hoc principium substantiæ ejus, de tuo addidis, A atque naturæ. « Hæc et mille alia his similia in interpretationibus tuis, sive in his ipsis homiliis, sive in Jeremia, vel in Isaia, maxime autem in Ezechiele subtraxisti.

Queritur igitur Ruffinus in his ipsis homiliis quædam quæ in Græcis erant Origenis, ab Hieronymo fuisse subtracta, quædam mutata, quædam quæ in Græcis non erant addita loca ipsa notavit ut, cum Græca exstarent, facile perspicerentur: unum etiam recitavit ex ipsa versione, qui etiamnum homilia quarta exstat, ubi adhuc legimus: Ecce enim, ait Elisabeth, « ut facta est salutatio tua in aures meas, exsultavit in gaudio infans in utero meo. » « Adhuc in matris utero erat,

et jam Spiritum S. acceperat. Non enim illud principium erat substantiæ ejus atque naturæ. » Hæc verba ex Hieronymiana Origenis versione recitat Goyxpovos Ruffinus, quæ ex Origene transtulit, quæ a seipso addidit interpres, notat, scilicet, illa verba, atque nature Nos et quæ Origenis sunt, et quæ interpretis etiamnum habemus. Certissimum igitur est has homilias esse Origenis, et ab Hieronymo versas; nec potest esse quidquam in rebus hujusmodi hoc argumento efficacius.

Ad majorem tamen confirmationem hæc ulterius addi possunt, Hieronymum « ultra 70 libellos Origenis,quos homiliticos appellavit, transtulisse in Latinum, ut refert Ruffinus in præfatione ad libros Περὶ ἀρχῶν. Fatetur hoc Hieronymus ipse apologia prima.«<Septuaginta libros ejus,ut meus necessarius criminatur,in Latinum verteram, et multa de tomis. Nunquam de opere meo fuit quæstio; nunquam Roma commota est. »>Notat Ruffinus in invectiva homilias in Lucam,in Isaiam,Jeremiam atque Ezechielem. Hieronymus ipse testatur 14 tantum in Jeremiam et totidem in Ezechielem se transtulisse. Verba ejus sunt in prologo ad Ezechielem : « Itaque post quatuordecim homilias in Jeremiam, quas jampridem confuso ordine interpretatus sum,et has quatuordecim in Ezechielem per intervalla dictavi; » et in Catalogo : « In Jeremiam et in Ezechielem homilias Origenis viginti octo,quas de Græco in Latinum verti.» Homiliæ autem in Isaiam tantummodo novem sunt; quibus si addas duas in Canticum, adhuc tantum sunt triginta novem. Ultra igitur libellos 70 ab Hieronymo versos invenire nunquam poteris, nisi illis D) triginta novem homilias in Lucam Ruffino memoratas adnumeres, ut et ille numeravit. Quare Erasmum suum male hic deserit Dallæus, qui in indice Operum Hieronymi has ipsas homilias inter not, id est ea, quæ vere sunt Hieronymi, seu, de quibus nulla dubitatio sit, quin ab Hieronymo sint edita,» numerat, his verbis: Homiliæ in Lucam triginta novem ab Hieronymo translatæ. In præfatione numerus est omissus. Sic autem refertur hic locus a Ruffino invectivæ suæ libro secundo,» saltem triginta novem Adamantii nostri in Lucam homilias, sicut in Græco habentur, interpretor.

