B induxit. Siquidem in psalmo qui sic habet : c Dixit A μῷ · « Εἶπε Κύριος τῷ Κυρίῳ μου. Κάθου ἐκ δεξιῶν Dominus Domino meo: Sede a dextris meis **, primus per ineffabilia apud Hebræos quatuor elementa scribitur ; secundus autem, quem sui Dominum Propheta declarat dicens, c Domino meo, aliis elementis exprimitur, queis cujusvis servi dominus significatur. Sic ergo nunc quoque jam tertio ille Dominus, qui usque ad infernum descendit, exitusque mortis paravit, vulgaribus et consuetis apud Hebræos elementis exprimitur. Quare Symmachus δεσπότην, sive dominatorem interpretatus est. Hic ergo Dominus, videlicet Dei Verbum, ait, • Ex Basan convertam; s ac rursum, Convertam ex profundo maris. › Pro illo autem, ‹ convertam, › ac secundo, e convertam, ο Symmachus sic interpretatur, e Dixit Dominus : Ex Basan revertar, et reverti faciam ex profundo maris. › Viden' quæ opera ediderit Dominus cum descendisset in profundum maris? Confregit capita draconum in aqua, necnon capillos inimicorum suorum, qui « verticem capillatum in delictis conculcabant; reverti fecit ex Basan et ex profundo maris animas istic olim demersas. Basan autem explicatur ignominia, in quam delapsus est Dominus per memorata elementa indicatus, qui ignominiam contempsit prc salute eorum qui istic in captivitate detenti erant. Quamobrem dicitur: Dixit Dominus: Ex Basan convertam, con vertam ex profundo maris: deinde adjicitur : « Ut intingatur pes tuus in sanguine. Pro quo Symmachus interpretatur. Ut confringa- c tur pes tuus cum sanguine, et lambat lingua canum tuorum ab unoquoque inimicorum tuorum. › Nam cum inimicos suos contereret, et capita eorum confringeret, pedem suum sanguine ex capite inimici sui fluente replebat. Quare in Isaia dicitur: • Quis est hic qui venit ex Edom, rubor vestimentorum ex Bosor 43?, ac deinde : « Quare rubra vestimenta tua, et indumenta tua sicut calcati torcularis, plenus conculcata 44?, Postea rogantibus ita respondet : e Calcavi ipsos in furore meo 48. Hic item post calcata draconum capita, dicitur : • Ut confringatur pes tuus cum sanguine, » vel, • Ut intingatur pes tuus in sanguine, et lingua canum tuorum ex inimicis ab ipso. Pro quo clarius Symmachus interpretatus est dicens, « Et lambat lingua canum tuorum, ab unoquoque inimicorum tuorum. » Canes porro Domini sanguinem inimicorum ejus lambentes, quos esse dixeris, nisi gregis ipsius custodes pervigiles qui Ecclesiam ejus tuentur, sive ultrices quasdam virtutes, quæ conterendis inimicis ejus incumbunt, quæque perniciem corum quodammodo degustare satagunt? C D μου, » διὰ τῶν ἀνεκφωνήτων παρ' Εβραίοις τετά ρων στοιχείων ἐγέγραπτο. Ο δὲ δεύτερος, ὃν ἑαυτοῦ Κύριον