Изображения страниц
PDF
EPUB

B

serunt eorum Patrum testimonia,qui ante divisio- Α τολμηρὸν καὶ ἀναιδές ψυχή κενῷ ἀέρι θερμαινο nem ortam scripserant, et celebres in Ecclesia pén, pari venustate et elegantia conspicuam. Tu fuerunt. Ante hanc ætatem non videmus ecclesia- vero, Dallae,ex his colligere potes, necessario Iresticos scriptores catalogos Patrum texentes,et con- næum ex epistolis Ignatianis sententias laudare fertas sententias ex eorum scriptis contra hæreti- voluisse, si scivisset? Tu, inquam, qui Usserianas cos promentes. Quinto demum sæculo hoc factum, omnes tristes, salebrosas, rudes et incultas dicis ? et a Theodoreto inter primos; ante illud tempus Tu, qui orationem tanquam horridam et torrentis parcius et obiter; ælate autem Irenæi id fieri nullo instar per confragosa montium,per abrupta et saxa jure potuit. Hæretici enim, contra quos ille scripsit, et cautes et præcipitia vix enitentis accusas? Tu, vetustioribus catholicis nihil tribuebant; omnia qui magnam sensuum ubique obscuritatem, et vel eorum scripta flocci faciebant, libros quamplurimos nullum vel malignum verborum inter se nexum apocryphos a suis compositos, suisque tantum no- observas ? Tu,qui prisca Loxia Apollinis oracula tos sub antiquorum nomine proferebant plurima vel Sibyllarum folia legere te credis? Sic enim disetiam evangelistarum et apostolorum scripta re- pulas. Irenaeus operi suo τηλαυγές πρόσωπον appospuebant, multaque commenti sunt, contra qua suit, præfationem eleganti quadam veterum alicunemo veterum quidquam disseruerat. Irenæus ut hos jus sententia adornavit, et aliam similis venustatis refutaret, libro primo sententiam eorum aperuit, alibi adhibuit; Ignatiana igitur prorsus ignoravit : secundo rationibus subvertit, tertio Scripturas et aliter rudem aliquam et incultam, tristem et saletraditionem adhibuit, quod ad eam hæretici alibrosam sententiam ad commentarios suos exorquando provocarent, quarto ex Veteri Testamento nandos et illuminandos produxisset. A divino quopræcipue disputavit, quinto ex reliquis doctrinis dam sene, et veritatis præcone versus quosdam Domini nostri,et ex apostolicis epistolis, ut ipse in iambicos adversus Marcum hæreticum effusos lauPræfationibus profitetur. Nunquam se usurum te- dat, quos hic a Scaligero, atque Petavio suis nustimoniis veterum adversus eorum sententiam tesmeris restitutos repræsento: tatur,nunquam ulla loca ad eam rem idonea exscribit,et si quem forte adducit ad traditionem firmandam tantum nominat; sententiam quidem Justini laudat contra Marcionem fervidam et zeli plenam; at Marcion Justino antiquior fuit,et auctoritas ejus ad revincendos Marcionitarum errores nihil valebat, neque in eum finem est adducta. Dispar itaque omnino ratio Irenæi et Theodoreti: non eadem utrique mens, aut occasio in scribendo fuit. Frustra igitur et sine ullo fundamento asserit vir doctissimus, cum tot loca ex Ignatio Theodoretus produxerit, Irenæum etiam non pauciora adducere debuisse, si Ignatium epistolicum novisset.

Verumenimvero, « est et aliud, inquit, quo hæc Ignatiana omnia Irenæus plane nescivisse deprehenditur. Solet enim ille præstantium virorum se vetustiorum sententias et 4, sive scriptas,sive viva voce ab iis prolatas,non nominatis auctoribus afferre ac recitare. »Nullas Ignatii suo operi inspersit.Nullas ergo epistolas scivit. Nulla ergo tum exstiterunt.Imo vero si sententias, quas vir doctissimus intelligit, consideremus, etsi multo plures essent, nemo unquam ideo concluderet, necessario etiam eum aliquas ex Ignatianis usurpare voluisse. Primam ab aliquo se præstantiore in præfatione refert venustam sane atque elegantem: "O: 10ɔv τὸν τίμιον σμάρα δεν ὄντα, καὶ πολυτίμητον τισιν ὕαλος ἐνυβρίζει διὰ τέχνης παρομοιουμένη, ὁπόταν μὴ παρῇ ὁ σθένων δοκιμάσαι καὶ τέχνῃ διελέγξαι τὴν πανούργως γενομένην. Vetus interpres : « Quomodo lapidem pretiosum smaragdum magni pretii apud quosdam vitreum in ejus contumeliam per artem assimilatum quoadusque non adest qui potest probare, et artificium arguere quod subdole sit factum; » et aliam etiam ab eodem ut videtur, ött

