Изображения страниц
PDF
EPUB

B

nunc tandem manus tua occulta illa et invisibilis, Α ἐπὶ υἱὸν ἀνθρώπου, ὃν ἐκραταίωσας σεαυτῷ. Καὶ illucescat in viro dexteræ tuæ ministro, et in eo qui οὐ μὴ ἀποστῶμεν ἀπὸ σοῦ. Ἡ δὲ δύναμις τοῦ λόγου Filius hominis vocandus est: quem tu tibi parasti, τοῦτον ἔχει τὸν νοῦν· Ηδη ποτὲ ἡ χείρ σου ἡ ἀφα atque ut instrumentum virtutis tuæ confirmasti, et νὴς καὶ ἀόρατος ἐπιλαμψάτω ἐπὶ τὸν ὑπηρέτην της quasi deitatis tuæ simulacrum excitasti. Nam hoc σῆς δεξιᾶς ἄνδρα, καὶ ἐπὶ τὸν μέλλοντα χρηματίζειν apparente, non ulterius idola colemus: sed neque Υἱὸν ἀνθρώπου· ὃν σὺ σαυτῷ κατεσκεύασας, έκραmultorum numinum errori serviemus, neque am- ταίωσας ὄργανον τῆς σῆς δυνάμεως, καὶ ὥσπερ plius a te recedemus. Postquam autem ab eo vitam, ἄγαλμα τῆς σαυτοῦ θεότητος τοῦτον αὐτὸν ἀναστή et salutem quæ in te est acceperimus, nomen tuum σας. Τούτου γὰρ φανέντος, εἰδώλοις οὐκέτι λατρεύ invocabimus: neque ulterius cujuspiam nomine σομεν· ἀλλ ̓ οὐδὲ τῇ πολυθέῳ πλάνῃ δουλεύσομεν, appellabimur, non ab Israele Israelitæ, neque a οὐδὲ ἀναχωρήσομέν σου τοῦ λοιποῦ· δι ̓ αὐτοῦ δὲ Juda Judæi; sed a tuo, Christe, nomine Christiani ζωωθέντες καὶ τῆς παρὰ σοὶ σωτηρίας τυχόντες, τὸ vocabimur. Quapropter secundum Symmachum di- ὄνομά σου ἐπικαλεσόμεθα, οὐκέτ' ἐξ ἀνθρώπου τινὸς citur : Vivifcabis nos, et nomine tuo vocabimur. Mi- χρηματίζοντες, οὐδ ̓ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τοῦ Ἰσραὴλ rari porro subit, cur Judei hæc legentes, et.a teneκαλούμενοι, ἀλλ ̓ οὐδὲ ἀπὸ τοῦ Ἰούδα Ἰουδαῖοι· ἀπὸ ris unguiculis meditantes, non quærant quis fuerit δὲ τοῦ σοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ Χριστιανοὶ χρηματ ille vir dexteræ Dei, neque eum qui Filius hominis τίσομεν. Διὸ λέλεκται κατὰ τὸν Σύμμαχον· Ζωώσεις vocatur cognoscant : quare in calamitate sua per- ἡμᾶς, καὶ τῷ ὀνόματί σου κληθησόμεθα. Θαυμά severant. Qui si ipsum novissent ac edidicissent, σαι δὲ ἔστι τίνα τρόπον τούτοις ἐντυγχάνοντες Ἰου scirent utique Dei Verbum, quod præsenti suppli- δαίων παῖδες, ἐξ ἁπαλῶν τε ὀνύχων ταῦτα καταμε catione invocabatur, in ipso habitasse. Sed nos qui λετῶντες, οὐ ζητοῦσι τὸν ἄνδρα τῆς δεξιᾶς τοῦ Θεοῦ ipsum præexsistens esse, ac de hominibus provi- τίς ποτε ἦν, οὐδὲ τὸν λεγόμενον Υἱὸν ἀνθρώπου ἐπι dentiam omnino gerere novimus; nam In mundo γινώσκουσι· διὸ καὶ παραμένουσι τῇ ἑαυτῶν συμφορᾷ. erat, et mundus per ipsum factus est, et mundus eum Ὡς εἴπερ ἐπέγνωσαν καὶ μεμαθήκεισαν αὐτὸν, non cognovit ; scimus ipsum in propria venisse, ἔγνωσαν ἂν καὶ τὸν ἐν αὐτῷ κατοικήσαντα Θεοῦ Λέ quando manus ejus sive vis operans facta est super γον ἂν ἡ παρούσα δέησις ἀνεκαλεῖτο. ̓Αλλ' ἡμεῖς virum dexteræ ejus, qui in Evangeliis Filius hominis αὐτὸν εἰδότες προόντα, καὶ ἐκ τοῦ παντὸς ἀνθρώπων vocatur : quem sibi ipsi ipse ex Spiritu sancto el- ἐπιμελόμενον· Ἐν γὰρ τῷ κόσμῳ ἦν, καὶ ὁ κόσμος formavit: quem si noverimus, defectioni nunquam δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ ὁ κόσμος αὐτὸν οὐκ ἔγνω· obnoxii erimus, ab eo vitam accipientes, ejus no- ἴσμεν αὐτὸν καὶ εἰς τὰ ἴδια ἐλθόντα, ὅτε καὶ γέγονεν mine appellati. Nos itaque qui Filium hominis ex- αὐτοῦ ἡ χεὶρ, τουτέστιν ἡ πρακτικὴ δύναμις ἐπὶ τὸν spectamus, et spem nostram in ipsum conjecimus, ἄνδρα τῆς δεξιᾶς αὐτοῦ, τὸν καὶ διὰ τῶν Εὐαγγελίων hæc de nobis ipsis loquimur : pro membris vero no- Υἱὸν ἀνθρώπου χρηματίσαντα· ὃν αὐτὸς ἑαυτῷ συνε stris reliquam orationem fundimus his verbis : στήσατο ἐξ ἁγίου Πνεύματος καταρτίσας· ὃν ἐπιVERS. 20. Deus virtutum, converte nos, et ostende γνόντες ἀναπόστατοι λοιπὸν γενησόμεθα δι' αὐτοῦ faciem tuam et salvi erimus, sermonem in communi ζωούμενοι, τῷ τε ὀνόματι αὐτοῦ χρηματίζοντες. proferentes pro iis, qui nondum conversi sunt, nec- Ἡμεῖς μὲν οὖν οἱ τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου προσδο dum adventum ejus noverunt; ideoque nondum sa- κῶντες καὶ τὰς ἐλπίδας εἰς αὐτὸν ἀνηρτημένοι, ταῦτα lutem a Deo sunt consecuti. περὶ ἑαυτῶν φαμεν· περὶ δὲ τῶν ἡμετέρων μελῶν, τὴν λοιπὴν ἱκετηρίαν ἀναπέμπομεν φάσκοντες· Ὁ Θεὸς τῶν δυνάμεων, ἐπίστρεψον ἡμᾶς, καὶ ἐπίφανον τὸ πρόσωπόν σου, καὶ σωθησόμεθα, κοινοποιοῦντες τὸν λόγον ὑπὲρ τῶν μηδέπω ἐπιστρεψάντων, μηδὲ τὴν ἐπιφάνειαν ἐπεγνωκότων αὐτοῦ, καὶ διὰ τοῦτο μηδέπω τῆς παρὰ τῷ Θεῷ σωτηρίας τετυχηκότων.