ὁ προφήτης ἐδήλου φάσκων, «Τῷ Κυρίῳ μου, ἑτέροις στοιχείοις ἐδηλοῦτο, οἷς καὶ πᾶς ὁ ἐν ἀνθρώποις δούλου κύριος σημαίνεται. Οὕτως οὖν καὶ ἐν ταῦθα ἤδη τρίτον ὁ μέχρις ᾅδου καταβὰς καὶ δι εξόδους θανάτου πεποιημένος Κύριος διὰ τῶν παρ' Εβραίοις κοινῶς γραφομένων στοιχείων ὠνόμασται. Διόπερ ὁ Σύμμαχος ο δεσπότην » ήρμήνευσεν αὐτόν. Οὗτος οὖν ὁ Κύριος, αὐτὸς ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος δηλαδή, εἶπε· ι Ἐκ Βασὰν ἐπιστρέψω· ε καὶ πάλιν· < Ἐπιστρέψω ἐκ βυθῶν θαλάσσης.» Αντὶ δὲ τοῦ, « ἐπιστρέψω, » καὶ τοῦ δεύτερον, « ἐπιστρέψω, ν ὁ Σύμμαχος τοῦτον ήρ μήνευσε τὸν τρόπον· « Είπε Κύριος· Ἀπὸ Βασὰν ἐπιστρέψω, καὶ ἀναστρέψαι ποιήσω ἀπὸ βυθῶν θαλάσ σης. » Ορᾶς ὁποῖα κατορθώματα ειργάσατο καταβὰς εἰς τοὺς βυθοὺς τῆς θαλάσσης ὁ Κύριος; συν έθλασε τὰς κεφαλὰς τῶν δρακόντων ἐπὶ τοῦ ὕδατος, καὶ τὰς τρίχας τῶν ἐχθρῶν αὐτοῦ τῶν τὴν ἔντριχον κορυφὴν ἐν πλημμελείαις » διαπορευομένων· ἐπιστρέψαι δὲ ἐποίει ἀπὸ Βασὰν καὶ ἀπὸ βυθῶν τῆς θαλάσσης τὰς πάλαι καταπεποντωμένας αὐτόσε ψυχάς. Βασὰν δὲ ἡρμήνευται αἰσχύνη, ἔνθα δι' ἡμᾶς κατῆλθεν ὁ διὰ τῶν εἰρημένων στοιχείων δηλωθεὶς Κύριος, αἰσχύνης καταφρονήσας ὑπὲρ σωτηρίας τῶν αὐτόθι καταδεδουλωμένων. Διὸ λέλεκται· « Εἶπε Κύριος· Ἐκ Βασὰν ἐπιστρέψω, ἐπιστρέψω ἐκ βυθῶν θαλάσσης· › εἶθ' ἑξῆς λέλεκται· « Οπως ἂν βαφῇ ὁ τους σου ἐν αἵματι. » ̓Ανθ ̓ οὗ ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσεν εἰπών· ι Όπως συγκατεάξῃ ὁ ποῦς σου μετὰ αἵματος, καὶ λάψῃ ἡ γλῶσσα τῶν κυνῶν σου ἀπὸ ἑκάστου τῶν ἐχθρῶν σου. » Συντρίβων γὰρ τοὺς ἑαυτοῦ ἐχθροὺς καὶ τὰς κεφαλὰς αὐτῶν συνθλῶν, ἐπλήρου τὸν ἑαυτοῦ πόδα αἵματος, τοῦ ἐκ τῶν κει φαλῶν τοῦ ἐχθροῦ αὐτοῦ ῥυέντος. Διὸ ἐλέγετο ἐν Ἡσαΐμ · « Τίς οὗτος ὁ παραγενόμενος ἐξ Εδώμ, ἐρύθημα ἱματίων ἐκ Βοσόρ ; » καὶ ἑξῆς· « Διὰ τί σου ερυθρὰ τὰ ἱμάτια, καὶ τὰ ἐνδύματά σου ὡς ἀποπατητοῦ ληνοῦ, πλήρης πεπατημένης ; » Είθ' ἑξῆς ἀποκρίνεται πρὸς τοὺς ἐρωτήσαντας, καί φησι· « Κατ επάτησα αὐτοὺς ἐν θυμῷ μου. » Καὶ ἐνταῦθα τοίνυν μετὰ τὴν συντριβὴν τῶν κεφαλῶν τῶν δρακόντων λέλεκται· ι Όπως ἂν συγκατεάξῃ ὁ ποῦς σου μετά αἵματος, ή, «Ὅπως βαφῇ ὁ ποῦς σου ἐν αἵματι, καὶ ἡ γλῶσσα τῶν κυνῶν σου ἐξ ἐχθρῶν παρ' αὐτοῦ. » Ανθ' οὗ λευκότερον ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσεν εἰπών· • Καὶ λάψῃ ἡ γλῶσσα τῶν κυνῶν σου ἀπὸ ἑκάστου τῶν ἐχθρῶν σου. » Κύνας δὲ τοῦ Κυρίου λάπτοντας τὸ αἷμα τῶν ἐχθρῶν αὐτοῦ τίνας ἂν εἴποις ἢ τοὺς τὰ ποίμνια αὐτοῦ φυλάττοντας φύλακάς τινας ἐγρηγό ρους, τὴν Ἐκκλησίαν αὐτοῦ φρουροῦντας, ἢ τιμωρη τικάς τινας δυνάμεις επεμβαινούσας τῇ συντριβῇ τῶν ἐχθρῶν αὐτοῦ, καὶ ὥσπερ ἀπογεύεσθαι πειρωμένας τῆς ἀπωλείας αὐτῶν ; VERS. 25, 26. • Visi sunt ingressus tui, Deus, ingressus Dei mei, regis mei, qui est in sancto. » Hæc consequenter præcedentibus adjiciuntur. Quia ** ibid. 2. 