικῆς 21 τῶν ἀνυποτάκτων νόσου, ἧς 28 ὑμεῖς (62) ἀποφεύγετε τὴν νόσον, εὐδο κια Χριστοῦ (63) τοῦ Κυρίου ἡμῶν· ὑμεῖς οὖν ἀναλαβόντες πραότητα, γίνεσθε μιμηταὶ παθημάτων (64), καὶ ἀγάπης αὐτοῦ, ἤν ἠγάπησεν ἡμᾶς, δοὺς ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν λύτρον, ἵνα τῷ αἵματι αὐτοῦ καθαρίση ἡμᾶς παλαιᾶς δυσσεβείας (65), καὶ ζωὴν ἡμῖν παρά σχηται, μέλλοντας 23 (66) ὅσον οὐδέπω ἀπόλλυσθαι ὑπὸ τῆς ἐν ἡμῖν κακίας· μηδεὶς οὖν ὑμῶν (67) τι κατὰ τοῦ πλησίον ἐχέτω. "Αφετε γὰρ, φησὶν ὁ Κύριος ἡμῶν, καὶ ἀφεθήσεται ὑμῖν. Μὴ ἀφορμὰς δίδοτε τοῖς ἔθνεσιν, ἵνα μὴ ὀλίγων τινῶν ἀφρόνων εΐνεκεν ὁ λόγος καὶ ἡ διδασκαλία βλασφημή ται (68). Οὐαὶ γὰρ, φησὶν ὁ προφήτης, ὡς ἐκ προσω ώπου τοῦ Θεοῦ, δι' οὗ τὸ ὄνομά μου βλασφημείται ἐν τοῖς ἔθνεσι. IX. Obturate igitur aures vestras, cum vobis ΙΧ. Κωφώθητε οὖν (69), ὅταν ὑμῖν χωρὶς Ἰησοῦ Χριquispiam loquitur sine Jesu Christo, Filio Dei ; qui στοῦ λαλῇ τις, τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ γενολένου ἐκ Δαnatus est ex Davide; qui ex Maria; qui vere genitus βὶδ (70), τοῦ ἐκ Μαρίας· ὃς ἀληθῶς ἐγεννήθη καὶ ἐκ 18 al. et ms. Ανάκλητος. 19 ms. διάθεσιν. 20 Rom. VIII, 32. 21 al. λυμικῆς. 22 al οἷς. 23 al. μέλλουσιν. 24 Matth. vi, 14; Marc. x1, 25. 25 Tit. 11, 5 et I Tim. vi, 1. 26 Isa. LII, 5; 1. Const. ap. 1. 1, c. 10. presbyterium ? » (vel, ut in ms. Petaviano habetur: « Quid presbyteri ? ») a quo recedens Vairlenius, et eum secutus Mæstræus, inepte reddidit : « Quid vero sacerdotium ? » UssER. (60) Μιμηταὶ τῶν ἀγγελικῶν δυνάμεων. Vet. vulgat. « imitatores Christi, ministrantes episcopo, sicut Christus Patri. » ID. (61) Ανέγκλητος. Vel. 'Ανάγκλητος. Frequens lectionis varietas hæc est. Sic apud Photium Bibliotheca codice 113, extremo, ubi libri excusi Ανάκλητον, codex regis exhibet 'Ανέγκλητον. Cor. Ibidem. Ανέγκλητος. Vet. vulgat. « Anacletus ; « D vocabulo Latinis magis noto. ID. (62) Ης ἐμεῖς. Ita codex Augustanus. Nydpruccianus, οἷς, rectius ὡς Ib. (63) Εὐδοκία Χριστοῦ. Codex Nydpruccianus : εὐδοκία γὰρ αὕτη Χριστού. Vet. vulgat. Latin. « beneplaciti (ut nos ex duobus mss. Oxoniensibus exhibuimus) vel, « beneplacentes (ut habent libri editi) in Christo. » ID. ソ (64) Γίνεσθε μιμηταί παθημάτων. « Christi, » addit vetus vulgatus Latinus.Noster vero interpres pro his, et quæ ad hujus sectionis finem usque sequuntur, habet ista: « recreate vosmetipsos in fide, quod est caro Domini; et in charitate, quod est sanguis Jesu Christi. >> In. (65) Καθαρίσῃ ἡμᾶς παλαιᾶς δυσσεβείας. Vet. Latin.mundaret antiquæ impietatis» (ut legunt mss.) vel (ut,correcto hoc Græcismo, editores evul. garunt) « mundaret ab antiqua impietate. » ID. (66) Μέλλοντας. Ambo codices Græci, et Augu stanus et Nydpruceianus, ta legunt, ad ἡμᾶς