Concludo itaque, in Stichometria nobis objecta A suæ salutis,possunt discere. »Hæc Irenæus, ex conἸγνατίου nomen inter libros Novi Testamenti apo cryphos positum, non denotare Ignatii epistolas, quæ inter apocrypha nusquam repertæ, quæ post mortem omnium apostolorum scriptæ, quæ ab ipso in itinere exaratæ, omnem apostolicam auctoritatem sæpe de industria amoliuntur; sed Adaytv eidem Ignatio suppositam, quasi ipsi ab apostolis, a quibus ordinatus est Antiochiæ episcopus, dictatam, quæ in alio Indiculo inter Novi Testamenti apocrypha reperitur. Unde patet, nullum adhuc testem reperiri potuisse, qui diceret Epistolas Ignatii fuisse supposititias, aut qui de earum antiquitate, veritate auctoritateque vel dubitare videtur.

CAPUT V.

Testimonium S. Polycarpi ab exceptionibus vindica. B tur. Nec fidem ei deesse, nec vim. Auctoritas Epistolæ ad Philippenses ab omnibus recepta est. Auctoritati ejus non derogat Stichometria quæ dicitur Nicephori. Posteriori, pars epistolæ non minus genuina quam prior. Testimonium nostrum esse mendacio inspersum aperta calumnia est. Particula suprema prioribus non contradicit. Vis testimonii defenditur. Nullas alias epistolas Ignatii, quam eas quas habemus, a Polycarpo intelligi potuisse ostenditur.

Cum testes ab adversario adducti, nec tales appareant, quales ille voluit, nec id omnino testentur, quod sententiæ nostræ est contrarium; videamus an aliquid tale adversus testes nostros dici possit, an, scilicet. ii non sint,quos esse nos dicimus, aut revera id non testentur, quod nos volumus.

Primum pro Ignatianis S. Polycarpi testimonium C est, quod nostri dissertissimum putant: sed vir doctissimus longe aliter sentit; et huic testimonio duo deesse vult, tum fidem, tum vim. Fidem ei derogat primo, quod epistola Polycarpi « non sit apud omnes recepta auctoritas.

Quamvis hæc responsio, etiamsi vera esset, minime satisfaceret (cum certum sit, fidem plenissime adhibere debere aliquibus libris, quorum aliquando apud omnes non fuerit recepta auctoritas, ut ex aliquot epistolis Novi Testamenti patet), eam tamen assero etiam esse falsam, et ab omni specie veritatis alienam. Auctoritas enim hujus Epistolæ S. Polycarpi ad Philippenses ab omnibus fuit recepta, ita, scilicet, ut viri apostolici scriptum ecclesiasticum et orthodoxum judicaretur; neque unquam a quopiam an tale revera fuerit, dubitatum sit. Nam primo Irenæus, qui ipsum Polycarpum vidit, luculentissimum huic epistolæ testimonium præbet,1 m Adversus hæreses; Εστι δὲ ἐπιστολὴ Πολυκάρπου πρὸς Φιλιππησίους γεγραμμένη ικανωτάτη, ἐξ ἧς καὶ τὸν χαρακτῆρα τῆς πίστεως αὐτοῦ, καὶ τὸ κήρυγμα τῆς ἀληθείας οἱ βουλόμενοι καὶ φροντίζοντες τῆς ἐκυ τῶν σωτηρίας δύναν και μαθεῖν. Ita Eusebius Hist. eccl. 1. iv, c. 14. vetus Irenæi interpres: « Est autem et epistola Polycarpi ad Philippenses scripta perfectissima, ex qua et characterem fidei ejus, et prædicationem veritatis, qui volunt, et curam habent