-

82

1. IN FINEM PRO TORCULARIBUS IPSI ASAPH. LXΧΧ.

VERS. 2. Exsultale Deo adjutori nostro, jubilate Deo Jacob. Psalmi Pro torcularibus inscripti tres numero sunt: unus Davidis, nempe octavus; unus Asaphi, quem jam tractamus; filiorum autem Core, LXXXI. Octavus itaque vocationem gentium aperte vaticinabatur, quam Spiritu divino prævidentes Dei prophetæ stupore afficiebantur: quare mirantis more exclamabant dicentes, Domine Deus noster, quam admirabile est nomen tuum in universa terra! Octogesimus vero tertius nulta tabernacula, multa altaria, atria plurima fore prævidebat; videlicet Ecclesias Dei per totum orbem constitutas, altaria 82 Joan. I, 10.

[ocr errors]
[ocr errors]

ΕΙΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ, ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΛΗΝΩΝ ΤΟ

ΑΣΑΦ. Π'

Αγαλλιᾶσθε τῷ Θεῷ τῷ βοηθῷ ἡμῶν, ἀλαλάξατε τῷ Θεῷ Ἰακώβ. Οἱ ἐπιγεγραμμένοι τῶν ληνῶν ψαλ μοὶ τρεῖς τὸν ἀριθμὸν τυγχάνουσιν· εἷς μὲν τοῦ Δαυΐδ, ὁ ὄγδοος, εἷς δὲ τοῦ ̓Ασάφ, ὁ μετὰ χεῖρας, καὶ τῶν υἱῶν Κορὲ ὁ π' καὶ γ'. Ὁ μὲν οὖν η' σαφῶς τῶν ἐθνῶν τὴν κλῆσιν ἐθέσπιζεν, ἣν τῷ Πνεύματι τῷ θείῳ προθεωροῦντες οἱ τοῦ Θεοῦ προφῆται, ὑπερ εξεπλήττοντο· διὸ καὶ ἀποθαυμαστικῶς ἀνεφώνουν τό· Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὡς θαυμαστὸν τὸ ὄνομά σου ἐν πάσῃ τῇ γῇ! Καὶ ὁ γ' δὲ καὶ π' πολλὰ σκηνώματα καὶ πολλὰ θυσιαστήρια καὶ πολλὰς αὐλὰς προεώρα δηλαδὴ τὰς καθ' ὅλης τῆς οἰκουμένης Εκκλησίας του