Cum hæc tum de auctore, tum de interprete adeo perspicua sint, Blondellus tamen non veritus est, harum in Lucam homiliarum interpretem Ruffinum dicere; et in levissimis notis suis ad epistolam clarissimi Vossii asserit « ejus esse probare,homiliam sextam, » ex qua nostrum petitur testimonium,<«< non Ruffini, somnia sua Origeni affingentis, sed Origenis ipsius esse.»At nos hoc ipsum cumulatissime probavimus, ut appareat hæc esse non Ruffini somnia, sed Blondelli. Quid enim ? An Ruffini interpretatio esse potest, quam S. Hieronymus a semetipso factam non semel testatur, et quam diu edidit, antequam Ruffinus vel unum verbulum ex Origene in sermonem Latinum transtulerat ? An Ruffini esse potest, quam Ruffinus ipse Hieronymo tribuit, et in Invectiva sua adeo exagitat? Fateor equidem Ruffinum ad finem pene vitæ suæ interpretationes suas sub Hieronymi nomine edidisse. Sed hoc de homiliis in Lucam dici non potest,quia et ipse Hieronymus eos agnoscit, et sub numero septuaginta homiliarum a se versarum ponit,et prologus Hieronymi Invective Ruffini insertus legitur, quam Ruffinus tum scripsit, cum nullam Origenis homiliam attigisset, cum librum Iepì apyv tantummodo transtulisset. ipso fatente Hieronymo. Ita enim ille apologia prima: « Ego per tot annos tam multa convertens nunquam scandalo fui: tu ad primum et solum opus, ignotus prius, temeritate factus es nobilis. Et rursus secunda : Vis Origenem in Latinum vertere? habes multas homilias ejus et tomos in quibus moralis tractatur locus, et Scripturarum panduntur obscura: hæc interpretare, hæc rogantibus tribue. Quid primus labor tuus incipit ab infamia? » Antequam igitur quidquam scripsisset Ruffinus, editæ sunt homilia Origenis in Lucam interprete Hieronymo; eædem in Invectiva Ruffini sugillatæ sunt,antequam Ruffinus quidquam Origenis præter librum IIɛp! ȧpy in Latinum transtulisset.

Et tamen Dallæus ad hoc Blondelli somnium confugere tandem coactus est. Nam cum liquere dixisset«< harum homiliarum alium fuisse auctorem quam Origenem,» id tamen viris eruditis persuaderi minime potuisse putaret, statim addidit, «< ne hunc illud afferam, quod satis constat Origenis quæ Latine tantum exstant, a Ruffino et aliis interpretibus ita fuisse interpolata,ut ex iis vix certo possit intelligi quid vere sit Origenicum. »>Cum certum sit non Ruffinum,sed Hieronymum harum homiliarum esse interpretem ; si vero Hieronymum inter alios interpretes ponat, qui Origenem tam fœde interpolarunt, manifesta est calumnia. Habemus novemdecim homilias Origenis in Jeremiam Græce; habemus earum duodecim ex interpretatione Hieronymi Latine; hæc autem interpretatio tam bene Græcis respondet, ut aliam addere Huetius necessarium non putarit, adeoque eas ediderit, interprete Hieronymo. Quænam autem ex iis ita interpolatæ sunt, utquid sit Origenicum intelligi non possit ?» Idem omnino de homiliis in Lucam sentiendum, in quibus nihil addi

tum observavit Ruffinus præter ista atque naturæ. A desumitur, esse apocryphum ; apocryphus autem Sartum igitur tectum est illud ex homilia sexta

testimonium pro Ignatio.

Commentariorum in Canticum canticorum fatemur interpretem fuisse Ruffinum; neque tamen in illis concedimus quid sit Origenicum intelligi non posse. Ipsius enim Dallai regula est ultimo capite explicata, illa in Origenicis a Ruffino interpretatis. suspecta esse debere,quæ a notis vel auctoris ipsius, velejus quo vixit sæculi placitis atque moribus abludunt; et si quæ iis congruere aliunde constet, ea vero fas esse pro auctoris genuinis agnoscere. Et ex hac ipsa regula ea quæ Origenes affert pro amore, in commentariis in Cantica pro ipsius genuinis agnoscimus, quia ab ipsius placitis non abludunt: et testimonium Ignatii pariter genuinum pronun- B tiamus,quia ex homilia in Lucam eum ejusdem martyris testimonium adhuibuisse novimus.

cum sic,non est ab Eusebio conscriptus, sed, uti disputare solet, spurius, et ab aliquo impostore confictus Sic enim Gelasius episcopus Romanus, in concilio, scilicet, « Historia Eusebii Phamphili apocrypha. Sed quam ridiculum hoc argumentum hic fuisset,vidit ipse,et abstinuit. Videamus igitur, an hoc quod urget de Eusebii hallucinatione, eo quod omisit de suppositione,aut felicius aut verisimilius sit.