C

D

Εἰδωλοποιὲ Μάρκε, καὶ τερατοσκόπε,

Αστρολογικῆς ἔμπειρε καὶ μαγικῆς τέχνης,
Δι' ὧν κρατύνεις τῆς πλάνης τὰ διδάγματα,
Σημεῖα δεικνὺς τοῖς ὑπὸ σοῦ πλανωμένοις,
Αποστατικῆς δυνάμεως ἐγχειρήματα,
Α σοὶ χορηγεῖ σὸς πατὴρ Σατᾶν ἀεὶ
Δι' ἀγγελικῆς δυνάμεως Αζαζὴλ ποιεῖν,
Ἔχων σε πρόδρομον ἀντιθέου πανουργίας.
Quorum restitutio veteri versione maxime con-
firmatur:

Idolorum fabricator Marce, et portentorum in-
[spector,

Astrologiæ cognitor, et magicæ artis,
Per quas confirmas erroris doctrinas,
Signa ostendens his qui a te seducuntur,
Apostaticæ virtutis operationes,
Quæ tibi præstat tuus pater Satanas
Per angelicam virtutem Azazel facere,
Habens te præcursorem contrariæ adversus Deum
[nequitiæ.

Posteriores Petavius metrice reddens male expressit

Hæc tu illa Satana fretus auxilio patris,
Azazelisque mira designas ope,

Præcursor illi fraudis in Superos daius.

Hæc enim Marcum Satanæ, aut Azazelis præcursorem faciunt; cum divinus ille senex eum describere voluerit, tanquam Antichristi præcursorem, quod hic significat ἀντίθεος πανουργία Jam vero ex Ignatianis an aliquid simile petere potuit Irenæus, si ea novisset? aut quisquam non novisse affirmabit,quia qui versiculos aliunde in Marcum contorsit,nihil illi ex Ignatio aspersit ?Cujusdam ante se de duplici vocabuli Filii acceptione observationem ad interpretationem S. Scripturæ pertinentem,lib. IV, cap. 79 affert. Vult enim impios et infideles in sacris Litteris filios et angelos diaboli dici ; veterum autem alicujus testimonium affert, qui Filium dupliciter intelligi dixit,aut de nato,aut de facto,aut

secundum naturam et conditionem, aut secundum A tepos xeyev. Irenæus, Papia junior, exemplo ejus doctrinae magisterium: « Qui enim edoctus est verbo.filius docentis esse dicitur, et ille ejus pater ». Ut postea Clemens Alexandrinus, autiza maripa 2005 227q8fsævtapuiv,et Gregorius Nazianzenus: Αὐτὰρ ἐμοὶ τοχίες μὲν ὅσοι καλὸν ἐξεδίδαξαν, Παίδες δ' οὓς ἐδίδαξα.

An autem quia veteribus unum, qui simili modo ante ipsum Scripturas interpretatus est, ne novum sensum illis affixisse videretur, adduxit: ideo aut aliquid ex Ignatianis citare debuerit, aut ea ipsi ignota non concedere debeamus, in quibus talia nec inveniri nec exspectari potuerunt?