Θεοῦ, και τα εν αὐταῖς πολλὰ θυσιαστήρια· ἃ δὴ A que in illis bene multa : quæ his verbis declarat : παρίστη λέγων· Ὡς ἀγαπητὰ τὰ σκηνώματά σου, Κύριε τῶν δυνάμεων ! καὶ αὖθις· Ἐπιποθεῖ καὶ ἐκλείπει ἡ ψυχή μου εἰς τὰς αὐλὰς τοῦ Κυρίου· καὶ ἑξῆς· Τὰ θυσιαστήριά σου, Κύριε τῶν δυνάμεων. Ο δὲ μετὰ χεῖρας ἑτέροις μὲν ἀγαλλιᾶν καὶ · ἀλαλάζειν καὶ ψάλλειν παρακελεύεται, τοῦ δὲ Ἰουδαίων ἔθνους τὴν ἀποβολὴν καὶ τὴν ταύτης αἰτίαν παρίστησι, καὶ σφόδρ' ἀκολούθως ταῖς διὰ τῶν ἔμπροσθεν προφητείαις. Ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῷ πρὸ τούτου ἠρώτα λέγων· Ἵνα τί καθεῖλες τὴν φραγμὸν αὐτῆς, καὶ τρυγώσιν αὐτὴν πάντες οἱ παραπορευόμενοι τὴν ὁδόν; ἐπιλύεται τὴν ἐπαπόρησιν, διὰ τοῦ μετὰ χεῖρας φάσκων· Εἰ ὁ λαός μου ἤκουσέ μου, Ἰσραὴλ εἰ ταῖς ὁδοῖς μου ἐπορεύθη· ἐν τῷ μηδενὶ τοὺς ἐχθροὺς αὐτῶν ἐταπείνωσα· καὶ ἐπιλέ γει· Καὶ οὐκ ἤκουσεν ὁ λαός μου τῆς φωνῆς μου, καὶ Ἰσραὴλ οὐ προσέσχε μοι. Καὶ ἐξαπέστειλα αὐτοὺς κατὰ τὰ ἐπιτηδεύματα τῶν καρδιῶν αὐ τῶν, πορεύσονται ἐν τοῖς ἐπιτηδεύμασιν αὐτῶν. Ἐπεὶ τοίνυν τὸ ἀνήκοον καὶ τὸ ἀπειθὲς αὐτῶν παρ ίστησι, μεταβάλλει τὸν λόγον εἰκότως, καὶ τὴν τῶν ἐθνῶν κλῆσιν εὐαγγελίζεται τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, πᾶσιν ἀνθρώποις προσφωνοῦν καὶ λέγον· ἈγαλΔιᾶσθε τῷ Θεῷ τῷ βοηθῷ ἡμῶν. Λέγει δὲ ταῦτα ἐκ προσώπου τοῦ χοροῦ τοῦ προφητικοῦ. Ὡς γὰρ ἐν τῷ η' ἔλεγε· Κύριε ὁ Κύριος ἡμῶν, ἰδιοποιουμένων τὸν Θεὸν τῶν ταῦτα λεγόντων, διὰ τὸ πρώτων αὐτῶν γεγονέναι τὸν Θεόν· οὕτω καὶ ἐνταῦθα οἱ αὐτοὶ, τοὺς ἀπεξενωμένους καὶ ἀλλοτρίους ἀνακαλούμενοι, φασίν. Ὦ οὗτοι, καταλείποντες τοὺς πεπλανημένως νομι ζομένους ὑμῖν θεοὺς, ἥκετε σπεύδοντες πρὸς τὸν ἡμέτερον Θεὸν, καὶ τούτῳ ἀγαλλιᾶσθε τῷ πάντοτε ἡμῶν τῶν αὐτῷ ἀνακειμένων βοηθῷ γενομένῳ. Τίς δ ̓ ἦν οὗτος, ἑξῆς παριστῶσι λέγοντες· Αλαλάξατε τῷ Θεῷ Ἰακώβ· τῷ γὰρ πάλαι ὀφθέντι τῷ ἡμετέρῳ προπάτορι Θεῷ ἐλθόντες, ἀλαλάξατε, κατὰ τὸ εἰρημένον καὶ ἐν ξε'· Αλαλάξατε τῷ Θεῷ, πᾶσα ἡ γῆ. Τίς δὲ ἦν ἡ πᾶσα γῆ διασαφεῖ ὁ εἰπών· Πάντα τὰ ἔθνη, κροτήσατε χεῖρας, ἀλαλάξατε τῷ Θεῷ ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως. Τοῖς οὖν αὐτοῖς καὶ διὰ τῶν μετὰ χεῖρας προσφωνεί λέγων ὁ χορὸς τῶν προφητῶν· Αγαλλιᾶσθε τῷ Θεῷ τῷ βοηθῷ ἡμῶν, ἀλαλάξατε τῷ Θεῷ ̓Ιακώβ. Θεὸν δὲ Ἰακὼβ τὸν Σωτῆρα σημαί νει τὸν ἐν ἀνθρώπου σχήματι ὀφθέντα τῷ Ἰακώβ· ὅτε καὶ ἐκάλεσε Ἰακὼν τὸ ὄνομα τοῦ τόπου ἐν ᾧ ὤφθη αὐτῷ ὁ Θεὸς, Εἶδος Θεοῦ, ἐπειπών· Εἶδον γὰρ Θεὸν πρόσωπον πρὸς πρόσωπον, καὶ ἐσώθη μου ἡ ψυχή. Τούτῳ οὖν, ὡς ἂν αὐτῷ ὄντι τῷ βασιλεῖ ἡμῶν, ἀλαλάζειν προστάττει, νικητήριον ὕμνον ἀναπέμποντας αὐτῷ. Οπως δὲ βασιλεὺς ὑπὸ τοῦ Πατ τρὸς καθίσταται, αὐτὸς διδάσκει λέγων· Ἐγὼ δὲ κατεστάθην βασιλεὺς ὑπ' αὐτοῦ ἐπὶ Σιὼν ὄρος τὸ ἅγιον αὐτοῦ. Οὐ μόνον δὲ ἀλαλάζειν τῷ Θεῷ Ἰακὼβ βούλεται τοὺς κεκλημένους, ἀλλὰ καὶ λαμβάνειν ψαλμὴν καὶ διδόναι τύμπανον, καὶ ψαλτήριον τερπνόν μετὰ κιθάρας. Κατὰ δὲ τὸν Ἀκύλαν "Αρατε, φησί,

83 Psal. XLVI. 2.

PATROL, GR. ΧΧΙΙΙ.

Quam dilecta tabernacula tua, Domine virtutum! ac rursum Concupiscit et deficit anima mea in atria Domini ; et iterum : Altaria tua, Domine virtutum. Psalmus vero præsens, alios quidem exsultare, jubilare et psallere jubet, Judaici vero populi abjectionem ejusque causam declarat, et quidem valde consequenter ad priores prophetias. Nam quia in præcedenti interrogabat dicens : Uiquid destruxisti maceriam ejus, et vindemiant eam omnes qui prætergrediuntur viam? hic dubium solvit his verbis : Si populus meus audisset me, Israel si in viis meis ambulasset, pro nihilo inimicos eorum humiliassem; ac subjungit: Et non audivit populus meus vocem meam, et Israel non intendit mihi. Et dimisi eos secundum B desideria cordis eorum, ibunt in adinventionibus suis. Quia igitur inobsequentiam eorum et immorigerum animum declarat, scrmonem merito Spiritus sanctus transfert, et gentium vocationem annuntiat omnibus hominibus, sic eos alloquens : Exsultate Deo adjutori nostro. Hoc porro dicit ex persona chori prophetici. Ut enim in octavo psalmo dicebat: Domine Dominus noster, ita ut qui hæc dicerent, Deum quasi sibi proprium prædicarent, quia eorum primum Deus fuerat; ita et hoc loco iidem eos, qui extranei et alieni facti sunt, evocantes, dicunt : Heus vos, relictis iis quos errore ducli deos æstimabatis, venite festinanter ad Deum nostrum, ipsique exsultatis, qui semper nobis ipsi addictis adjutor fuit. Quis porro hic fuerit, deinde declaC rant dicentes: Jubilate Deo Jacob: ad Deum scilicet qui olim atavo nostro visus est accedentes, jubilate, secundum id quod in Lxv psalmo dictum est: Jubilate, omnis terra. Quæ esset omnis terra, explicat qui ait : Omnes gentes, plaudite manibus, jubilate Deo in voce exsultationis 83. Eosdem itaque ipsos chorus propheticus in præsenti alloquitur dicens : Exsullate Deo adjutori nostro, jubilate Deo Jacob. Deum vero Jacob Servatorem vocat, qui in forma hominis Jacobo visus est, quando vocavit Jacob nomen loci in quo visus ípsi est Deus, Speciem Dei: nam hæc addit: Vidi enim Deum facie ad faciem, et salva facta est anima mea. Huic enim, utpote qui rex noster sit, jubilare præcipit, triumphalemque hymD num ipsi emittere. Quomodo autem rex a Patre constituatur, ipse docet his verbis : Ego autem constitutus sum rex ab eo super Sion montem sanctum ejus. Non solum autem vult vocatos jubilare Deo Jacob, sed etiam accipere psalmum et dare tympanum, et psalterium jucundum cum cithara. Secundum Aquilam vero : Levate, inquit, melodiam et date tym. panum, citharam decentem cum nabla; secundum Symmachum autem: Suscipite canticum, et date tympanum, lyram dulcem cum nabla. Aliquid igitur accipere, aliquid retribuere præcipit ; accipere quis dem, secundum Aquilam, melodiam; secundum Symmachum vero, canticum; retribuere autem