་

Quid in historiographis inveniri Eusebio laudabilius potest?» aiebat olim Pelagius secundus papa. Ille Gelasio Cyziceno zλréotatos, veritatis amantissimus,et afiomiotóτztos, fide dignissimus, audit. Ille magno Basilio dicitur ἀξιόπιστος διὰ πολυ

plav, ideo maxime fide dignus, quia diuturna experientia in negotiis Ecclesiæ vetustissimisque monumentis versatissimus fuit.

Inter alia quæ in Historia ecclesiastica complexus est, propositum ei fuit, qui libri ab antiquis scripti fuerant enarrare,öso,ut ipse loquitur, zatà γενεὰν ἑκάστην διὰ συγγραμμάτων τὸν θεῖον ἐπρέobεvσav λóyov,«quotcunque quoque sæculo scriptis suis theologiam excoluerant.»Antequam hoc opus aggrederetur erat ad illum perficiendum maxime idoneus paratissimusque. Plurima jam ante volu. mina perscripserat, quibus ostendit variam lectionem,et in omni Græca litteratura maximam peritiam,ut qui jam esset, teste Sozomeno, TohvμaléTatos stop, tanta rerum omnium scientia in

Et fait quidem olim cum Dallæus ipse hæc Origenis testimonium pro Ignatio reciperet atque amplecteretur, cum suis Catonibus contentus esset, nec adhuc in illud somnium,quod nuper evulgavit,incidisset Nam De jejuniis et Quadragesima, lib.,cap. 4: Ex Ignatii epistolis, inquit, nonnulla citant. veteres tertii quartique sæculi scriptores. Origenes, Eusebius, Athanasius, Hieronymus, Theodoretus, Gelasius Romanus. »Si Origenes tertii sæculi,et quidem nondum adulti scriptor, nonnulla ex Ignatii epistolis citavit, fatente Dallæo,quam iniquum, imo quam ridiculum est, impostorem quærere, qui ad finem tertii aut initium quarti eas primum finxe-structus ad historiam conscribendam animum aprit aut publicaverit.

CAPUT VIII.

Eusebii auctoritas defenditur. Impostori Dallaano non obstetricatus est. Recte Polycarpi et Irenæi testimonia applicavit. Origenis testimonia non ignoravit. S. Athanasius ab Eusebio non est delusus. Neque Ignatium eo modo, quo Salmasius et Blondellus, citavit. Hammondus frustra et immerito suggillatur.

Hactenus a nobis allata testimonia vel spuria,vel minus recte intellecta, et ad epistolas confirmandas detorta queritur vir doctissimus : quod sequitur Eusebii, has responsiones non patitur. Sunt ab eo dicta adeo clara atque perspicua,adeo ab omnibus rscepta; epistolæ quas nos habemus, tam certis indiciis apparent eædem omnino esse quas habuit Eusebius, ut ejus testimonium (quod ad priora duo Polycarpi atque Irenæi etiam extenditur) nec. pro spurio, nec pro male applicato haberi possit. Quo igitur nunc se vertit Dallæus ? ad id, quod unum restabat, confugit: scilicet, Eusebium deceptum fuisse; bono viro ab impostore illusum esse; errasse hominem cætera diligentissimum, quod humanum est, et in eumdem errorem auctoritate sua,quam habuit in litteris maximam, primo Athanasium, dein totum orbem induxisse.

Miror equidem ei iu mentem non venisse,etiam in hoc negotio eo argumento uti,cui sæpe alibi inhæret nempe librum Eusebii, unde testimonium

pulit. Diu antehac cum Pamphilo familiarissime vixerat, qui præclaram ecclesiasticorum scriptorum bibliothecam instruxerat: huic quotidie interfuit, hanc assidue versavit, hujus librorum omnium indiculum confecit. Usus est etiam bibliotheca Hierosolymitana,quam illius urbis episcopus Alexander exstrui curaverat; in qua præter reliqua,etiam epistolæ,quas viri ecclesiastici in tractandis Ecclesia negotiis ad se invicem dederant, conservabantur. Ita denique libris scriptis deditus erat, adeoque feliciter in iis versatus, ut imperator Constantinus Constantinopoli Cæsaream scriberet, eique potissimum in mandatis daret, ut quinquaginta S. Scripturæ codices in membranis artificiosissime scribi curaret, et ad Urbem regiam inde mitteret.