D

stanti cœtuum ab apostolis conditorum traditione disputans; recte quidem ille, et apposite,ut Dallæus ipse testatur, de Areopagiticis capite secundo. At neque recte, neque apposite disputavit Irenæus, si hæc epistola a Polycarpo scripta non sit, aut ab omnibus tunc temporis non reciperetur.De eadem epistola Eusebius,qui intra centum post Polycarpi mortem annos natus est, Hist. eccl. 1. iv, cap. 14, post productum hoc Irenæi testimonium: 'O pévto: Πολύκαρπος ἐν τῇ δηλωθείσῃ πρὸς Φιλιππησίους αὐτ τοῦ γραφῇ φερομένῃ εἰς δεῦρο, κέχρηταί τισι μαρτυρίαις ἀπὸ τῆς Πέτρου προτέρας ἐπιστολῆς. « Polycarpus,scilicet, in antedicta ad Philippenses epistola, quæ usque adhuc circumfertur, utitur quibusdam

testimoniis ex priori Petri epistola desumptis. » Et plurima quidem testimonia ex priori epistola deprompta,ex posteriori nulla, adhuc in hac epistola reperiuntur, quæ cum iis conjuncta, quæ ad Ignatium pertinentia totidem verbis exscripsit Eusebius, dubitare nos non sinunt, quin eamdem Polycarpi epistolam habeamus,quam habuit Eusebius. Multum Irenæo, multum Eusebio tribuebant veteres ; neque de scriptore quopiam eorum testimoniis commendato unquam dubitabant Et si id eorum auctoritatem effecisse nolimus, ut ab omnibus reciperetur hæc epistola; idem extorsisse publicam in ecclesiis Asiaticis lectionem diffiteri non possumus. Hieronymus enim in Catalogo hæc de Polycarpo habet: Scripsit ad Philippenses valde utilem epistolam, quæ usque hodie in Asiæ conventu legitur.»An fieri potuit ut epistola Polycarpi, qui « Joannis apostoli discipulus,et ab eo episcopus ordinatus, totius Asia princeps fuit,» in tanta luce posita,in conventu ejusdem Asiæ lecta,ab omnibus non reciperetur?Certe Hieronymus et Theodoretus Polycarpum numerant inter vetustissimos clarissimosque Ecclesiæ scriptores. Inter autem ejus opera hæc epistola tanquam præcipua semper numerata est.

Adversus hanc epistola Polycarpianæ auctoritatem,ab omnibus receptam, a nemine certe, quantum novimus, in dubium vocatam, urget vir doctissimus scriptores,et quidem,ut ait, gravissimos, qui eam apocrypham esse judicabant. Scriptores. illi dicuntur Nicephorus patriarcha et Anastasius Bibliothecarius,quorum neuter ante nonum sæculum scripsit. Sed primo, nos ante ostendimus Nicephorum illum frustra et sine ullo fundamento tanquam auctorem Stichometriæ allegari, et Anastasium tantummodo illius Stichometriæ interpretem esse. Secundo, si concederetur epistolam Polycarpi ad Philippenses in ea Stichometria intelligi debere, ne illud quidem auctoritatem ejus omnino minuerit; tantummodo enim inter apocrypha Novi Testamenti numerantur,hoc est,a canone SS. Scripturarum removetur; cum autem in Ecclesiis legeretur, a canonicis libris distincta et inter ecclesiasticos tantum numerata est.Tertio, epistolam hanc in Stichometria neque nominari,aut intelligi debe

re, aut ullo modo innui concedo; sed ut 'Iyvatiov A phorum hic omnino non agnoscimus. Epistolam

mens Romanus, epistolæ ad Corinthios pagina 29, A piatis. Continent enim de fide et patientia instructio

<< Per Jesum Christum, inquit, cui gloria omnis et magnificentia in sæcula sæculorum. Amen.» Nonne hæc decentissima clausula est? Igitur quadraginta septem paginæ sunt assuta. Eamdem clausulam habemus pag. 41, 50, 57, 59, 66, 75; opus igitur erit Marcionis machæra, ut hæc et similia rescindantur. Ea quidem, quæ sequuntur testimonium nostrum, admitti posse ait, licet decentissima illa clausula præcesserit. At si post decentissimam clausulam aliquid admitti possit, cur non illud de Ignatio? An illa absurde inserta atque infulta dici possunt, quæ post omnes salutares admonitiones ad fidem, patientiam et ædificationem pertinentes, speciatim ad ista respondent,quæ ipsi ad quos scribit,litteris suis postulaverant? Philippenses ad Polycarpum scripserant de mittendis litteris suis Antiochiam,et oraverant etiam ut epistolas S. Ignatii, quas apud se haberet,ad ipsos mittere dignaretur. Nonne ad finem epistolæ responsoriæ peropportune faceret Polycarpus,si illa reponeret, quæ ipsi ab eo efflagitabant? Cum epistolas Ignatii suæ subjunxisset,an de illis alibi potius quidquam scriberet, quam ad finem epistolæ suæ, cui earum ʊʊvaywy subjunxerat? Nihil his certe aut rei ipsi, aut mori hominum in conscribendis epistolis convenientius excogitari potest.