Quod si hæc ad sententiam viri doctissimi confir mandam parum valere videantur, certe reliqua omnino nihil. Sunt enim tantum virorum quorum- B dam, non scripto sed viva voce prolata testimonia; quæ recte ἀπομνημονεύματα Eusebius appellat, lib. v, cap. 8, καὶ ἀπομνημονευμάτων Αποστολικοῦ τινος πρεσβυτέρου, οὗ τοὔνομα σιωπῇ παρέδωκε, μvypovedet. Ruffinus interpres : « Sed et apostolici cujusdam viri,cujus nomen reticuit, sermonis quasi memoriter meminit ». Sic Marci Evangelium credebant veteres nihil aliud fuisse quam Petri ἀπομνη Houzz. Ita Papias apud Euseb., 1. 1, cap. 39: Μάρκος μὲν ἑρμηνευτής Πέτρου γενόμενος, ὅσα ἔμνηMisnog μèv punyeuths lé-pou yevousvos, 852 tunμόνευσεν, ἀκριβῶς ἔγραψεν ; et rursus : Ὥστε οὐ δὲν ἦμαρτε Μάρκος οὕτως ἔνια γράψας ὡς ἀπεμνη povese. Ut Cynici cujusdam verba de Peregrino ex memoria recitare se fideliter profitetur Lucianus,xzi ὡς ἐν οἷός τε ὦ πειράσομαί σοι αὐτὰ ἐκεῖνα ἀπομνη- C povsõsze ó; èhéysto. Sic igitur Irenæus lib. iv, cap. 3: « Quemadmodum audivi a quodam presbytero, qui audierat ab his qui apostolos viderant, et ab his qui didicerant ». Ubi diligenter observandum est Irenaum hic plane Papiam fuisse imitatum, a quo doctrinam mille annorum accepit; sis enim Papias en memoriæ mandavit quæ a veteribus hoc modo didicerat, ut ipse de se testatur: El dé noυ xal парηκολουθηκώς τις τοῖς πρεσβυτέροις ἔλθοι, τοὺς τῶν ποισόυτέρων ἀνέκρινον λόγους, τί ̓Ανδρέας, ἢ τί Πέτρος εἶπεν, ἢ τί Φίλιππος, ἤ τί Θωμᾶς, ἡ Ἰάκωβος, ἢ τί Ἰωάννης, ή Ματθαῖος, ή τις ἕτερος τῶν τοῦ Κυείου μαθητῶν, ἅτε ̓Αριστίων καὶ ὁ πρεσβύτερος Ιωάννης οἱ τοῦ Κυρίου μαθηταὶ λέγουσιν· οὐ γὰρ τὰ ἐκ τῶν βιβλίων τοσοῦτόν με ὠφελεῖν ἀπελάμβανον, η ὅσον τὰ παρὰ ζώσης φωνῆς καὶ μενούσης. « Quod si quis interdum mihi occurrebat qui cum senioribus versatus fuisset, ex eo curiose sciscitabar quænam essent seniorum dicta: quid Andreas, quid Petrus, quid Philippus, quid Thomas, quid Jacobus, quid Joannes quid Matthæus quid cæteri Do: ini discipuli dicere soliti essent, quidnam Aristion et Joannes presbyter discipuli Domini traderent.Neque enim ex librorum lectione tantam me utilitatem capere posse existimabam, uantam ex hominum adhuc superstitum viva voce ». Quæsivit Papias a senioribus quid illi ab apostolis aut discipulis audiverant, et quæ ab illis acceperat scripsit, xz otw, inquit, ó πрeσôó.

nimis permotus, quæsivit pariter a senioribus, quid illi audiverant ab iis, qui apostolorum discipulos viderant, et cum hæc viva voce prolata sibique tradita scriptis præferret,quæ ab illis acceperat pariter scripsit. Horum igitur seniorum auctoritate et testimonio, ad firmandam traditionem nonnunquam, sæpius ad suas. de annis Christi quos egit in terris, de illis quos ibidem iterum acturus est, de mortuorum statu, de bestia Apocalypticæ numero, privatas opiniones stabiliendas utitur. Sed quid inde sequitur? an illud in primis, Irenæo ignota fuisse Ignatiana omnia, quia nihil ab eo scriptum inter hæc omnia testimonia reperitur? minime. Ignatium consulere non potuit Irenæus, qui illo mortuo natus est. Seniores Irenæo recitant quid audiverant, id Ignatius diu ante bestiis oblatus facere non potuit. Frustra igitur eum inter seniores illos sua suffragia afferentem quæras. Seniores illi, quid voce viva audiverant, non quid in scriptis legerant, narraverunt; frustra igitur etiam sententiam aliquam ab Ignatio scriptam ab illis exspectes Ignatius ipse ad bestias condemnatus, et Ecclesias in itinere confirmans, non ut Papias opixpòs wv tòv vouv, quid ab hujus vet illius apostoli, vel discipuli ore vel ipse vel alii acceperant,in epistolas scripsit : hinc igitur colligi nullo modo potest, ejus epistolas ab Irenæo laudari debuisse, aut eo nomine ipsi ignotas fuisse.