Jam vero an verisimile est veteranum librorum helluonem,inter membranas chartasque veteres vitam terentem, tot antiquorum volumina quotidie aut describentem, aut deflorantem, tam facile impostoris arti expositum fuisse, et adulterino fetui obstetricatum esse? An tantum virum putare possumus Έρμαιον τῶν τὰ τοιαῦτα ἐπιψευδομένων τοῖς βιβλίοις, καὶ θησαυρὸν ἕτοιμον τοῖς καπήλοις αὐτῶν, « lucrum eorum qui falsos titulos libris imponere, et thesaurum illis præparatum qui eosdem venundare solerent,» ut de indocto suo loquitur Lucianus? Nihilne in membranis.nihil in scriptione,quod novitatem operis detegeret,reperire potuit vir in rebus

hujusmodi exercitatissimus sagacissimusque?Quid- A verit. Libri qui nunc in dubium vocantur, aut olim

ni aliquam antiquitatem epistolarum ex ipso libro deprehenderit; vel eo modo quo imperitissimi solent, τῷ διαβεβρῶσθαι καὶ διακεκόφθαι αὐτὰ τεκμαι ρόμενος, καὶ συμβούλους τοὺς σέας περὶ τὴν ἐξέτα σιν παραλαμβάνων, «indicium sumens quod comesæ et contritæ essent, et tineas ad eam rem explorandam in consilium adhibens.» Ducentis post Ignatium annis epistolas prodiisse, imo cum jam de Constantini vel patris ejus Christianismo fama sparsa esset, scriptas primum fuisse vult Dallæus. Erat autem tunc temporis plures quam 40 annos natus Eusebius.Nonne credimus eum,cum forte in talem epistolarum codicem incideret, ad primum earum intuitum; cohorruisse, quas nec in Pamphili Casareæ,nec Alexandri Hierosolymis bibliotheca vidisset,et de quibus ne fando quidem ante hoc tempus fuisse eas in aliorum manibus audivisset? Optime certe ille jam quadragenarius novit, quam libri scripti ætatem ferrent; quot modis novitas proderetur,non ignoravit. Nullo igitur modo verisimile est, Eusebio vigilanti tam facile simul et tam fœde impositum fuisse. Quod si prima facie impostura ei non suboluisset,tamen cum tam diligenter epistolas evolverit, cum singula episcoporum nomina numeraverit, cum notaverit omnia itineris momenta, cum traditionem apostolicæ doctrinæ observaverit, cum hæreses refutatas animadverterit, cum tot ex illis sententias exscripserit,cum in nullo unquam auctore examinando parem diligentiam adhibuerit; an fieri posse putamus, ut, si tot sint in iis scripta quæ fidem temporum manifeste convellunt,quæ a sermone apostolico et virorum apostolicorum plane dissentiunt, quæ a modestia, doctrina, veracitate,prudentia martyris longe abhorrent, quæ per se absurda, affectata, inepta et putida sint,hæc omnia Eusebius statim concoqueret, pro vere Ignatianis arriperet,et æternitati consecraret ?

B

vocati sunt, testimonium ejus non habent. Ostende mihi lapsum Eusebii in aliquo alio opere, ut de hoc credam !

Diligentiam autem et attentionem Eusebii requirunt adversarii in testimonio Irenæi afferendo; ego vero eam laudandam puto, quod auream sententiam, in Ignatii epistola exstantem.apud Irenæum invenerit, observaverit, notaverit, applicaverit. Sed vana et inani specie delusus epistolas Irenæum quoque vidisse,et quidem etiam (quod sane crassius est et inexcusabilius)memorasse imaginatus est. »>Unde autem hoc apparet cætera diligentissimum oculatissimumque ita fuisse delusum ? Vidit Eusebius multa Irenæi scripta,quæ jam perierunt, quæ et ipse commemorat lib. v, cap. 26, et καὶ τὰ μὲν εἰς ἡμετέραν ἐλθόντα γνῶσιν τοῦ Εἰρηναίου τοσαῦτα, « atque hæc sunt quæ ex Irenæi scriptis ad nostram notitiam pervenerunt,»inquit. Ex his vidisse eum Ignatii epistolas certior fieri potuit ; imo ex illa ipsa sententia, quam adduxit, vidisse novit, quia eam ex ejus epistola transcripserat Irenæus. Nam quod apud eum dixisse tantum martyrem, non autem scripsisse legamus, plane nihili est : nos enim ante ostendimus nunquam aliter Irenæum de sententiis scriptis locutum esse. At habuit ex Actis Ignatiani martyris. Ita certe Parkerus: «Collegerat quis forte dicta Ignatii ante tempus Eusebii,eaque in formam epistolarum redegit.» Sed antiquissima Acta quæ tunc exstiterunt, nec eam neque similem aliquam sententiam martyris exhibent. Posteriora omnia diu post C Irenæum, diu post Eusebium conscripta sunt : et eorum interpolatores sententias quas habent, ex epistolis transcripserunt, ut nos ante ostendimus. Hæc igitur sæpius iterata nihil proficiunt.