Levia igitur hæc sunt, vel ipso Dallao judice : «sed et aliud est, inquit, multo gravius, quod hanc de Ignatian is particulam non auctoris, sed alicujus alterius esse arguit. Grave » quidem hoc, si vera

B

sint, quæ proximo capite asserit adversarius,locum C nempe,quo Ignatiana nominantur, « insigni mendacio deformem esse, » et quæ capite 36 pariter affirmat, Polycarpi, scilicet, « quod affertur testimonium esse subdititium mendacioque inspersum.»> Grave quidem crimen mendacium,præsertim si insigne sit, neque video quomodo excusari possint, qui testimonio utuntur tam gravi crimine insperso. Non negligenter igitur quærendum est ubi, hoc mendacium inveniri possit : nam certe, ut nunc se res habet,aut in Polycarpo, aut in Eusebio, aut in impostore aliquo, aut in testimonium afferente, aut in repudiante mendacium est.

Primo igitur nos qui testimonium proferimus,nos ipsos ab hoc crimine aperte liberabimus. Hæc verba Græce ex Eusebio sine ullo dolo transcribimus, D Hist. eccl. 1. m, c. 36 : Τὰς ἐπιστολὰς Ἰγνατίου τὰς πεμφθείσας ἡμῖν ἀπ' αὐτοῦ, καὶ ἄλλας ὅσας εἴχομεν παρ' ἡμῖν, ἐπέμψαμεν ὑμῖν, καθὼς ἐνετείλασθε, απ τινες ἀποτεταγμέναι εἰσὶ τῇ ἐπιστολῇ ταύτῃ, ἐξ ὧν μεγάλα ὠφεληθῆναι δυνήσεσθε· περιέχουσι γὰρ πίστιν καὶ ὑπομονὴν, καὶ πᾶσαν οἰκοδομὴν τὴν εἰς τὸν Κύ βιον ἡμῶν ἀνήκουσαν. Hæc verba quæ nunc in Eus bio legimus, ab ipso fuisse scripta non dubitamus: sic enim ea intra annos 85 a Rufino, licet negligenter, versa videmus : «Mittam vobis et Ignatii epistolas, et alias si quæ sint, quæ ad nos transmissæ sunt; ex quibus utilitatem maximam caPATROL. GR. V.

nem perfectam secundum Domini præceptum.»>Eusebium ex epistola Polycarpi, quæ tunc omnium manibus tenebatur, hæc ipsa verba transcripsisse credimus; tum quod ipse hoc asserat, tum quod in veteri vulgata versione epistolæ S.Polycarpi hæc etiamnum legamus: «< Epistolas sane Ignatii quæ transmissæ sunt vobis (pro nobis) ab eo, et alias, quantascunque apud nos habuimus, transmisimus vobis,secundum quod mandastis, quæ sunt subjectæ huic epistolæ ex quibus magnus vobis erit profectus. Continent enim fidem, patientiam, et omnem ædificationem ad Dominum nostrum pertinentem;>> tuin denique quod Photius, qui hanc ipsam epistolam legit, et tantopere laudavit idem non obscure testetur, cum ait : Λέγει δὲ καὶ τὰς ἐπιστολὰς αὐτοῖς Ἰγνατίου τοῦ θεοφόρου ἀπεσταλκέναι, « dicit autem (Polycarpus) se etiam Ignatii theophori epistolas ipsis transmisisse.» lloc unicum testimonium ex Polycarpi epistola depromimus, quod integerrimum esse putamus, et cui nulla unquam labes aspersa est,antequam a nostris pro Ignatianis addueretur. Satis igitur nos ipsos a mendacii crimine tutati sumus.