remotius referentes. Morelius vero, eumque secuti Mæstræus et Vedelius, eum v conjungentes, μέλλουσιν ediderunt. Ib. (67) Μηδείς οὖν ὑμῶν, usque ad βλασφημῆται. Hæc sententia, testimonio Servatoris (quod etiam in nostro non habetur interprete) prætermisso, citatur a Joan. Damasceno, libro nti Parallelor., cap. 94, licet eam in Ignatio P. Halloixius non repere. rit. (Apolog. pro script. Ignat. cap. 7). Vid. Prolegomen nostr. cap. 18. Ib. 168) Ο λόγος καὶ ἡ διδασκαλία βλασφημῆται. Ita habent vulgatæ editiones ex Tit. 11, 5 et I Timoth. vi, 1. Noster vero interpres : « ea quæ in Deo multitudo : » sive,ut ex Damasceno reddidit Jacobus Billius. « multitudo sancta re divina quadam virtute prædita; » ut inter multitudinem sanctorum ac insipientium paucitatem, cujus mentio proxime præcesserat. instituatur hic antithesis. ID. (69) Κωφώθητε οὖν, usque ad ἐπιγείων καὶ και ταχθονίων. Locus hic, abinterpolatoris assumentis liber, a Theodoreto producitue in dialogo 1, quem Ατρεπτον inscripsit. Collationem cum vulgato Ignatii textu et utraque vetere illius interpretatione in Prolegomen. cap. 4, conspiciendam proposuimus. Vid. et cap. 11. Ib. (70) Τοῦ γενομένου ἐκ Δαβίδ. Theodoret. τοῦ ἐκ γένους Δαβίδ, et noster Ignatii interpres : « qui ex genere David. » ID. est ex Deo et ex Virgine verum non simili modo : nec enim eadem res est Deus et homo; vere assumsit corpus : Verbum enim caro factum est * ; et vivit inter homines sine peccato: Quis enim inquit, ex vobis arguet me de peccato 28? vere edit ac bibit ; crucifixus et mortuus est sub Pontio Pilato; vere autem et non sola opinione, crucifixus ac mortuus est, videntibus calestibus, terrestribus, et subterraneis ; coelestibus quidem, nimirum, incorporeis naturis ; terrestribus vero, Judais et Romanis, cæterisque hominibus qui tunc temporis cum crucifigeretur Dominus aderant; subterraneis autem, ut iis qui plurimi cum Domino resurrexerunt. Multa enim, inquit, corpora sanctorum, qui dormierant, surrexerunt 30, monumentis apertis ; descendit ad infernum solus, regressus autem est cum multitudine ; et septum illud quod a sæculo erat, rupit, mediumque parietem illius destruxit ; ac intra triduum resurrexit, suscitante illum Patre ; tum quadraginta dies conversatus cum apostolis, assumptus est ad Patrem ; et sedit a dextris ipsius, espectans, donec ponantur inimici ejus sub pedibus ipsius 31. 