Secundo objicitur similis ejus in Polycarpo oscitantia,quod « non attenderit duo illa,quæ ex ejus epistola recitavit, loca aperte inter se pugnare. »>Profecto si hæc vera essent, si Eusebius recitaret duo loca aperte inter se pugnantia,eamque repugnantiam quæ tam aperta esset, minime animadverteret,quomodo excusari posset non video. Et tamen venia digniorem hanc in Polycarpo oscitantiam illa quæ in Irenæo fuit,fatetur Dallæus.Quare, amabo? nempe quia novit ea quæ objecit esse falsissima : neque Eusebium, sed nos oscitare putavit, cum

......Credat Judæus Apella. (HORAT., Sat. I, v, 105.) Sed vir doctissimus observat alia apud Eusebium sphalmata esse, hoc nequaquam leviora, quorum tamen meminisse nolit ; ut hinc, scilicet, credamus bonum illum virum tam facile ac tam turpiter decipi ac labi potuisse. Verum prudens, opinor, hæc sphalmata silentio suppressit, quod ad rem omnino D ista scriberet. Quisquis illa loca, quæ ex epistola non facerent. Si auctorem ullum veterem nominare posset, quem Eusebius agnovit, et cujus auctoritatem testimoniis aliorum confirmatum ivit, qui postea fictor detectus est, aut vel in dubium voca. tus aliquid quidem diceret.quod eum a temeritatis et inverecundiæ crimine, ut ipse loquitur, liberaret. Ego vero Eusebium tanta diligentia tantoque judicio in examinandis Christianorum primævæ antiquitatis scriptis,in quibus traditionem apostolicam contineri arbitratus est, usnm fuisse contendo, ut nemo unquam de ejus fide aut de scriptis,quæ ille pro indubitatis habuit, postea dubita

Polycarpi recitavit Eusebius, perlegerit, nullam inter ea pugnam, nullam vel contradictionis umbram esse confitebitur. Sed ad calcem loci posterioris,inquit,aliquid tale reperetur. Verum ea quæ sunt ad calcem non recitavit Eusebius: falso igitur asseritur, loca quæ recitavit inter se pugnare : et si ulla pugna esset, pugnaret locus quem recitavit cum eo quem non recitavit, et cujus solus Photius meminit.pluribus quam quingentis post Eusebium annis: neque tamen ulla inter Eusebiana et Photiana pugna est, ut nos fuse probavimus. Certe si hic oscitaverit Eusebius, oscitavit et tota Ecclesia

Asiatica, quæ totam epistolam quam citavit Euse- A bius, per tot sæcula publice legebat.