31

tympanum, aut lyram dulcem cum nabla. Queis A μελωδίαν, καὶ δότε τύμπανον, κιθάραν εὐπρεπή præcipitur, ut auribus quidem verbi doctrina excipiatur; actio autem corpore tribuatur. Canticum enim et melodia auribus verbo traditur : quare ait : Suscipite canticum et melodiam, secundum Aquilam et Symmachum. His vero acceptis, retribuite psalterium jucundum cum cithara, sive lyram dulcem cum nabla. Tympanum autem est instrumentum ex cicorporea pelle concinnatum; psalterium autem, tharæ species, chordis confectum est, quibus corpus nostrum subindicatur. Vult itaque ipsis operibus ac gestis præcepta verbis tradita impleri; et hæc agere jubentur quotquot in ecclesiis Dei per tatum orbem congregati sunt. Quapropter In finem et Pro torcularibus hæc quæ diximus inscripta sunt. Torcularia enim ne aliud quidpiam dici putes, quam β ecclesias Dei, in quibus coacti, collectisque una fructibus nostris, unam commixtionem efficimus ad gloriam et lætitiam Verbi Dei. Mirum porro quo pacto præcedens psalmus incendium declaraverit, necnon vineæ ex Ægypto translatæ vastitatem et ruinam integram; hic vero psalmus, quasi alia vitis, alia vinea sit, imo vero multæ vineæ, torcularia inducit plurima fausta vero denuntiat illis qui ad ea vocati sunt. Pro primo igitur populo vineam unam, torcular unum, unamque vitem induxit qui ait : Vinea facta est dilecto in cornu, in loco pingui s. Deinde ait: Et protorcular fodi in ea, et plantavi vineam Sorec. In præcedenti vero unam vitem denotabat dicens: Vineam de Ægypto transtulisti. In psalmis autem, qui Pro torcularibus inscripti sunt, C multa declarat torcularia, plurimarum scilicet vinearum. Quod si novam vineam nosse velis, quæ post prioris ruinam in hominibus exorta est, a Deo Verbo ediscas hæc de se docente: Ego sum vitis vera, Pater meus agricola est. Omnem palmitem non ferentem fructum in me, tollit eum ; et omnem ferentem fructum, purgat eum, ut fructuum plus ferat. Jam vos mundi estis propter sermonem, quem locutus sum vobis: manete in me, et ego in vobis. Sicut palmes non potest ferre fructum a semetipso, nisi manserit in vite; sic nec vos nisi in me manseritis. Ego sum vitis, vos palmites. Qui manet in me el ego in eo, et hic fert fructum multum : quia sine me nihil potestis ferre 8. Priscæ ergo illius vineæ finem descripsit præcedens psalmus; vera autem D vinea quem habeat cultorem et agricolam, quos palmites, quas botrus, salutaris doctrina declarat. Ex hujus itaque palmitibus per totum orbem distributis, vineæ constitutæ sunt, quarum fructus in unum collecti in ecclesiis per orbem fundatis, multitudinem torcularium invexerunt. Qua de causa psalmi Pro torcularibus inscripti per Spiritum san→ ctum prophetice pronuntiati sunt.