Nondum igitur res satis confecta videri debuit, sed eam multo luculentius ex quodam ejusdem Sciptoris loco probare se posse putat vir doctissimus ; ille, scilicet quo ad Ecclesias duas epistolas memorat, unam Clementis ad Corinthios, alteram Polycarpi ad Philippenses. Qnare hic rogat, cur, si ei notus erat noster Ignatius, illius loco tam opportuno tamque necessario nullus meminerit? Respondeat non tam pro nobis quam pro seipso jam Irenæus. Nos enim multo tutiores sumus a Dallæi conjecturis, quam S. Irenæus ab ejusdem censura. Sic igitur ille lib. u, cap. 3: « Traditionem itaque apostolorum in toto mundo manifestatam,in omni Ecclesia adest perspicere omnibus qui vera velint audire; et habemus annumerare eos qui ab apostolis instituti sunt episcopi in ecclesiis, et successores eorum usque ad nos, qui nihil tale docuerunt,neque cognoverunt. quale ab eis deliratur ». Traditio igitur secundum Irenæum erat in omni Ecclesia Romana, Alexandrina. Antiochena,Hierosolymitana, reliquisque, et si voluisset, poterat numerare omnes episcopos ab apostolis institutos, « quos successores reliquerant, suum ipsorum locum magisterii tradentes, et eorum etiam successores. Sed quoniam, inquit, in hoc tali volumine longumest on nium Ecclesiarum enumerare successiones;maximæ, et antiquæ, et omnibus cognitæ,a gloriosissimis duobus apostolis Petro et Paulo Romæ fundatæ et constitutæ Ecclesiæ eam quam habet ab apostolis traditionem et annuntiatam hominibus fidem, per successiones episcoporum pervenien

tem usque ad nos indicantes, confundimus omnes A eadem cum Romanis prædicasset, quod multos ex

eos ». Tunc inter alios Romæ episcopos Clementem enumerat,qui et vidit ipsos apostolos et contulit cum eis, cum adhuc insonantem prædicationem apostolorum et traditionem ante oculos haberet, traditque Romæ Ecclesiam sub hoc Clemente, scripsisse epistolam ad Corinthios, ad pacem eos congregantem, et reparantem fidem eorum, et annuntiantem quam ab apostolis receperat traditionem. Meminit igitur Clementis et epistolæ sub ejus pontificatu script, quare non et Ignatii? respondeo quia Ignatius Romæ episcopus nunquam fuit, sub eo Ecclesia Romana epistolas scribere non potuit. Statuit antem Irenæus de traditione ad Romanam Ecclesiam pertinente tantum loqui. Inerter ac flagitiose, dicet Dallæus fortasse.

hæreticis, contra quos hi libri exarati sunt, ad catholicam fidem Romæ converterit, et Romanæ Ecclesiæ reconciliaverit, quod quid S. Joannes de Cerintho senserit, quid ipse de Marcione, testatus sit. Horum vero nihil de Ignatio dici potuit.Epistolæ quidem ejus obiter meminit, sed ne u ex illa adducit; ne id quidem dicit eam continere eamdem traditionem quæ in Romana Ecclesia obtinuit. Polycarpum itaque ideo tantum citavit, quod Romæ eadem cum Romana Ecclesia docuerit, et hæreticis ibidem restiterit. Nec erat utriusque nominandi par ratio.

Quod addit vir doctissimus, Irenæum in epistola ad Florinum Polycarpi mentionem fecisse, non autem Ignatii, cujus epistolæ multa contra Florini

Certe ita fecit Irenæus, et cur sic argumentum ad- B blasphemiam continent, id omnino vim nullam ha