В

Levia hæc sunt præ iis quæ sequuntur.Hic enim error unius Eusebii totam Ecclesiam Christi occupavit, infecit! Primo Athanasius eum hausit, qui « egregium quemdam locum, et suæ causæ utilissimum in epistolis nactus Ignatii, eum nomine laudavit, sed ille deceptus est; nihil quidem peccavit (hoc largitur vir doctissimus), sed ab Eusebio ostentata auctoritate delusus est. Tum vero hinc ab Athanasio illinc ab Eusebio factum est ut pauci deinceps fuerint qui ea falsa esse existimarent. » Tota hæc conjecturarum, suspicionumque congeries nullo negotio difflatur. Qua enim fiducia Athanasius ab Eusebio delusus fuisse dicitur, qui Polycarpum et Irenæum non minus quam Eusebius legerat? Cur Athanasio non minus quam Eusebio, imponere potuerunt Po. lycarpus et Irenæus, si illud revera testati non sint quod nostri eos testatos esse dicunt? An ille Eusebio diligentior aut in rebus hujusmodi perspicacior fuit? Imo quomodo Eusebius Ignatiana ex tenebris in lucem Athanasio induxerat, qui eadem in Origene ante legerat? Asseritur ab Albertino atque etiam Dallæo, pseudo-Dionysium Ignatiana sua ab Origene hausisse; cur non ab eodem epistolas has ab Ignatio scriptas fuisse didicerat Athanasius? cur non ab illo vetere scriptore, a quo sua Ignatiana sumpserat Basilius, Athanasio synchronus? Hæc omnia legisse Athanasium nemo dubitat: Eusebii autem Historiam ecclesiasticam aut diligenter evolvisse, aut omnino, eum ista scriberet, vidisse non constat. Scriptam eam fuisse postremis Eusebii temporibus, circa annum 330 vult C Dallæus. Ante eum annum a Meletianis et Eusebianis apud Constantinum vexatus, et ab Alexandria Constantinopolin evocatus est. Post eum annum statim de calice fracto et Arsenio occiso accusatur : proximo, Dalmatio, qui ei Antiochiæ judex datus. est, causam suam probare coactus, in exquirendo Arsenio occupatus est. Tum vero concilium Cæsareæ indictum, pro pervenire ideo recusavit, quia idem Eusebius, qui non diu ante Historiam ediderat, ejus loci episcopus esset: mox Tyri in concilio adesse coactus, sub judice inter alios etiam Eusebio nostro, ibidemque condemnatus, inde elapsus, confugit Constantinopolim,ubi statim sententiam relegationis accepit, et in Gallias exsul missus est. Restitutus quidem Alexandriam pergit, ubi

Optime igitur novit Eusebius, loca hæc Polycarpi et Irenæi indubitatum Ignatianis epistolis testimonium præbere: neque alia adhibere voluit, licet sine omni dubio plura potuisset. Post enim animo conceptam hanc opinionem, quorsum alios posteriores nominaret? cur præter solitum morem in re minime controversa testes congereret atque condensaret? Infirmum igitur argumentum est quod hic adversus Origenis testimonia nectit Dallæus. De Origene nullum verbum fecit. Quorsum enim de Origene verba faceret, cum antiquissimos illos Polycarpum et Irenæum nominasset ?«< Sed si quid ille ad hoc quod agit utile dixisset, hic non erat omissurus, quo nemo unquam studiosius Origenis B libros legit.» Legit quidem et perquam studiose;sex etiam libros apologeticos edidit, magnam etiam partem libri sexti Historiæ ecclesiasticæ in illius rebus enarrandis consumpsit: ejus libros sæpe ad historiam ipsius illustrandam advocat, et quid de libris S.Scripturæ senserit, quam de apostolis traditionem acceperat enarrat, eum tamen nunquam testem adhibuit ad ullum apostolicorum virorum scriptum confirmandum. Quare autem non in Ignatio eum omitteret, quem in omnibus aliis omisit. Leges quas ipse ad discernendos dijudicandosque veterum libros fixerat, hic plane penitusque observavit; ἀρχαίους, scilicet, κεχρημένους, Polycarpum et Irenæum nominavit. Sarta itaque tecta est Eusebii diligentia, salva prudentia atque judicium nullus hic error, nulla oscitatio, nulla hallucinatio, quas Dallæus sine ullo fundamento tam liberaliter Historiæ ecclesiastico Patri tribuit. Nallo denique modo testimoniis ex Origene productis præjudicat Eusebii silentium. Aliunde enim satis certo novimus utrumque hoc opus esse vere Origenicum.Commentarios in Canticum canticorum scripsisse testatur S. Gregorius Nyssenus in præmio: Εἰ δὲ, τοῦ 'Ωριγένους φιλοπόνως περὶ τὸ βι βλίον τοῦτο σπουδάσαντος, καὶ ἡμεῖς γραφῇ παρα δοῦναι τὸν πόνον ἡμῶν προεθυμήθημεν, ἐγκαλείτω deica Quod si cum Origenes plurimum laboris et studii in hunc libellum contulerit,nos quoque quod a nobis est elaboratum litteris mandare lubenter statuerimus, nemo nos accuset.» Hoc opus quod habe mus, eorum partem esse extra omnem controver- D tamen diu securus non fuit; sed hæreticorum domi