32 In Parasceve itrque, hora tertia sententiam accepit a Pilato, permittente id Patre; sexta hora crucifixus est; nona exspiravit; ante solis occasum sepultus est; Sabbato, sub terra in monumento remansit, in quo posuit eum Joseph ab Arimathia illucescente Dominico die resurrexit ex mortuis, juxta id qnod dixerat: Sicut fuit Jonas in ventre ceti tribus diebus et tribus noctibus, sic erit Filius hominis in corde terræ tribus diebus et tribus Θεοῦ καὶ ἐκ Παρθένου, ἀλλ' οὐχ ὡσαύτως· οὐδὲ γὰρ A Χ. Εἰ 35 δὲ (80), ὥσπερ τινὲς ἄθεοι ὄντες, τουτέ B 82 noctibus 3: complectitur itaque Parasceve passionem Sabbatum sepulturam ; Dominica, resurrectionem. X. Si vero, ut quidam athei, hoc est, increduli, 27 Joan. 1, 14; 1. Const. ap. vi, 11. 28 Joan. viii, 46. 29 al. τε. 30 Matth. XXVII, 52; I. Euseb. Hist. 1, 13; Cyrill. Hieros. catec. 14; Gelas. Cyzic. Act. Conc. Nic. I. II, C. 24; Euseb. ibid. 81 Hebr. x, 12, 13. Const. ap. v, 14, 15, 19 et vi, 34. 34 Matth. xII, 40. (71) Ἐσταυρώθη καὶ ἀπέθανεν. Theodoret. Εδιώχθη, et noster etiam Ignatii interpres, « persecutionem passus est. » UssER. (72) Οὐρανίων καὶ ἐπιγείων. ἐπιγείων καὶ ἐπουρανίων. ID. Theodoret. Τῶν (73) Κατῆλθεν εἰς ᾄδην μόνος, ἀνῆλθὲ δὲ μετὰ πλήθους. Pro μετά, in Mastræi et Vedeliii editionibus, male legitur κατά, Ex apocryphis vero illis Thaddæi sumpsit ista interpolator, quæ habentur apud Eusebium, lib. 1 Histor. ecclesiastic. capite D ultimo. Κατέβη [εἰς τὸν ἄδην] μόνος, ἀνέβη δὲ μετὰ πολλοῦ ὄχλου. « Descendit [ ad infernum ] solus, ascendit autem cum grandi multitudine. » Ita Macarius Hierosolymitanus episcopus, in Actis concilii Nicæni, apud Gelasium Cyzicenum. (lib. 1, cap. 23. al. 34.) Μόνος κατελθὼν μετὰ πλήθους ἀνῆλθε, et Cyrillus item Hierosolymitanus, in catechesi 14. meminit του μόνου μὲν καταβάντος εἰς ᾄδην, πολλοστοῦ δὲ ἀναβάντος, ex Matth. xxvi, 52, dicit explicatione addita. Κατῆλθε γὰρ εἰς τὸν θάνατον, καὶ πολλὰ σώματα τῶν κεκοιμημένων ἁγίων ἠγέρθη δι' αὐτοῦ. ID. (74) Ἔσχισε τὸν ἀπ' αἰῶνος φραγμόν. Ex iisdem Thaddæi apocryphis apud Eusebium loco citato: Διέσχισε φραγμὸν τὸν ἐξ αἰῶνος μὴ σχισθέντα. « Dirupit septum illud, quod a sæculo nemo diruperat. » ID. $5 al. ol. (75) Τεσσάρακοντα. Numerum hunc dierum, Act. 1, 3, a Spiritu sancto expressum, vetus ignatii interpres hic omisit. Ib. (76) Τῇ οὖν παρασκευῇ. De tota hac sectione sententiam hanc fert Vedelius : « Hæc verba omni irreptitia sine dubio sunt. Primo quia apud pseudoClementem in Constitutionibus reperiuntur, lib. v, cap. 13. Secundo patet hæc verba hiatum facere, et interrumpere seriem orationis Ignatianæ, in qua verba quæ sequuntur hunc hiatum cohærere manifestum est cum iis quæ eum antecedunt. » ID. (77) Τρίτη ὥρα ἀπόφασιν ἐδέξατο παρὰ τοῦ Πιλάτου. Videnda Prolegomena nostra, cap. 11. ID. (78) Ετάφη. Vet. vulgat. « de cruce depositus est, et sepultus in monumento novo. » ID. (79) Οὕτως ἔσται καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας. Τota hæc ἀπόδοσις a vetere Latina interpretatione abest in Petaviano, et duobus Oxomensibus mss. et editione quæ Parisiis