versus hæreticos institueret, rationem reddidit, quod propter potentiorem illius Ecclesiæ principali tatem, ejus solius traditio omnes hæreticos confunderet. Quæ quidem ratio Irenæum, etsi Ignatii eo loci non meminerit, apud me flagitiosissimi silentii crimine absolvit ; viderint Dallaani si adhuc reum teneant. At præter Clementem etiam Polycarpi meminit epistolæque ejus ad Philippenses : quare igitur non et Ignatii, Polycarpo senioris, cujus epistolæ illi ad Philippenses erant adjunctæ? Memorandi certe ratio utriusque par erat, Ignatii vero etiam potior. Priusquam respondeo de Irenæo, quæro pariter de Tertulliano. Concedes, opinor, eum bene novisse, Ignatium fuisse Ecclesiæ Antiochenæ episcopum et ab apostolis ordinatum, etiamsi epistolas ejus ignorasse putes. Quæro igitur cum Ecclesias apostolicas memorat, De præscriptione hæreticorum, cap. 32, cur Ignatii aut Ecclesiæ Antiochenæ non meminit ?« Hoc modo,inquit Ecclesiæ apostolicæ census suos deferunt; sicut Smyrnæorum Ecclesia Polycarpum ab Joanne collocatum refert,sicut Romanorum Clementem a Petro ordinatum itidem ». Nullam aliam Ecclesiam apostolicam nominavit. Quid? nonne novit Ignatium Polycarpo fuisse seniorem? nonne existimavit S. Petrum fuisse Antiochiæ prius quam Romæ ? Quare igitur Antiochenam Ecclesiam et episcopum ejus Ignatium non commemoravit? Nempe inerter et flagitiose fecit certe Irenæum imitatus et secutus est. Quocirca si jam quæras, quare Irenæus Polycarpi meminit,non autem Ignatii; causa in promptu est; quia traditionem solius Ecclesiæ Romanæ proposuerat, ad quam confirmandam adversus hæreticos,auctoritas Polycarpi plurimum faciebat, Ignatii nihil. Hanc rationem ipse indicat. « Is enim, inquit, est, qui sub Aniceto cum advenisset in Urbem, multos ex his quos prædiximus hæreticos convertit in Ecclesiam Dei,unam et solam hanc veritatem annuntians ab apostolis percepisse se, quam et Ecclesia tradidit Ad confirmandam Romanæ Ecclesiæ traditionem adducit Polycarpum, quem ipse viderat, quod venerandus ille senex Roma adesset, quod

4

[ocr errors]

* Jac, 1, 13.

bet. Blasphemia quam tunc temporis tuebatur Florinus, ipsi peculiaris fuit, utpote quam hæretici qui extra Ecclesiam erant,nunquam profiteri ausi sint. Postea quidem, teste Eusebio, descivit ad Valentinianos. Epistola antem Irenæi tantummodo pro argumento habuit, quod Deus non sit auctor malorum 1, nam licet, alter titulus Пep? μovzpylac ostendere videatur Florinum duo principia invexisse et Marcionis ac Cerdonis dogmatibus adhæsisse, ut observat doctissimus Valesius; tamen cum Irenæus ipse dogmata Florini asserat ab hæreticis nunquam fuisse tradita, et Eusebius addat, ταύτης γάρ του τῆς γνώμης. οὗτος ἐδόκει προασπίζειν, videtur Irenæus de illa re tantum disputasse adversus Florinum: « An, scilicet, Deus auctor esset malorum. » C At quam multa, quæso, ad blasphemiam in ea re retundendam opportuna epistolælgnatii continent?aut si continerent, unde liceret colligere sententias ex iis ad refellendum Florinum excerpere voluisse Irenæum ? Certe ab exemplo Polycarpi hoc nullo modo sequitur. Innuit quidem eum plures epistolas scripsisse, ne unam ex earum ulla sententiam adducit Ipsum nominat, sed eo loco quo vws, parce ac leviter cum Florino agit, quo ostendit seniores qui cum apostolis versati sunt, nihil tale eum docuisse. Eorum aliquibus familiarem fuisse Florinum noverat; unum ex iis nominat, nempe Polycarpum; eumque præcipue seligit, ob multas quas significat rationes. Primo, respectu Florini, qui Polycarpum audierat, sed et cum eo simul Irenæus, edov yáp σe, inquit, maig öv ết: év τῇ κάτω 'Ασίᾳ παρὰ τῷ Πολυκάρπῳ λαμπρῶς πράτο τοντα ἐν τῇ βασιλικῇ αὐλῇ, καὶ πειρώμενον εὐδοκι μεῖν παρ' αὐτῷ. « Vidi enim te cum adhuc puer essem in inferiori Asia apud Polycarpum, splendide agentem in palatio, et magnopere laborantem ut te illi approbares».Secundo, respectu sui ipsius, quem tanquam optimum ejusce rei testem depingit, quod quæ tunc audivit a Polycarpo, firmius memoriæ adhærerent, quam quæ nuper acciderant. Tauta xai τότε σπουδαίως ἤκουον ὑπομνηματιζόμενος οὐκ ἐν χάρτῃ ἀλλ' ἐν τῇ ἐμῇ καρδίᾳ, καὶ ἀεὶ αὐτὰ ἀνομής

[ocr errors]