siam ponunt, et Nysseni expositio consona, et res ipsa, et fragmentum Græce in Philocalia conservatum, et Cassiodori de Ruffino interprete testimonium. Pariter homilias in S. Lucam scripsisse Origenem certum est, quod et eas ipse laudet tomis in Matthæum et Joannem, et testetur Hieronymus ad Paulum et Eustochium. « Quamobrem petistis, ut, contemptis istiusmodi nugis, saltem triginta et novem Adamantii nostri in Lucam homilias,sicut in Græco habentur, interpreter. » Ipse autem hoc se fecisse asserit; habemus Origenis homilias ex interpretatione Hieronymi, sicut in Græco habebantur.

æstu agitatus pontificem Romanum appellat, et novis criminationibus onustus Romam proficiscitur. Mox in synodo Antiochena depositus est, eique suffectus Gregorius. In Occidente igitur per complures annos subsistit, ubi Eusebianorum aut fama aut cura nulla Serdicensi synodo interfuit,a qua suæ sedi restitutus, Alexandriam tamen reverti vix diu postea ausus est: primo Naissum, dein Aquileiam, rursum Gallias postea Antiochiam petivit. Postquam illuc pervenerat, omniaque in Ecclesia præclare disposuerat, edictum pro dammatione ejus a Constantio exiit: et mox Syriani exercitu Ale

xandriæ oppressus fuga elapsus est, et introducto A tium recte scripsisse,» tum etiam et alios, qui ipsi Georgio,in eremum secessit:ubi diu versatus et ab hostium oculis penitus ereptus, multa conscripsit, illa præsertim, in quibus S.Ignatium laudavit.Quis jam dubitabit Athanasium aut in Historia Eusebii multum fuisse versatum, antequam ista scriberet, aut ex illius auctoritate dilectis suis fratribus Ignatium commendare voluisse? Ego quidem non dubito quin, cum S. Ignatium citavit, non ex auctoritate Eusebii, quæ sentio quam fuerit apud eum exigua, sed « pro sua singulari sapientia, id pronuntiaverit, quod ipsa tunc apertissima res reique ratio illi persuasit »>

Tandem vero persentisco, quare non peccasse Athanasium largiatur Dallæus: autumat enim eum tantummodo << nomen quod epistolæ præferebant et apud adversarios receptum » erat, retinuisse: eo scilicet modo, quo Salmasius et Blondellus Ignatii nomine usi sunt, et epistolas citarunt;quas tamen fictas, spurias, supposititias et ineptas putabant : proinde Ignatio nostro clypeum non obtendisse, nullam epistolis ejus auctoritatem tribuisse. Mira quidem hæc sunt, et quæ a nemine, ut opinor, Ignatianis vel infensissimo, ferri possunt. Quidquid ille de SS. Patribus senserit, non certe in hac re S. Athanasius ad eum modum, quo Salmasius et Blondellus, loquitur. Verba ex epistola ejus producturus, ita præfatur: Ιγνάτιος οὖν ὁ κατὰ τοὺς ἀποστόλους ἐν Αντιοχεία κατασταθεὶς ἐπίσκοπος, καὶ μάρτυς τοῦ Χριστοῦ γενόμενος, γράφων περὶ τοῦ Κυρίου εἴρηκεν. Ignatius igitur post apostolos Antiochiæ constitutus episcopus, et martyr Christi factus, scribens de Domino dixit.