S. Polycarpum ipsi ab omni suspicione liberant, deo enim volunt hæc a Polycarpo minime scripta fuisse, quod ab ejus prudentia atque sanctitate ea maxime adhorrere arbitrantur Quid igitur ? an mentitus est Eusebius, et ea nobis tradidit, quæ in epistola Polycarpi sua ælate minime comparebant? An ille lectores fallere voluisse putandus est in re

tam aperta et omnibus tunc temporis notissima? Nonne epistola Polycarpi in conventu Asiæ publice lecta fuit,cum Historiam suam scribebat Eusebius? An sententiam bene longam ipse comminisci voluit, et epistolæ inserere,ad fidem Ignatianis faciendam, suis derogandam ?Hoc etiam nimis crassum putant; neque Polycarpum neque Eusebium mentitum voluit; sed impostorem nescio quem, quem ante Eu sebium vixisse hariolantur, sed quem in vivis unquam,nec ille,nec alius quispiam,fuisse præstabit. Ille autem falso et vafre totum nostrum testimonium alicui epistola Polycarpianæ exemplari inseruit et statim aut in impostoris autographum, aut in libellum aliquem ab illo transcriptum incidit,non forte sed certissime, Eusebius, cum igitur aliud exemplar non videret, et quid in Asia conventu legeretur ignoraret, in fœdum errorem delapsus est Ecclesiasticæ historia Pater. Neque mirum; erat quippe egregius artifex hic impostor; idem enim, neque quisquam alius fuit, qui sex vel septem epistolas a se confictas Ignatio subdidit, «< et hæc de quibusdam Ignatii a Polycarpo litteris hujus ad Philippenses extremæ epistolae subtexuit,ratus. quod accidit, lectores hæc de suis epistolis accepturos. Hujus fallaciis deceptus est Eusebius, ut videtur, vir minime malus, aut suspicax; in eumdem errorem induxit omnes eos Patres, qui dum epistola Polycarpi in conventu Asiæ publice

5

eam et ullam aliam epistolæ particulam ulla discrepantia est. Verba quæ producimus ab Eusebio ex Polycarpi epistola transcripta nec Ignatium tunc temporis in vivis,nec mortuum fuisse significant,nec vitæ aut necis mentionem ullam faciunt: epistolas tantum primo petitas, dein missas indicant, quæ Ignatio vel vivente vel mortuo et peti et mitti potuerunt.Nullum igitur vel minimum mendacii vestigium in testimonio nostro apparet Si quid in sequenti particula minus congruum videatur, illud non magis nostra verba inficit quam priora. At fatetur Dallaus nihil in prioribus « occurrere,quod vel quemquam offendere, vel Polycarpo indignum censeri debeat. »Idem igitur de nostris omnino dicendum, aut aliquid in iis verbis ostendendum, quod Polycarpo sit indignum : illud autem nec fit, nec fieri omnino potest. Certe Polycarpo indignum non est,ut epistolas Ignatii apud se conservaret,ut Philippenses eas ab ipso peterent, aut ut ab iis petitas mitteret,et suæ epistolæ subjungeret,uti moris erat; sic enim clerus Romanus ad S. Cyprianum: «Quales litteras in Siciliam quoque miserimus, subjectas habebis : » sic synodus advers s Paulum Samosatenum coacta, ad Dionysium Romanæ urbis episcopum, epistolam Dionysii Alexandrini memorant, ἧς καὶ τὸ ἀντίγραφον, inquiunt, ὑπετάξαμεν, cujus etiam exemplar subjecimus. Euseb. Hist. eccl., 1. vii, c. 30.