prodit anno 1498, et Argentinæ anno 1502; sed ex Parisiensi editione anni 1545 eam reposuimus. In Græco vero Nydprucciano codice, pro καρδίᾳ, male hic legitur, κοιλίᾳ. ID. (80) Εἰ δέ. Ita habet uterque codex Græcus. Augustanus et Nydpruccianus: consentiente etiam : aiunt, ipsum sola opinione, hominem natum esse, Α σιν ἄπιστοι, λέγουσι, τῷ 30 δοκήσει γεγενῆσθαι (81) αὐτὸν ἄνθρωπον, οὐκ ἀληθῶς ἀνειληφέναι σῶμα, καὶ τῷ δοκεῖν τεθνηκέναι, πεπονθέναι οὐ τῷ ὄντι· τίνος ἔνεκεν ἐγὼ δέδεμαι, καὶ εὔχομαι θηριομαχῆσαι ; Δωρεὰν οὖν ἀποθνήσκω (82)· ἄρα καταψεύδομαι τοῦ σταυροῦ (83) τοῦ Κυρίου· καὶ περιττὸς ὁ προφήτης Ὄψονται εἰς εἰς ὃν ἐξεκέντησαν, καὶ κόψονται ἐφ' ἑαυτοῖς ὡς ἐπὶ ἀγαπητῷ (84). Οὐκοῦν ἄπιστοι αὐτοὶ, οὐχ ἧττον τῶν σταυρωσάντων αὐτόν· ἐγὼ δὲ οὐ τῷ δοκεῖν ἔχω τὰς ἐλπίδας ἐπὶ τῷ ὑπὲρ ἐμοῦ ἀποθανόντι, ἀλλὰ τῷ ὄντι. Αληθείας γὰρ ἀλλότριον τὸ ψεῦδος· ἀληθῶς τοίνυν (85) ἐγέννησε Μαρία σῶμα, Θεὸν ἔνοικον ἔχον· καὶ ἀληθῶς ἐγεννήθη ὁ Θεὸς Λόγος (86) ἐκ τῆς Παρθένου, σῶμα ὁμοιο. παθὲς ἡμῖν ἡμφιεσμένος (87)· ἀληθῶς γέγονεν ἐν μή Β τρα, 38 ὁ πάντας ἀνθρώπους ἐν μήτρα διαπλάττων (88) καὶ ἐποίησεν ἑαυτῷ σῶμα ἐκ τῶν τῆς Παρθένου σπερμάτων (89) πλὴν ὅσον ἄνευ ὁμιλίας ἀνδρός· ἐκυοφορήθη, ὡς καὶ ἡμεῖς, χόνον περιόδοις· καὶ ἀληθῶς ἐτέχθη, ὡς καὶ ἡμεῖς (90)· καὶ ἀληθῶς ἐγα 36 al. τό. 36* Zach. xi, 10. 37 hæc citantur in Chronico Alex. p. 526. Confer Const. ap. viii, 12. 38 hoc comma deest in cod. ms. vetere interprete inedito. Vetus vero vulgatus, « Quidam autem, » reddens, legisse videtur, οἱ δέ quod in suis quoque Græci textus editionibus Morelius et Mæstræus secuti sunt. USSER. (81 Τῷ δοκήσει γεγενήσθαι, etc. Ita legit unterque codex, Augustanus et Nydpruccianus: hoc sensu, ut vult Morelius (qui ipse tamen legit tò δοκήσει γεγενῆσθτι)· « Hoc ipso quod opinione factus ipse sit homo, non vere corpus assumpsisse: » quanquam τῇ δοκήσει rectius fortasse legeretur. Vetus vulgatus interpres hic habet <«< putative tantum fuisse hominem, et non verum corpus suscepisse; atque putative passum et mortuum. » Anglicanus vero: « secundum videri passum esse ipsum ; ipsi existentes secundum videri ; » ubi, de passione, codex Augustanus simpliciter habet πεπονθέναι, Nydpruccianus τῷ τε πεπονθέναι : cum integer sensus requirat, ut vel legatur, vel saltem intelligatur, τῷ τε δοκήσει πεπονθέναι. ID. (82) Εὔχομαι θηριομαχήσαι ; δωρεὰν οὖν ἄποι θνήσκω. Alludit ad illud Apostoli, in I Corinth. xv. 31 : Καθ' ἡμέραν ἀποθνήσκων et versu sequente : Εἰ κατὰ ἄνθρωπον ἐθηριομάχησα ἐν Ἐφέσῳ, τί μοι τὸ ὄφελος; Idem Ignatius, in Epistola ad Romanos : 'Από Συρίας μέχρι Ρώμης θηριομαχώ, διὰ γῆς καὶ θαλάσσης. Ιb. (83) Σταυροῦ. Ita codex Nydpruccianus, et vetus vulgatus Latinus: non σωτηρίου, ut ex Augustano Pacæus