1

modo enim hoc fieri potuit, si 140 annis post ultimum martyris certamen easdem epistolas vidit,legit,dua que ex iis sententias exscripsit Origenes?An annis 60, antequam editæ sunt, eas laudare potuit Adamantius? Hoc unum testimonium quidquid in hoc opere proprium Dallao est refellit et expungit. Salmasius et Albertinus diu ante Origenem natum epistolas sub Ignatii nomine scriptas fatentur; Blondellus antequam Origenes scriberet.Solus Dallaus,nisi forte addendus ei sit Bochartus, diu post Origenis mortem omnes scriptas affirmat; et ex sexaginta sex argumentis plurima ad hanc epocham formavit, quæ hoc solo testimonio firmato concidunt.

pux@pat.«Hæc ego tunc studiosius audiebam non in A centis post Ignatium annis in lucem emisisse. Quocharta,sed in corde meo audita describens,eademque apud me repeto et revolvo.»>Tertio,ratioue argumenti quod fortissimum putavit.Audivit enim tunc Polycarpum,quæ illi fuerat cum S. Joanne et reliquis qui Dominum viderant consuetudo, quænam ab illis de Christo relata perceperat, et quam illa omnia,quæ ab iis qui Verbum vitæ conspexerant, SS. Scripturis consentirent, diligenter observavit. Quod est ipsissimum argumentum quo toties Irenæus vel ad hæreticos refellendos,vel ad suas sententias confirmandas utitur. Nihil autem horum de Ignatio dicere potuit; cum eo nunquam versatus est Florinus ; non vidit eum Irenæus; nunquam dis. serentem de apostolis aut discipulis Domini audivit,aut in epistolis legit. Rationes igitur satis multas habuit Irenæus,cur Polycarpum suo more potius quam Ignatium adversus Florini blasphemiam testem adduceret.

Quociaca cum notissimam S. Ignatii sententiam Irenæus citaverit,quam in epistola ejusdem ad Romanos totidem verbis scriptam reperimus: cum Eusebius Irenæum eam ex eadem epistola hausisse asserat, aliique post eum idem affirment: cum nulla omnino vis in illa distinctione inter dixit et scripsit appareat: cum nulla Ignatii apophthegmata in antiquissimis scriptoribus,aut Actis reperiantur, in posterioribus autem quæ exstant, ex epistolis certissime desumpta sint: cum denique nulla ratio hactenus excogitata sit, quæ reliquas Ignatii epistolas ignorasse Irenæum nobis persuadeat; rationes antem multæ suppetant, quæ nobis fidem faciant, nullam Irenæo Ignatium citandi occasionem iis locis oblatam fuisse,quibus adversarii justam et necessariam crepant; concludo « frivolum et ineptum esse, Irenæum aliunde quam ex» nostra Ignatii « epistola ad Romanos sententiam sumpsisse hariolari,» adeoque testimonium Irenæi ad confirmandam Ignatianorum auctoritatem a nostris recte et apposite afferri.

CAPUT VII.

B

Secunda Dallæi falsissima assertio est «Eusebium esse omnis de Ignatianis erroris fontem ; qui hinc primo exortus, latissime postea effusus, insequentium sæculorum pene omnes Christiani nominis eruditos pervasit.» Non frustra igitur Origenem adducimus,bui tam immanem, ac tantis viris ignominio sum errorem funditus evellit. An enim Eusebius primum lapsus est, qui Origenem est secutus? An ille fetum nuper natum et adulterinum excepit, quem Origenes tam diu ante fovit,exosculatus est? An cateri Patres Eusebium βασανίστως errantem secuti sunt,qui eum primo non errasse certissime sciebant,utpote qui Origenem perpetuo lectitarent? Si scripsisset Origenes homilias illas 140 annis post. Ignatii mortem,hæc non frustranee,sed opportune satis ad Dallæanas rationes evertendas observata C essent.

Testimonia Origenis ab objectionibus vindicantur.
I. Frustranea non sunt, quod errores Dallai de
ætate impostoris sui, et hallucinatione Eusebii
refellunt; ac præterea quod argumentum negati-
tum funditus evertunt. II. Falsa non sunt. Opus
in Canticum canticovum est ipsius Origenis, non
Latini auctoris, sed interpretis, et quidem Ruffini. D
Homiliæ in S.Lueam sunt ipsius Origenis, non La-
tini auctoris sed interprctis, et quidem Hieronymi.
Tertium a nobis ex Origene deductum est testi-
monium. Hoc primo vir doctissimus dicit esse fru-
straneum,secundo falsum. Frustra, inquit, « Orige-
genis homilias annis circiter 140 post ultimum
martyris certamen scriptas recitant. Serum enim hoc
et inane Ignatianorum præsidium. « Respondeo pri-
mo hoc testimonium non esse trustraneum;quia duo
immanes Dallæi errores vel hoc uno argumento, si
alia deessent, manifestæ falsitatis revincerentur.
Primus est, impostorem has epistolas nonnisi du-
PATROL. GR. V.