63 Psal. GIS, 1. 63 Isa. LXIII, 1. • Ἐθεωρήθησαν αἱ πορεῖαί σου, Θεὸς, αἱ πορείαι τοῦ Θεοῦ μου, τοῦ βασιλέως μου, τοῦ ἐν τῷ ἁγίῳ. Καὶ ταῦτα τοῖς προλεχθεῖσιν ἀκολούθως ἐπενήνεκται. 45 ibid. 3. Ἐπειδὴ γὰρ τὰ θεσπιζόμενα πρὶν γενέσθαι προ- A enim quæ in vaticinio feruntur, antequam essent prævidebantur a sanctis Dei prophetis, ideo dicitur: • Visi sunt ingressus tui, Deus. » Qui ingressus, nisi primum descensus ejus in Sinai, ac rursum ascensus in altum, iterumque descensus in Basan ac regressus in altum, et rursus demissio ejus usque ad mortem, et exitus illius ex ea, ac præter hæc omnia reditus ex profundo maris? Hi omnes ingressus erant memorati Domini, qui antequam exsisterent a prophetis Dei visi sunt: quare propheticis in scriptis consignati sunt. Jure ergo dictum est : c Visi sunt ingressus tui, Deus. » Deindeque rem confirmat indicans cujusnam Dei ingressus visi fuerint ; nam adjicit : c Ingressus Dei mei, regis mei. » Non simpliciter Dei, aut regis, sed Β. Dei mei. » Hoc porro simile fuerit illi, e Dixit Dom minus Domino meo : » primus quippe universorum Deus fuerit ; secundus vero Dominus, qui audit, • Sede a dextris meis 4, , meus Dominus est : quare, Dixit Dominus Domino meo. Hic igitur illum secundo loco positum ipse Propheta signifi→ cans dicit : c Ingressus Dei mei, regis mei, qui est in sancto. » Nam cum ingressus videri dico, ne quis existimet universorum Dei illos esse; sed Dei mei, regis mei ingressus sunt. Verum quia e prevenerunt principes conjuncti psallentibus, in medio juvencularum tympanistriarum. » Hi enim ipsi principes qui prævenerunt, sive qui canunt, et in Spiritu sancto futura præenuntiant, præviderunt in gressus Dei mei regis mei. Illi vero, prophetæ nempe, apostolos, qui post venere, præverterunt. Etenim cum duo chori Salvatoris nostri theologiam hominibus tradiderint, qui primus prodiit, propheticus chorus erat; qui vero secundus accessit, apostolorum et discipulorum Christi chorus exstitit. Cæterum visi sunt ingressus memorati Dei ; sive apostolis quidem visi sunt, qui quæ olim ex præscientia prænuntiata fuerant ipsis oculis conspexerunt. Hi itaque oculati ingressus Dei tesles fuere ipsos tamen prævenerunt principes quidam conjuncti psallentibus: queis significantur cum ipse David, tum ii qui una cum eo tunc duces populi erant. Hi conjuncti psallentibus prævenerunt in medio juvencularum tympanistriarum. Tales certe erant Judaicæ synagogæ, imperfectæ scilicet et adhuc juvenculæ, nulla alia scientia præditæ, quam ut tympanis sive corporeis instrumentis uterentur, ex mortuorum animalium pelle confectis. Quare tympanistriæ dicuntur, quod nihil aliud nossent, quam corporea legis præcepta. εθεωρεῖτο τοῖς ἁγίοις τοῦ Θεοῦ προφήταις, διὰ τοῦτό • Ἐν Ἐκκλησίαις εὐλογεῖτε τὸν Θεὸν Κύριον ἐκ πηγῶν Ἰσραήλ. » Μετὰ τοὺς προθεωρήσαντας τὰς τοῦ δηλωθέντος Θεοῦ πορείας, ἀκολούθως ὁ λόγος ἑτέροις τισὶ μετὰ τοὺς πρώτους γενομένους προσ φωνεῖ λέγων· « Ἐν ἐκκλησίαις εὐλογεῖτε τὸν Θεόν, 66 Psal. cis, 1. VERS. 27, 28. . In Ecclesiis benedicite Deo Domino de fontibus Israel. . De iis locutus qui Dei jam memorati ingressus præviderant, post illos primos consequenter alios compellat dicens: In ecclesiis benedicite Deo. » Quia vero hi a princi σαντας ἄρχοντας, εἰκότως καὶ τὰς συνόδους αὐτῶν ἐκκλησίας ἀποκαλεῖ, μονονουχί γυμνῇ τῇ κεφαλῇ τὰς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐκκλησίας προαγορευούσης τῆς προφητείας. Κελεύονται δὲ οὗτοι οἱ δεύτεροι οὐκ ἐν μέσῳ νεανίδων τυμπανιστριῶν, ἀλλ ̓ ἐν ἐκκλησίαις εὐλογεῖν τὸν Θεόν. Καὶ ποῖον Θεὸν, πάλιν ἐπιλέγει ἑξῆς, « Κύριον. » Καὶ πόθεν ἀρυομένους χρῆν ταῖς ἐκκλησίαις τὴν τοῦ Κυρίου παραδιδόναι θεολογίαν ἀναγκαίως παρίστησι λέγων· « Κύριον ἐκ πηγών Ἰσραήλ, ο τοῖς κοινοτέροις χαρακτῆρσι κἀνταῦθα πάλιν τοῦ Κυρίου σημαινομένου. Πηγαὶ δὲ Ἰσραὴλ αἱ προφητικαὶ Γραφαὶ τυγχάνουσιν, ἥ τε Μωϋσέως · νομοθεσία· ἐξ ὧν ὥσπερ ἀπὸ πηγῶν ἀρυομένους τὰς περὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν μαρτυρίας εὐλογεῖν αὐτὸν pibus illis qui prævenerunt diversi erant; jure A καὶ ἐπειδήπερ ἕτεροι ἦσαν οὗτοι παρὰ τοὺς προφθά cœtus illorum ecclesias vocat, queis prophetia nec obscure Servatoris nostri ecclesias commemorat. Jubentur porro hi secundi, non in medio juvencularum tympanistriarum, sed in ecclesiis benedicere Deo. Quis sit Deus ille mox indicat dicens, • Domino. » Unde vero id hauserint, quod oport teat Ecclesiis Domini (1) theologiam tradere, necessario explicat his verbis: Domino de fontibus Israel, vulgaribusque iterum characteribus hic Dominus exprimitur. Fontes vero Israel, propheticæ Scripturæ sunt atque lex Moysis. Ex quibus quasi ex fontibus, per hausta de Salvatore nostro testimonia, secundi illi in ecclesiis benedicere ipsi jubentur. Deinde subjungit : • Ibi Benjamin adolescentulus in mentis excessu. » Pro illo autem, Β ἐν ταῖς ἐκκλησίαις τοῖς δευτέροις παρακελεύεται. Εἶτα ἐπιλέγει· « Ἐκεῖ Βενιαμὶν νεώτερος ἐν ἐκστά σει. » Αντὶ δὲ τοῦ < ἐκεῖ, ν ὁ Σύμμαχος, ο ὅπου, φησὶ, Βενιαμὶν ὁ μικρότατος· ν καὶ ὁ ̓Ακύλας ὁμοίως · « Ἐκεῖ, φησὶ, Βενιαμὶν ὁ βραχὺς, ἐπικρατῶν αὐτῶν. » Βενιαμὶν δὲ νεώτερος καὶ μικρότατος ἢ βραχύτατος Παῦλος ἦν ὁ θεῖος Απόστολος, φυλῆς ὢν Βενιαμίν, Ἑβραῖος ἐξ Εβραίων, καθὼς αὐτὸς δι δάσκει λέγων· « Περιτομὴ ὀκταήμερος ἐκ γένους Ἰσραὴλ, φυλῆς