edidit, cujus erroris causam præbuisse compendio verbum scriptum στροῦ, adnotat hic Morelius. ID. (84) Ἐπὶ ἀγαπητῷ. Vetus vulgatus interpres amplius addit, ex loco illo propheta: Et dolebunt dolore tanquam super primogenitum.ID. (85) Αληθώς τοίνυν, usque ad, ηγέρθη τῶν νεκρῶν. Citantur ista in Fastis Siculis sive Constantinopolitano Chronico, quod Alexandrini Chronici nomine a Matthæo Radero est editum. ID. (86) Θεός Λόγος. Præclara illa σταύμασις, cujus mentionem facit Anastasius Οδηγού cap. 12, inscriptionem habebat : Θεός (non Θεοῦ quod ediderunt) Λόγος ἔν σταυρῷ, καὶ ψυχή λογική, καὶ σῶμα· sicut cernere etiam est in Regio ms. 1052, pervetusto, membraneo et optimæ notæ, necnon apud V. C. Petrum Lambecium lib. III Commentariorum de Bibliotheca Cesarea cod. 77, ubi delineatam habes illius Crucifixionis imaginem. At (87) Σώμα ὁμοιοπαθὲς ἡμῖν ἡμφιεσμένος. Vet. vulgat. « corpus similiter nobis passibile sine peccato induens, »> uti nos ex Magdalenensi et Petaviano codice edidimus : ubi Baliolensis habet «< simile nobis: » et libri editi, omnino corrupte, « sine nobis,» id est (si Stapulensem textum depravatum interpretantem audire libeat) « sine humana operatione; sed divino operante Spiritu, imo et tota supersubstantiali Trinitate. » USSER. (58) Ὁ πάντας ἀνθρώπους ἐν μήτρα διαπλάτ των. Vet. vulgat. « et factus est in vulva : » sic enim habent mss. non iterum repetito «< utero, » ut in libris editis ID. (89) Σπερμάτων. Ita et codex Augustanus et Nydpruccianus habet, una cum Fastis Siculis; non αἱμάτων, ut de suo substituit Morelius, et eum secuti editores reliqui. ID. (90) 'Εκυοφορήθη, ὡς καὶ ἡμεῖς, χρόνων περιό λακτοτροφήθη, καὶ τροφῆς κοινῆς καὶ πότου μετέσχεν, A muni usus est, sicut nos ; expletisque tribus annoὡς καὶ ἡμεῖς· καὶ τρεῖς δεκάδας ἐτῶν πολιτευσάμε rum decadibus, vere baptizatus est a Joanne, non νυς, ἐβαπτίσθη ὑπὸ Ἰωάννου, ἀληθῶς, καὶ οὐ δοκή - autem opinione: et postquam per triennium præσει· καὶ τρεῖς ἐνιαυτούς κηρύξας τὸ Εὐαγγέλιον, καὶ dicasset Evangelium, et signa atque prodigia fecisποιήσας σημεῖα καὶ τέρατα, ὑπὸ τῶν ψευδο Ιουδαίων set, a falsis Judæis et præside Pilato judex judiκαὶ Πιλάτου τοῦ ἡγεμόνος, ὁ κριτὴς ἐκρίθη, ἐμαστι catus est, est flagellatus, alapis casus, consputus, γώθη, ἐπὶ κόρης ἐῤῥαπίσθη (91), ἐνεπτύσθη, ἀκάνε spineam coronam purpureumque vestimentum porθίνον στέφανον καὶ πορφυροῦν ἱμάτιον ἐφόρησε, κατε tavit, condemnatus est; vere crucifixus fuit, non κρίθη, ἐσταυρώθη ἀληθῶς (92), οὐ δοκήσει, οὐ φαν opinione, non phantasia, non impostura, vere morτασίᾳ, οὐκ ἀπάτῃ· ἀπέθανεν ἀληθῶς, καὶ ἐτάφη, καὶ tuus, et sepultus est, ac resurrexit ex mortuis, Αγέρθη ἐκ τῶν νεκρῶν, καθώς που προσηύχετο λέ sicut quodam loco orabat dicens : Tu autem,Domine, γων. Σὺ δὲ, Κύριε, ἀνάστησόν με, καὶ ἀνταπο resuscita me, et retribuam illis 39 '; et qui semper δώσω αὐτοῖς· καὶ ὁ πάντοτε ἐπακούων αὐτῷ Πατήρ, exaudit eum Pater 4, respondens inquit: Surge, ἀποκόιθεὶς λέγει· ̓Ανάστα, ὦ Θεός, κρινον τὴν Deus, judica terram; quoniam tu hæreditabis in γῆν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς omnibus gentibus 41. Pater itaque qui illum susciἔθνεσιν. Ὁ τοίνυν ἀναστήσας αὐτὸν Πατὴρ, καὶ tavit, et nos per ipsum suscitabit; sine quo nemo B ἡμᾶς δι' αὐτοῦ ἐγερεῖ (93), οὗ χωρὶς τὸ ἀληθινῶς consequetur vitam veram 42 Ait enim: Ego sum ζῆν οὐχ ̓ ἕξει τις. Λέγει γὰρ, ὅτι Ἐγώ εἰμι ἡ ζωή. vita : qui credit in me, etiam si mortuus fuerit, vivet : ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, κἂν ἀποθάνῃ (94), ζήσεται· et omnis qui vivit et credit in me, et si morluus καὶ πᾶς ὁ ζῶν, καὶ πιστεύων εἰς ἐμὲ, κἂν ἀπο- fuerit, vivet in æternum 3. Fugite itaque impias θάνῃ, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα. Φεύγετε οὖν τὰς hæreses: sunt enim diaboli inventa, serpentis illius ἀθέους αἱρέσεις· τοῦ διαβόλου γὰρ εἰσιν ἐφευρέσεις, qui mali prim us auctor est, qui per mulierum deτοῦ ἀρχεκάκου ὄφεως, τοῦ διὰ τῆς γυναικὸς ἀπατή cepit generis nostri parentem Adamum ". σαντος 'Λδὰμ τὸν πατέρα τοῦ γένους ἡμῶν. 40 XI. Fugite autem et malas illius propagines; Simonem.primogenitum illius filium *; Menandrum Basilidem, totamque ipsius malitiæ turbam, ho ΧΙ. Φεύγετε δὲ αὐτοῦ καὶ τὰς κακὰς παραφυάδας. Σίμωνα τὸν πρωτότοκον αὐτοῦ υἱὸν, καὶ Μένανδρον, καὶ Βασιλίδην (95), καὶ ὅλον αὐτοῦ τὸν ὀρυγμαδὸν 39 Psal. XL, 11. 40 Joan. xΙ, 42. 44 Psal. LxxxΙ, 8. 42 1. Ignat. ad Trall. 9. 43 Joan. xi, 25, 26° 44 1. infer. ad Smyrn. 7. 45 1. Polycarp. c. 7, et Iren. 3, 3. δοις· καὶ ἀληθῶς ἐτέχθη, ὡς καὶ ἡμεῖς. Priori C membro illud ἀληθῶς præponunt Fasti Siculi: posterius vero prorsus prætermittit vetus vulgatus interpres. Pleraque tamen hic interpolator mutuatus est ex Epistola ad Ephesios. (supra.) Usser. (91) Ἐπὶ κορης εῤῥαπισύη. Hisce etiam præpohunt Fasti Siculi ὑπὸ δούλων. Pro κόρης vero, κόρρης rectius legeretur. ID. (92) Εσταυρώθη ἀληθῶς. Addit vetus vulgatus interpres, « voluntarie complacens. » ID. (93) Εγερεί. Ita legit Græcus codex Nydpruccianus et vetus uterque Latinus interpres, non, ut Augustanus, ἀγερεῖ, i. e. « colliget, » vel « congregabit. Notandum autem est, in nostro interprete collocata esse hæc post verba illa, ἐγείραντος αὐτὸν τοῦ Haτρός, hoc modo: « Qui et vere resurrexit a more tuis, resuscitante ipsum Patre ipsius, et secundum similitudinem nos credentes ipsi sic resuscitabit Pater ipsius in Christo Jesu; sine quo verum vivere non habemus. Deinde sequuntur illa, superius D posita: Εἰ δὲ ὥσπερ τινὲς ἄθεοι ὄντες, τουτέστιν ἄπιστοι, λέγουσι. « Si autem, quemadmodum quidam sine Deo existentes, hoc est infideles, dicunt. »> ID. " (94) Κἂν ἀποθάνῃ. Abest hoc a vetere vulgato interprete Ignatii,et ab ipso textu Evangelii,Joan xt, 26,ubi etiam pro ζήσεται, quod hic sequitur,legitur οὐ μὴ ἀποθάνῃ. ID. (95) Καὶ Μένανδρον καὶ Βασιλίδην. In hunc locum sæpe nominati Jacobus Usserius, illiusque assecla Joannes Dallæus notant errorem chronologicum; quod memoretur Basilides, qui post mortem Ignatii hæresim suam spargere cœperit sub imperio Adriani. Ego vero primum adverto, ab assutore peccatum fuisse adversus κριτήριον,dum Basilidem Alexandrinum memorat, et prætermittit ejus condiscipulum Saturninum Antiochenum, quem Ignatius episcopus Antiochiæ lubentius Menandro junxisset, τῷ ἐν Ἀντιοχεία γενομένῳ, ut Justini martyris verba mea faciam. Quod autem spectat ad errorem in chronologia adnotatum, hanc in opinionem discessi, non adeo constare et patere de ortu Basilidianæ hæresis, ac viris doctis videtur. Quippe ab Epiphani hæresi 31, cap. 2, Valentinus tempore posterior fit Basilide; at supra ostendebamus Valentinum haberi posse Ignatii σύγχρονον. Præterea diserte Hieronymus in Altercatione Luciferiani et Orthodoxi, cap. 8. Basilidem miscet hæreticis apostolicorum temporum. Quid enim aliud, quæso, sibi volunt hæc: « Apostolis adhuc in sæculo superstitibus, adhuc apud Judæam Christi sanguine recenti, phantasma, Domini corpus asserebatur, » etc. « Tunc Simon Magus, et Menander discipulus ejus, Dei se asseruere virtutes. Tunc Basilides summum Deum Abraxas cum trecentis sexaginta quinque editionibus commentatus est. Tunc Nicolaus, qui unus de septem diaconis fuit, die noctuque nuptias faciens, obscenos et auditu quoque erubescendos eoitus somniavit. » Postremo apud Joannem Damascenum, 1 Parallelorum 12, legitur: « Cum impius Basilides evangelistam Joannem aliquando salutasset, ac dixisset : Agnoscis nos? nulla interposita mora, Agnosco te,inquit vir sanctus, primogenitum Satanæ. » Qui hoc scripsit, licet erraverit, de Joanne ac Basilide narrans quod de Polycarpo et Marcione refert Irenæus, putavit tamen Basilidis hæresim vivente Joanne apostolo emersisse. Sed videamus argumenta contraria. Clemens Alexandrinus circa finem Stromatei vur, pag. 764 ; Eusebius Hist. Eccl. lib. 1, cap. 7, et in Chronico; Theodoritus lib. 2. Hæreticarum fabularum, cap. 11, multique post eos, hæresim Basilidis conferunt in tempora Adriani. Respondeo Clementum uti verbis dubiis, ad rem qua de agitur conficiendam invalidis prorsus : Περὶ τοὺς ̓Αδριανοῦ τοῦ βασιλέως χρόνους, οἱ τὰς ἀδρο σεις ἐπινοήσαντες γεγόνασι, καὶ μέχρι γε τῆς ̓Αντω νίνου του πρεσβυτέρου διέτειναν ἡλικίας, καθάπερ δ |