μετὰ κάβλης· κατὰ δὲ τὸν Σύμμαχον· Ἀναλάβετε ᾠδὴν, καὶ δίδοτε τύμπανον, λύραν ἡδεῖαν μετά νάβλης. Οὐκοῦν τὸ μέν τι προστάττει λαμβάνειν, τὸ δὲ διδόναι· λαμβάνειν μὲν, κατὰ τὸν ̓Ακύλαν, μελῳδίαν, κατὰ δὲ τὸν Σύμμαχον, ᾠδήν· ἀντιδιδόναι δὲ τύμπανον ἢ λύραν ἡδεῖαν μετὰ κάβλης. Δι' ὧν ὁ λό γος προστάττει δέχεσθαι μὲν ἀκοαῖς τὴν τῶν λόγων διδασκαλίαν, διδόναι δὲ τὴν διὰ τοῦ σώματος πρᾶξιν ᾠδὴ μὲν γὰρ καὶ μελωδία λόγῳ ἀκοαῖς παραδίδοται διό φησι· Λάβετε ᾠδὴν καὶ μελῳδίαν, κατὰ τὸν ̓Ακύ λαν καὶ Σύμμαχον. Ταῦτα δὲ λαμβάνοντες ὑμεῖς, ἀντίδοτε ψαλτήριον τερπνὸν μετὰ κιθάρας, ἢ λύραν ἡδεῖαν μετὰ νάβλης. Τύμπανον δὲ ὄργανόν ἐστιν ἐκ δορᾶς σωματικῆς κατεσκευασμένον, καὶ τὸ ψαλτήριον κιθάρας εἶδος ὧδέ πη διὰ χορδῶν κατηρτισμένον, δι' ὧν τὸ σῶμα τὸ ἡμέτερον ᾐνίξατο. Βούλεται τοίνυν αὐ τοῖς ἔργοις καὶ πράξεσι τὰ διὰ τῶν λόγων παραγ γέλματα αποπληροῦν· καὶ ταῦτα πράττειν ὁ λόγος τοῖς ἐν ταῖς ἐκκλησίαις τοῦ Θεοῦ καθ ̓ ὅλης τῆς οἰ κουμένης συγκροτουμένοις προστάττει. Διὸ Εἰς τὸ τέλος καὶ Ὑπὲρ τῶν ληνῶν προγέγραπται τὰ λε λεγμένα. Ληνοὺς γὰρ μηδὲ ἄλλο τι νόμιζε λέγεσθαι ἢ τὰς ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ, ἐν αἷς συγκροτούμενοι καὶ τοὺς ἑαυτῶν καρποὺς κατὰ τὸ αὐτὸ συμβαλλόμε νοι, μίαν κρᾶσιν ποιούμεθα εἰς δόξαν καὶ εὐφροσύ νην τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ. Θαυμάσαι δὲ ἔστιν ὅπως ὁ μὲν πρὸ τούτου ψαλμὸς ἐμπυρισμὸν ἐδήλου, καὶ παντελῆ ἐρημίαν καὶ ἀφανισμὸν τῆς ἐξ Αἰγύπτου μετενηνεγμένης ἀμπέλου· ὁ δὲ μετὰ χεῖρας, ὥσπερ ἑτέρας ὑποστάσης ἀμπέλου καὶ ἀμπελῶνος ἑτέρου, μᾶλλον δὲ πλειόνων ἀμπελώνων ληνοὺς ὑφίστησε πλείους, φαιδρά τε εὐαγγελίζεται τοῖς ἐπὶ ταύτας κεκλημένοις. Ἐπὶ μὲν οὖν τοῦ προτέρου λαοῦ ἕνα ἀμπελῶνα καὶ μίαν ληνόν, μίαν τε ἄμπελον εἰσήγαγεν ὁ φήσας· Ἀμπελὼν ἐγενήθη τῷ ἡγαπημένῳ ἐν κέρατι, ἐν τόπῳ πίονι. Εἶθ ̓ ἑξῆς· Καὶ προλή νιον, φησὶν, ώρυξα ἐν αὐτῷ, καὶ ἐφύτευσα άμπελον Σωρήκ. Καὶ ἐν τῷ πρὸ τούτου μίαν ἄμπελον ἐδήλου λέγων· "Αμπελον ἐξ Αἰγύπτου μετῆρας. Εν δὲ τοῖς Ὑπὲρ τῶν ληνῶν πλείους δηλοῖ ληνούς, δη λαδὴ πλειόνων ἀμπελώνων. Εἰ δὲ καὶ τὴν ἄμπελον τὴν καινὴν γνῶναι βουληθείης, τὴν μετὰ τὸν ἀφα· νισμὸν τῆς προτέρας ἐν ἀνθρώποις φυεῖσαν, μάνθανε παρὰ τοῦ Θεοῦ Λόγου περὶ αὑτοῦ ταῦτα διδάσκοντος Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινὴ, ὁ Πατήρ μου Ο γεωργός. Πᾶν κλῆμα μὴ φέρον καρπὸν ἐν ἐμοὶ, αἴρει αὐτό· καὶ πᾶν τὸ καρπὸν φέρον, καθαίρει αὐτὸ, ἵνα καρπὸν πλείονα φέρῃ. "Ηδη ὑμεῖς καθαροί ἐστε διὰ τὸν λόγον δν λελάληκα ὑμῖν μείνατε· ἐν ἐμοὶ, κἀγὼ ἐν ὑμῖν. Καθὼς τὸ κλῆμα οὐ δύναται φέρειν καρπὸν ἀφ' ἑαυτοῦ, ἐὰν μὴ μείνῃ ἐν τῇ ἀμπέλῳ· οὕτω καὶ ὑμεῖς, ἐὰν μὴ ἐν ἐμοὶ μείνητε. Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τὰ κλήματα. Ὁ μένων ἐν ἐμοὶ, κἀγὼ ἐν αὐτῷ, καὶ οὗτος φέρει καρπὸν πολύν· ὅτι χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε φέρειν. Τῆς μὲν οὖν προτέρας ἀμπέλου τὰ τέλη διέγραψεν ὁ πρὸ τούτου ψαλμός· ἡ δὲ ἀληθινὴ ἄμπελος ὁποῖον ἔχει φυτουργὸν καὶ γεωργὸν, καὶ ὁποῖα κλήματα, καὶ ὁποίους βότρυς, ἡ σω

[blocks in formation]

τήριος παρίστησι διδασκαλία. Ἐκ τῶν ταύτης τοιγαροῦν κλημάτων διαδοθέντων καθ' ὅλης τῆς οἰκουμέ νης συνέστησαν ἀμπελῶνες· καὶ τούτων οἱ καρποὶ κατὰ τὸ αὐτὸ συναγόμενοι ἐν ταῖς καθ ̓ ὅλης τῆς οἰ κουμένης ἐκκλησίαις πολὺ πλῆθος ἀπειργάσαντο ληνῶν· ὧν ἕνεκα διὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος οἱ Ἐπιλήνιοι ψαλμοὶ προφητικῶς ἀνεφωνήθησαν.