་་

Sed respondeo secundo, Origenis homilias non tam sero,non demum 140 annis post ultimum martyris certamen, sed diu ante scriptas fuisse. Mentio epistolæ Ignatianæ disertissima exstat homiliis ejus in S.Lucam. Homilias illas scripsit Origenes juvenis adhuc,et ante ætatem virilem. Testis locupletissimus.S. Hieronymus. Adamentii assiduus lector, et cum ista scriberet,admirator. Ita enim ille in præfatione ad versionem suam: « Fateor itaque in his Origenem tractatibus quasi puerum talis ludere:alia sunt virilia ejus, et senectutis seria. » Neque igitur senex,neque cum virilis esset ætatis, homilias in S. Lucam scripsit Origenes,sed adhuc adolescens.Cum autem decimum octavum annum ageret, catechetica scholæ præfectus est Alexandriæ. Hoc diserte. tradit Eusebius: Ἔτος δὲ ἦγεν ὀκτωκαιδέκατον, καθ' ὁ τῆς κατηχήσεως προέστη διδασκαλείου, Hist. lib. vi, c. 2, cui suffragatur S. Hieronymus. Erat hic annus Severi undecimus; decimo enim Severi Origenes decimum septimum ætatis annum egit, testibus Eusebio et Hieronymo. Septem fere annos in imperio postea mansit Severus. Sub initio igitur Caracalla Origenem adhuc puerum, seu adolescentem, scripsisse homilias in S. Lucam par est credere. Jam vero a decimo Trajani, quo epistolas scripsisse Ignatius perhibetur,ad initium Caracallæ, vix anni sunt 405. Intra igitur tot annos Ignatii 6

epistolis testimonium scripto præbuisse creditur A testimonia, non modo Origenis non esse, sed ne Origenes. Quod ideo observandum fuit, non tantum Græci quidem, verum Latini potius scriptoris esse ut ostenderem falsa esse quæ Dallæus de intervallo apparet. » Primo igitur opus Origenis in Canticum asserit,sed etiam ut ei argumentum, quo tantopere canticorum,ex cujus prologo testimonium adduxidelectatur,negativum eriperem. Launoyum doctis- mus, negat Origenis esse, negat esse Græci cujussimum Sorbonæ theologum de vi argumenti negan- piam scriptoris, Latini esse contendit. Et in hac tis fuse disputantem advocat. Sed Launoyus ipse quidem re habet, auctores quos sequatur. Primo ita sententiam suam protulit: «Cum nullus omnino loco Erasmum nominat,cujus censuram gravem ac scriptor æqualis vel suppar præstat testimonium, veram appellat, cum sit levissima falsissimaque. tunc ex generali silentio,quod ducentorum plus mi- Huic adjungit Amerbachium et Cocum; potuit et nus annorum æstimari potest, efficax depromitur alios, qui Erasmum abacavior secuti sunt. argumentum. >> Hic autem scriptornobillissimus Origenes, Ignatio suppar, eodem quo ille scripsit sæculo natus,luculentissimum epistolis ejus « præstat testimonium;» et si nemo ante eum Ignatii meminisset,ne sic quidem «< generale ducentorum annorum>> circiter silentium præcessisset, ut inde « efficax depromeretur argumentum. » Quare si tacuissent S. Polycarpus,et S. Irenæus, testimonium Origenis secundum rationes Launoyanas satis vim et efficaciam negantis argumenti retunderet. Unus igitur Origenes, si tanquam testis legitimus admittatur, sententiam Dallai penitus convellit, et argumenta quamplurima ab ipso excogitata enervat; non ita. frustra a nobis advocatur.