tegeretur,vixere,quique epistolam integram et in- A dentibus et cum sequentibus congruit,neque inter corruptam videre nunquam potuerunt. At post. quam ea legi desiit, quingentis post Eusebium annis, omnia hæc vidit Nicephorus, ideoque tam tristem sententiam de Polycarpi epistola tulit,et inter pessimæ notæ apocrypha numeravit. Proh lepidam fabulam ! Proh suave somnium! Hæc omnia non tantum contra nostrum, sed et commune omnium judicium,imo contra ipsius Dallai sententiam conficta sunt. Quisquamne credet hominem qui sub Ignatii nomine Ecclesiæ imponere voluit,antequam Eusebius scriberet, sub finem tertii aut initium quarti sæculi, ut id facilius faceret, majoremque auctoritatem fictis suis mercimoniis conciliaret,S. Polycarpi epistolam primo corrumpere voluisse ; cum ex illa una re ejus fallacia omnibus aperta B foret,majoremque de Ignatianis ab ipso producendis suspicionem excitare, et seipsum certius pro. dere non posset? Polycarpi enim hæc epistola omnibus fuit exposita, in ecclesiis Asiaticis publice lecta; cui si quid novum et hactenus inauditum adderetur, latere,et non protinus innotescere non potuit. Fatuus sane impostor, qui hæc tam pueriliter excogitaret : fungus Eusebius, qui tam adulterinis mercibus tam facile deciperetur: cæci surdive omnes Patres, qui epistola per Asiam sonante, hæc non deprehenderunt: unicus, et ille fictus, Nicephorus hæc omnia, scilicet, detexit, et totam Polycarpi epistolam ad scombros condemnavit.Sed an propter hanc interpolationem Nicephorus Poly. carpi epistolam condemnavit, cum id verum esse C de epistolis Ignatii non posse pronuntiaverit Dallæus,quod in nullo alio opere idem præstitum sit a Nicephoro? An ille Nicephorum ob hanc causam Polycarpi epistolam adeo nobilem,tam diu publice lectam, et ab omnibus ad suam usque ætatem tanta cum veneratione susceptam uno verbulo rejecisse vult,qui idem in Ignatio fieri non potuisse contendit, nisi Stichometric auctor id ipsum monuisset, et diligenter se purgasset? An id Nicephoro suboluisse tam certo definiri potest, quem legisse Polycarpum nondum scimus,cum Photium, qui eamdem sedem post paucos annos tenuit, idem plane latuit, quem et epistolam et ea verba legisse novimus ?

Sed quid auctorem mendacii quærimus qui nondum mendacium ipsum deprehendimus ? Testimonium Polycarpi, inquit, subdititium est, et mendacio inspersum.Testimonium audivimus, mendacium non perspicimus. Sed impostora de Ignatio ita loquitur, ut eum quo tempore hæc scripta sunt, adhuc superesse significet. »De ipso,inquit,!gnatio,et de his qui cum eo sunt, quod certius agnoveritis, significate. « At epistolæ auctor plane alia loquitur, apertissime affirmans Ignatium,quo tempore ipse ad Phi lippenses scribebat.jam fuisse» tetsλs:opivov. Hluc tandem tota mendacii imputatio redit. Quid autem hæc ad testimonium nostrum, quod nos ex Eusebio transcripsimus? Optime certe illud et cum præce

Tota igitur criminis objectio ad illam tantummodo particulam pertinet, quacum nostrum testimonium nihil commune habet,quæ si admittatur, nihil nos juvat; si rejiciatur, nihil nobis officit. Nostra tunc in epis'ola Polycarpi vidit Eusebius, cum tota et integra in conventu Asia legeretur cum Eusebius nec sine summa negligentia et oscitantia falli, nec sine incredibili audacia et impudentia fallere potuit. Hæc particula quingentis post Eusebium annis in eadem epistola exstabat, ut ex Photio discimus; an reliquis coæva fuerit plane nescimus. Sed si demus eam etiam fuisse nostro testimonio tempore Eusebii subjectam, nondum tamen vel illam mendacio inspersam esse concedimus Imo vero quomodo hæc verba : « Et de ipso Ignatio, et de his qui cum eo sunt, quod certius agnoveritis significate, » quæ nihil omnino asserunt, D nihil affirmant aut negant, mendacii et quidem insignis rea esse possint, non intelligo. Qui talia mihi scriberet,eum ne vera quidem dixisse,multo minus mentitum esse dicerem. Verum, inquies, quamvis non asserunt, innuunt tamen illud quod erat veritati contrarium, scilicet, Ignatium superesse, vivere et valere, quem Polycarpus noverat ante defunctum esse. Sed ne hoc quidem verum est; particulæ illius auctor non significat, aut ullo modo innuit Ignatium tunc in vivis fuisse Verba particulæ in veteri Latina versione: « Et de ipso Ignatio, et de iis qui cum eo sunt (Graece ut opinor, καὶ περὶ Ἰγνατίου καὶ περὶ τῶν μετ ̓