[ocr errors]

Σαλπίσατε ἐν νεομηνίᾳ σάλπιγγι, ἐν εὐσήμῳ Α ἡμέρᾳ ἑορτῆς ὑμῶν. Ἐκάλει μὲν ὁ λόγος ἀρχόμενος ἐπὶ ἀγαλλίασιν· προσέταττε δὲ ἀλαλάζειν, τουτέστιν ὕμνον ἐπινίκιον ἀναπέμπειν τῷ δηλωθέντι Θεῷ Ἰακώβ· εἶτα λόγους διδασκαλικοὺς παραλαμβάνοντας, ἔργοις τούτους ἀποπληροῦν· πληρωτὰς δὲ γενομένους τῶν ἔργων, ἤδη λοιπὸν καὶ εἰς πάντας ἀνθρώ πους κηρύττειν καὶ σαλπίζειν, ἐξηχεῖν τε καὶ ἐξάκουστον τοῖς πᾶσι ποιεῖν τὸ Εὐαγγέλιον· ὥσπερ οὖν καὶ ὁ Σωτὴρ παρεκελεύετο λέγων τοῖς αὐτοῦ μαθηταῖς· Ο εἰς τὸ οὖς ἀκούετε, κηρύσσετε ἐπὶ τῶν δωμάτων. Διὸ λέλεκται τοῖς τὰ πρῶτα κατωρθωκόσι Σαλπίσατε. Πῶς δὲ αὐτοὺς βούλεται σαλπίζειν, ἢ ὡς ἐσάλπιζον πάλαι πρότερον οἱ τὰς εἰκόνας ἐπιτελοῦντες, καὶ τὰ σύμβολα καὶ τοὺς τύπους τῶν ἀληθῶν; Ἐσάλπιζον δὲ ἐκεῖνοι ἐν νεομηνίᾳ καὶ ἐν εὐσήμῳ ἡμέρᾳ ἑορτῆς. Καὶ τοῦτ' ἔπραττον κατὰ τὸν ἕβδομον μήνα, ἐν ᾧ συνερχόμενοι, τὴν ἑορτὴν τῶν Σαλπίγγων ἐπετέλουν, ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ τοῦτο πράττοντες. Λέγει δ' οὖν ἡ γραφὴ τοῦ νόμου· Τοῦ μηνός τοῦ ἑβδόμου, μιᾷ τοῦ μηνὺς, ἔσται ὑμῖν ἀνάπαυσις, μνημόσυνον σαλπίγγων κλητὴ ἁγία ἔσται ὑμῖν. Οὕτως οὖν ὥσπερ ἐν τῇ νεομηνίᾳ τῇ τότε ἐσάλπιζον, βούλεται καὶ νῦν τοὺς κεκλημένους σαλπίζειν. "Ην δὲ ἡ ἡμέρα ἐκείνη ἡ τῆς ἑορτῆς τῶν Σαλο πίγγων εὔσημος ἡμέρα· λέγει δ ̓ οὖν Μωσῆς περὶ αὐτῆς· Πᾶν ἔργον λατρευτὸν οὐ ποιήσετε. Ἡμέρα σημασίας ἔσται ὑμῖν. Διὸ καὶ ἐνταῦθα λέλεκται· Ἐν εὐσήμῳ ἡμέρᾳ ἑορτῆς ὑμῶν. Ἦν οὖν ἡμέρα εὔσημος καὶ ἑορτὴ οὐδενὸς ἑτέρου ἢ σαλπίγγων ἔνθεν καὶ Σαλπίγγων ἑορτὴ κέκλητο. Τριῶν δὲ οὐσῶν ἑορτῶν κατὰ τὸν αὐτὸν μῆνα· πρώτης μὲν τῆς τῶν Σαλπίγγων ἐν τῇ νεομηνία συντελουμένης· ἑτέρας δὲ τῆς τοῦ Ἱλασμοῦ ἐν τῇ δεκάτῃ ἡμέρᾳ τοῦ μηνός γιγνομένης· καὶ τρίτης τῆς τῶν Σκηνῶν· μόνην τὴν τῶν Σαλπίγγων μιμεῖσθαι κελεύει φάσκων· Σαλπίσατε ἐν νεομηνίᾳ σάλπιγγι σαφέστερον δὲ οὕτως ἂν εἶπεν. Ὥσπερ ἐν τῇ νεομηνίᾳ ἐσάλπιζόν ποτε περ ριτρέχοντες πάντα τόπον εἰς τὸ σημῆναι τὴν ἑορτήν, τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ ὑμεῖς, οἷς ὁ λόγος προστάττει, σαλπίσατε. Βούλεται δὲ τοὺς κήρυκας τῶν ἐθνῶν μὴ ταῖς λοιπαῖς προσέχειν Ἰουδαϊκαῖς παρατηρήσεσι, μόνῳ δὲ χρῆσθαι τῷ κηρύγματι, καὶ σαλπίζειν εἰς ἅπαντας ἀνθρώπους τὸν σωτήριον καὶ εὐαγγελικὸν λόγον. Τούτων γὰρ αὐτῶν τὰ σύμβολα καὶ Μωσής D edebatur. Ipse namque Deus, qui Jacobo olim in ἐποίει, καὶ ἦν πρόσταγμα τῷ Ἰσραὴλ ἰδίως τοῦτο viri specie et forma visus est, hic erat qui olim νενομοθετημένον, τὸ δεῖν σαλπίζειν, καὶ διὰ τῆς isthæc populum facere figurate per Moysem jubebat. σάλπιγγος σημαίνειν τοῖς πᾶσι τὴν τοῦ καιροῦ ἑορ- Quod autem buccinare bic, clamare et omnibus anτήν. Τὸ δὲ πρόσταγμα τοῦτο κατὰ κρίσιν ἐγένετο, nuntiare, significet, docet Servator his verbis : Cum καὶ κατὰ βούλημα καὶ κρῖμα τοῦ Θεοῦ Ἰακώβ. Αὐτὸς facis eleemosynam, noli tuba canere ante te 89. γὰρ τῷ Ἰακὼβ ὀφθεὶς πάλαι Θεὸς ἐν ἀνδρὸς εἴδει καὶ σχήματι, οὗτος ἦν ὁ ταῦτα καὶ διὰ Μωσέως εἰκονικῶς τῷ λαῷ πράττειν διαταξάμενος. Οτι δὲ τὸ σαλπίζειν ἀντὶ τοῦ βοᾷν καὶ εἰς πάντας καταγγέλλειν λέλεκται, διδάσκει ὁ Σωτὴρ λέγων· Ὅταν ποιῇς ἐλεημοσύνην, μὴ σαλπίσης ἔμπροσθέν σου.