His oppono Jacobum Merlinum in Origenis operibus maxime versatum, cujus verba de his homiliis sunt: Si pensiculate ipsam materiam quæ in iis traditur attenderis,ipsi Origeni attribues.» Huic adjungo Genebrardum, qui Origenem postea edidit, B et libris aliquot non ante editis locupletavit. Huic editorem ultimum addo, qui summa cum diligentia, doctrina atque judicio in eruendis, edendis, adornandisque ejusdem operibus Græcis versatur, Danielem Huetium: Castigandus, inquit ille, « Erasmus, qui et ipse sentit, et idem ut sentirent Magdeburgenses perfecit, hoc opus esse hominis Latini pulchre docti et bene diserti.» Imo ut sententiam Hueti de Erasmo suo intelligant Dallæani, hæc ejus verba sunt: « Effrenis profecto, iterum dico, et projecta Erasmi temeritas veterum Patrum scripta inanibus suis conjecturis ita permiscentis, ut nisi contraivissent posteriorum theologorum studia,vix certum aliquid de adolescentis Ecclesiæ doctrina statuere possemus. » Maxime igitur idoneus auctor Erasmus Dallæo, qui de usu SS. Patrum in eum modum disputat.

C

Appello veteres etiam inter Christianos criticos. Cum enim de scriptis Dionysii, Ignatio senioris, celebris controversia in Ecclesia esset, et de testimoniis ageretur; qui eorum auctorem Areopagitam verum non esse contendebant, non objiciebant secundi sæculi silentium; sed hoc tantummodo, quod Origenes Et Eusebius ejus minime meminerint.Ita Maximus, contra quem ita disputabant: Nai, φασὶν, ἀλλ' οὐκ ἔγραψεν αὐτοῦ τὰς συντάξεις Εὐσέ βιος ὁ Παμφίλου, καὶ μὴν οὐδ ̓ Ωριγένης. «Imo vero, inquiunt,opera ejus non descripsit Eusebius Pamphili,neque etiam Origenes. »Si frustra eorum testi. monia afferrentur,si scra hæc essent et inania Dionysianorum præsidia: cur veteres inter Christianos critici ea postularunt? Si huic quæstioni respondere pro Dionysio suo potuisset Maximus, quemadmodum respondemus pro Ignatio,ea procul dubio responsio, Origenem scilicet et Eusebium ejus diserte meminisse, pro frustranea nunquam habita fuisset. Pro iisdem Areopagiticis Hypatius Ephesinus episcopus B. Cyrilli et B. Athanasii requirebat testimonia addiditque: Si autem nullus ex antiquis D recordatus est ea,unde nunc potestis ostendere, quia illius sint, nescio. » Habemus Cyrillo synchronum Theodoretum; habemus Chrysostomum, Hieronymum, ipsum Athanasium; habemus ex antiquioribus Eusebium et Origenem, qui ut ab illis non frustra postulabantur, ita a nobis non frustra afferuntur.

Sed pergit vir doctissimus, et ad utrumque locum ex Origene adductum « simul semelque respondet: Levis esse ad rem quæ agitur momenti, quod opusculorum, ex quibus allati sunt, dubia sit et incerta auctoritas.» Ita quidem primo paulo lenius: mox, uti solet, confidentius :«Dos libros,unde sunt allata

Tribus his Origenis editoribus, addo viros doctissimos et Ignatianorum hostes juratissimos, primo Blondellum, qui in apologia ut probet Origenem « binos tantum sacerdotum et diaconorum,magistri Clementis exemplo, gradus agnovisse,» sectiond 2,§ 13, testimonium ex secunda hujus operis homilia producit. Non igitur Latinum aliquem, sed ipsum Origenem, Clementis Alexandrini discipulum, hujus operis auctorem agnoscit Blondellus. Secundo Albertinum,qui tam præclare contra Halloixium disputavit, De Eucharistia lib. 11, c. 1. Ubi hoc ipsum opus in Canticum canticorum, et hunc ipsum locum, quem inter testimonia adduximus, Origeni tribuit, et verisimillime colligit, larvatum Diony sium ex ipso Origene sua traduxisse. Origenem autem verum intelligit, illum nempe, qui «< nunquam plagii a quoquam fuit insimulatus, cum esset adeo feracis ingenii, ut aliis potius auctor, quam cujusquam imitator aut transcriptor foret. Albertinum sequitur Dallæus de libris suppositis Dionysio Areopagita lib. 1, c. 17. Merito Albertinus noster, inquit adversus eumdem Halloixium disputans,« judicavit Dionysium tuum totum hnnc locum a tuo Origene vel esse furatum, vel certe mutuo sumpsisse.»Quomodo enim merito id judicaret Albertinus, si scriptor ille nec Origenes esset,nec Græcorum aliquis, sed Latinus nescio quis ? Cum Halloixius,ut Diony

« ПредыдущаяПродолжить »