contraria statuisse verbotenus videantur, quidni et Nicænam synodum, et illam quæ Paulum condemnavit, admittamus? Ut illi aliter yśvov, ita hæ aliter ouoodstov acceperunt. Nihil unquam dici potuit aut de vero et indubitato auctore epistolæ confidentius, aut de ipso Ignatio honorificentius: nihil quod suspectam ac defensam a nostris Ignatianorum contra dissentientes auctoritatem firmius stabilire possit; quod illa doct·ssimi Hammondi, ut Dallæo videtur, sane magnifica, ut mihi, et vera et modesta, plane significant. Post Eusebium, inquit, Athanasius Magnus suum etiam Ignatio nostro clypeum obtendit. Ego nihil in his verbis magnificum reperio, nisi forte quod Athanasium testem citans eum Magnum vocat, qui titulus illi semper ascriptus nunc nimis honorificus videtur; aut quod Ignatium nostrum appellat, quem tamen illi suum esse nolunt. Nam quod Athanasius, si revera magnus sit, Ignatio nostro, si noster dici possit quem nos defendimus, testimonium suum offerat et quasi clypeum obtendat adversus hodiernos Ignatii hostes, negari non potest. Clypeum suum obtendisse vult etiam vir doctissimus, sed veritati, non Ignatio; sed contra Arianorum tela, non contra hostes Ignatii. At quomodo veritati tunc obtendere potuit, si nunc Ignatianis, quando in dubium vocantur, non obtendat? Veritas Christi impostorum ope non indiget neque apistolicus Ignatius et pro clypeo esse potuit, nisi et ille verus esset, apostolicus seilicet, et episcopus, et martyr. ut eum Athanasius describit. Quod autem clypeo hoc usum vult contra Arianorum tela, plane falsum est. Sæpius adversus Arianos disputat de voce ἀγέννητος, nunquam autem in ea re testimonio Ignatii utitur. Et oratione contra Arianos secunda, docet eos eam vocem ab ethnicis hausisse, et opponit illis Asterium suum, Arianæ hæreseos defensorem (non autem Ignatium) qui σοφίαν τοῦ Θεοῦ ἀγέννητον dixerat, quamvis idem etiam ἔν εἶναι τὸ ἀγέννητον asseruisset. Et in epistola de synodi Nicænæ decreto, contra alia Arii dogmata Origenem, utrumque Dionysium et Theognostum citat; Ignatium neque adversus ista, neque in disputatione de voce αγέννητος, de qua fuse agit,omnino nominat. Ad fratres tantum et dilectos, et eidem cum ipso doctrinæ de natura Christi con

Asserit igitur eum cujus sententiamfratribus communicaturus esset,non impostorem, non vulgarem aliquem, aut e trivio scriptorem,sed virum apostolicum,et quod majus aliquid est, Antiochenæ, hoc est, amplissimæ Ecclesiæ episcopum,et quod maximum est, martyrem Christi fuisse. In illa quam ex Ignatio adducit sententia, Christus dicitur yvos, sed alios post Ignatium aliter locutos esse ostendit, ἕν τὸ ἀγέννητον ὁ Πατήρ. Tum vero quantæ auctoritatis Ignatius apud se fuerit, quantæ apud fratres suos et dilectos esse debuerit apertissime demonstrat Εἰ μὲν οὖν, inquit, καὶ πρὸς τού τους ἐναντίως διακείμεθα, ἔστω καὶ πρὸς συνόδους μμży.« Siigituret his adversemur, sit nobis D sentientes, auctoritate Ignatii utitur: neque tanetiam adversus synodos pugna. Si horum sententias non recipiamus, si de earum auctoritate aut veritate dubitemus, si tantis Patribus refragemur, adversus etiam synodos arma sumamus, vel illam quæ Paulum Samosatenum, vel hanc etiam, quæ Arium condemnavit, respuamus, conculcemus. Haud enim renuo : neque major mihi est,aut vobis esse debet,harum synodorum quam eorum Patrum auctoritas. Εἰ δὲ τὴν ἐν Χριστῷ πίστιν αὐτῶν για νώσκοντες πεπείσμεθα ὅτι καὶ ὁ μακάριος Ιγνάτιος Spes Eypays.« Si autem eorum in Christo fide cognoscentes, persuasum habemus tum beatum Igna

quam scriptoris alioqui dubii, sed et apud eos, ad quos scripserat, recepti, et ab ipso modis omnibus ornati, neque cum ista scriberet, a quopiam in dubium vocati. Quorsum igitur hic Salmasium et Blondellum advocat, quasi pari modo Ignatium epistolicum citassent, quem spurium et supposititium crediderunt? Imo quare etiam simul Hammondum, tanquam « tristem et severum, et joculari animadversione,imo joco tam diluto atque longe petito» utentem suggillat ?Quid vero est quod Hammondum, virum sane optimum doctissimumque, tam tristem et severum fuisse arguit? quis ille, amabo,