VERS. 4. Buccinare in neonenia tuba, in insigni die solemnitatis vestræ. Sub initium quidem sermo ad exsultationem vocabat, ac jubilare præcipiebat, hoc est, triumphalem hymnum memorato Deo Jacob emittere; deinde suscepta doctrinæ verba operibus implere : absolutis autem operibus, tum demum hominibus prædicare et buccinare, vociferari item et in omnium auribus Evangelium nuntiare; quemadmodum Servator discipulis præcipit suis dicens : Quod in aure auditis, pradicate super tecta 36 Quamobrem iis qui priora recte gesserant, dictum est: Buccinate. Qua autem ratione ipsos buccinare voluerit, nisi qua olim et antiquitus qui veri imaginem, symbola et signa gerebant? Buccinabant porre illi in neomenia, et in insigni die solemnitatis . idque agebant septimo mense, quo congregati, Tubarum solemnitatem celebrabant : idque semel per annum præstabant. Ait ergo legis scriptura: Menss septimo, prima mensis erit vobis requies, memorials tubarum: vocabitur sancta vobis 87. Ut igitur in neomenia illa clangebant, ita etiamnunc vocatos buccinare cupit.Erat autem dies illa solemnitatis Tubarum, dies conspicua; aitque de illa Moyses: Omne opus servile non facietis: dies celebritatis erit vobis 88 Quapropter hic quoque dicitur: In insigni die solemnitatis vestræ. Erat ergo insignis dies et festus dies, non alius rei quam tubarum : quare Tubarum festum vocabatur. Cum autem tres essent ecdem mense solemnitates, prima Tubarum, quæ in c neomenia celebrabatur; secunda Propitiationis, decima die mensis; tertia Tabernaculorum; solam Tubarum diem imitari præcipit dicens : Buccinate in neomenia tuta; quod clarius ita protulisset : Sicut olim in neomenia, locum omnem circumcursantes buccinabant, ut festum indicarent ; similiter et vos qui jubemini, buccinale. Vult porro gentium pra cones, non cæteris Judaicis observationibus an. mum adhibere, sed sola prædicatione uti, et oinnibus hominibus salutare et evangelicum verbum buccinare. Horum namque symbola Moyses instituebat, eratque præceptum in Israel (VERS. 5) lege sancitum quod buccinare oporteret, dieique festi tempus tuba omnibus significare. Hoc vero præceptum ex judicio, voluntate et decreto Dei Jacob

ss Matth. x,

27. 87 Levit. xxi, 24. 88 Lev. XXIII, 7.

[blocks in formation]

Μαρτύριον ἐν τῷ Ἰωσὴς ἔθετο αὐτὸ, ἐν τῷ ἐξελθεῖν αὐτὸν ἐκ γῆς Αἰγύπτου, γλώσσαν ἦν οὐκ ἔγνω ἤκουσε. Το προλεχθὲν περὶ σαλπίγγων πρόσταγμα μαρτύριον, φησίν, ἔθετο ἐν τῷ Ἰωσή κατὰ δὲ τὸν Σύμμαχον, Μαρτυρίαν διὰ τοῦ Ἰωσὴς ἔταξεν αὐτό· τὸ δὲ μαρτύριον ὥσπερ διαμαρτυρί μενος ἐδίδου· καὶ ἦν τοῦτο σημεῖον ἑτέρου πράγματος· ᾐνίττετο γὰρ περί τινων σαλπίγγων, ὧν ἐκ μέρους μὲν οἱ ἀπόστολος τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, καὶ οἱ τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου κήρυκες ἀπεπλήρουν τὰ ἔργα, εἰς πᾶσαν τὴν γῆν σαλπίζοντες, καὶ πᾶσιν ἔθνεσι κηρύττοντες τὴν τῆς σωτηρίου θεοφανείας ἑορτήν. Τὰ δὲ ἀποτελέσματα τῶν ἀποῤῥητοτέρων δι' ἀγγέλων ἔσεσθαι διδάσκει ὁ εἰπών· Σαλπίσει γὰρ, καὶ εἱ νεκροὶ ἐν Χριστῷ ἐγερθήσονται πρῶτοι· καὶ πάλιν·

VERS. 6. Testimonium in Joseph posuit illud, A cum exiret de terra Ægypti, linguam quam non noverat audivit. Memoratum de tubis præceptum, testimonium, inquit, posuit in Joseph. Secundum Symmachum vero: Testificationem per Joseph posuit illud: testimonium vero quasi testificatus dabat eratque illud signum alterius rei. Aliquas enim tubas subindicabat, quarum officium cum apostoli Servatoris nostri, tum evangelici verbi præcones partim explebant, per omnem terram elangentes, omnibusque gentibus salutaris Dei adventus festum prædicantes. Arcanorum vero consummationem per angelos futuram docet qui ait : Tuba canet enim, et mortui in Christo resurgent primi 30 ; ac rursum : In momento, in ictu oculi, in novissima tuba " ; iterumque: Ipse Domi- Β Ἐν ἀτόμῳ, ἐν ῥιπῇ ὀφθαλμοῦ, ἐν τῇ ἐσχάτῃ σάλ

nus in jussu et in voce archangeli, et in tuba Dei descendet 9. His porro Servator discipulos suos initiabat dicens : Et videbunt Filium hominis venientem in nubibus cæli cum potestate et majestate magna. Et mittet angelos suos cum tuba magna, et congregabunt electos ejus ex quatuor ventis, a summis cœlorum usque ad extremum eorum 93. Sed mortuorum quidem resurrectio, per evangelicas tubas annuntiantes adventum regni Filii Dei, efficietur: apostoli autem jam in primo adventu ejus tubis, magnis scilicet Spiritus sancti vociferationibus utentes, quotquot olim secundum animam mortui erant, ad vitam quæ in Deo est revocarunt. Quorum symbola tradens Moyses, Tubarum festum lege sancivit. Quapropter dicitur: Testimonium in Joseph posuit illud. Quodnam illud praeceptum erat? de tubis scilicet: ab una autem tribu Joseph totam gentem indicavit. Cur autem in his totam gentem Joseph vocavit? Quia Josephi occasione omnes in Ægyptum descenderunt. Quandonam vero testimonium, videlicet tubarum legem populo posuit, nisi quo tempore eduxit eum de terra Ægypti, quando linguam quam non noverat audivit? Cum enim in deserto versarentur, voce Dei dignati sunt, qui Decalogum ipsorum auribus exceptum, servandum tradidit. Tempore autem illo ab Ægyptiaca servitute et calamitate liberati sunt. Quamobrem dictum est: -- (VERS. 7.) Divertit ab oneribus dorsum

[ocr errors]

πιγγα · καὶ πάλιν· Αὐτὸς ὁ Κύριος ἐν κελεύσματι καὶ
ἐν φωνῇ ἀρχαγγέλου καὶ ἐν σάλπιγγι Θεοῦ καταβή
σεται. Ταῦτα δὲ καὶ ὁ Σωτὴρ ἐμυσταγώγει τοὺς αὐτοῦ
μαθητὰς, λέγων· Καὶ ὄψονται τὸν Υἱὸν τοῦ ἀν-
θρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ
μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης πολλῆς. Καὶ ἀποστελεῖ
τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ μετὰ σάλπιγγος μεγάλης,
καὶ ἐπισυνάξουσι τοὺς ἐκλεκτοὺς αὐτοῦ ἐκ τῶν
τεσσάρων ἀνέμων, ἀπ' ἄκρων οὐρανῶν ἕως ἄκρον
αὐτῶν. Ἀλλ ̓ ἡ μὲν τῶν νεκρῶν ἀνάστασις ἔσται
ποτὲ διὰ σαλπίγγων εὐαγγελικῶν εὐαγγελιζομένων
τὴν ἄφιξιν τῆς βασιλείας τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ· καὶ οἱ
ἀπόστολοι δὲ ἐντεῦθεν ἤδη κατὰ τὴν πρώτην αὐτοῦ
παρουσίαν σάλπιγξι χρώμενοι, ταῖς τοῦ ἁγίου Πνεύ
ματος μεγαλοφωνίαις πάντας ἀνεκαλοῦντο τους ψυ-
χὰς νενεκρωμένους ἐπὶ τὴν ἐν Θεῷ ζωήν· ὧν τὰ
σύμβολα Μωσῆς παραδιδοὺς, τὴν περὶ σαλπίγγων
ἐνομοθέτει ἑορτήν. Διὸ λέλεκται· Μαρτύριον ἐν τῷ
Ἰωσὴφ ἔθετο αὐτό. Τί δὲ αὐτὸ ἦν τὸ πρόσταγμα
τὸ περὶ τῶν σαλπίγγων· ἀπὸ μιᾶς δὲ φυλῆς τῆς τοῦ
Ἰωσὴφ τὸ πᾶν ἐδήλου ἔθνος. Διὰ τί δὲ ἐν τούτοις τὸ
πᾶν ἔθνος Ἰωσὴφ ὠνόμασεν; Ἐπειδήπερ προφάσει
τοῦ Ἰωσὴφ οἱ πάντες κατεληλύθεισαν εἰς Αἴγυπτον.
Πότε δὲ μαρτύριον τὸν περὶ σαλπίγγων νόμον ἔθετο
τῷ λαῷ, ἢ κατ' ἐκεῖνον τὸν χρόνον, καθ ̓ ἂν ἐξήγαγεν
αὐτοὺς ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ὁπηνίκα γλῶσσαν ἣν οὐκ
ἔγνω ἤκουσεν ; Ἐπὶ τῆς ἐρήμου γὰρ διατρίβοντες,
φωνῆς Θεοῦ κατηξιώθησαν, τὴν Δεκάλογον αὐτοῖς

ejus, manus ejus in cophino servierunt ; secundum D ἐξάκουστον διαταττομένου. Κατ' ἐκεῖνο δὲ καιροῦ καὶ Symmachum vero: Abstulerunt ab onere humerum ejus: manus ejus a cophino liberatæ sunt. Nam cum Pharaoni servirent, ac luto lateribusque astringerentur, civitates ipsi ædificantes, tunc sane cophinis manus, oneribus humeri defatigabantur. Cæterum visitatione Dei adveniente, liberi evasere. Quare ait: Divertit ab oneribus dorsum ejus. Quis vero divertit, nisi qui liberavit eos Deus? His porro dignatus eos est, quia in tribulatione ipsum invocabant. Quod etiam Moysis Scriptura declarat dicens : Et ingemuerunt filii Israel, et clamaverunt ad Dominum, et ascendit clamor eorum ad

τῆς παρ' Αἰγυπτίοις δουλείας τε καὶ κακοπαθείας
ἠλευθεροῦντο. Διὸ λέλεκται· Ἀπέστησεν ἀπὸ ἄρσεων
τὸν νῶτον αὐτοῦ· αἱ χεῖρες αὐτοῦ ἐν τῷ κοφίνῳ
ἐδούλευσαν· κατὰ δὲ τὸν Σύμμαχον· Παρεῖλον ἀπὸ
βασταγμοῦ τὸν ὦμον αὐτοῦ, αἱ χεῖρες αὐτοῦ κοι
φίνου ἀπηλλάγησαν. Ὅτε γὰρ ἐδούλευον τῷ Φαραώ,
πηλῷ τε καὶ πλινθείᾳ κατειργάζοντο, οἰκοδομοῦντες
αὐτῷ τὰς πόλεις, τὸ τηνικαῦτα κοφίνοις μὲν τὰς χεῖ
ρας, βαστάγμασι δὲ τοὺς ὤμους κατεπονοῦντο. Πλὴν
ἀλλὰ τούτων ἁπάντων ἐλεύθεροι κατέστησαν τῆς ἐπι-
σκοπῆς αὐτοῖς γενομένης. Διό φησιν· Ἀπέστησεν
«ἀπὸ ἄρσεων τὸν νῶτον αὐτοῦ. Τίς δὲ ἀπέστησεν,

90 1 Thess. IV, 15. 91 I Cor. xv, 52. 92 I Thess. IV, 15. 93 Matth XXIV, 30,

« ПредыдущаяПродолжить »