Βενιαμίν, Ἑβραῖος ἐξ Ἑβραίων. » Νεώτερος δὲ εἴρηται, ἢ μικρότατος, ἢ βραχὺς, ἐπεὶ καὶ αὐτὸς τοῦτο διδάσκει λέγων· ι Ὕστερον δὲ πάντ των ὥσπερ τῷ ἐκτρώματι ὤφθη καμοί. » Ἀντὶ δὲ τοῦ, « ἐν ἐκστάσει, ν ὁ μὲν ̓Ακύλας, « ἐπικρατῶν αὐτῶν· ἡ ὁ δὲ Θεοδοτίων, ο παιδευτὴς αὐτῶν· ἡ δὲ C πέμπτη έκδοσις, ι παιδεύοντα, ἢ, διδάσκοντα » ἡγμή νευσαν. Οὐ δεῖ δὲ ἡμῖν πλειόνων λόγων εἰς ἀπόδειξιν τοῦ κρατεῖν τῶν Ἐκκλησιῶν, καὶ παιδευτὴν αὐτῶν εἶναι τὸν ἱερὸν ̓Απόστολον Βενιαμὶν ὠνομασμένον. Οὐ μόνος δὲ ἄρα ὁ Βενιαμὶν ἦν ἐκεῖ, δηλαδὴ ἐν ταῖς Ἐκκλησίαις τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ « οἱ ἄρχοντες Ἰούδα ἡγεμόνες αὐτῶν, οἵ τε ἄρχοντες Ζαβουλὼν καὶ οἱ ἄρχοντες Νεφθαλείμ. Σημαίνει δὲ ὁ λόγος διὰ τούτων τοὺς λοιποὺς ἀποστόλους, ὧν οἱ μὲν ἦσαν ἐκ φυλῆς Ἰούδα, οἱ δὲ ἐκ φυλῆς Ζαβουλὼν καὶ Νεφθαλείμ. Διὸ τῆς τούτων μέμνηται χώρας τὸ ἅγιον Πνεῦμα διὰ Ησαΐου τοῦ προφήτου λέγον· « Γῆ Ζαβουλὼν καὶ γῆ Νεφθαλείμ, ὁδὸν θαλάσσης, πέραν τοῦ Ἰορδάνου, Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν. » Καὶ αὐτὸς δὲ ὁ Σωτὴρ, παραγαγὼν παρὰ τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας, τοὺς ἑαυτοῦ μαθητὰς ἐνθένδε ἀνακαλεῖτο. Σαφῶς οὖν ἐπικρατεῖν τῶν Ἐκκλησιῶν πρῶτον μὲν Παῦλον τὸν βραχύτατον καὶ μικρότατον, καὶ νεώτατον τῶν ἀποστόλων ἐδίδαξεν, ἐν ἐκστάσει ποτὲ γενόμενον, ὅτε ἐδίωκε τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐπόρθει αὐτὴν, ἢ ὅτε ἐν ἀποκαλύψει τὸν Σωτῆρα τεθέατο· ἢ ὅτε ἡρπάγη εἰς τὸν παράδεισον ἕως τρίτου οὐρανοῦ· μετὰ δὲ τὸν Παῦλον τοὺς λοιποὺς ἀποστόλους ἐκεῖ ἐν τῇ αὐτῇ Ἐκκλησίᾳ διαπρέπειν θεσπίζει, ἄρχοντας ὄντας ἡμετέρους ἐκ φυλῆς Ἰούδα, καὶ ἄρχοντας Ζαβουλών • ibi, ο Symmachus ait, c ubi Benjamin minimus ; promissio 50 καὶ ἄρχοντας Νεφθαλείμ. Ἐπὶ σχολῆς δ' ἄν τις φι- A nam cuivis quærenti datur a Servatore inveniendi λοκαλήσας, τὴν ἑκάστου τῶν ἀποστόλων εὑρήσει φυλήν· ἐπεὶ παντὶ τῷ ζητοῦντι ἡ τῆς εὑρέσεως δέδοται ὑπὸ τοῦ Σωτῆρος ἐπαγγελία. ( VERS. 29. < Manda, Deus, virtuti tuæ ; confirma hoc, Deus, quod operatus es in nobis. » Hæc pracedentibus connectuntur. Quia enim prophetice præcipitur apostolis in ecclesiis benedicere Dumino, idque præstare non aliis sermonibus exorsos, sed ex fontibus Israel; consequenter pro iis orationem Spiritus propheticus effundit, dicens : • Manda, Deus, virtuti tuæ ; » ac si apertius diceret : Festinet virtus tua, illisque viris cooperetur ; sed vel sero tandem virtute tua quæ prophetice dicta sunt opere compleantur: et hoc ipsum quod B operatus es in nobis postquam futurum esse voluntate tua definieras, confirma, ut potestate tua res ipsa perficiatur. Quid autem aliud illud erat, quam id quod sequitur, Ad templum tuum in Jerusalem tibi offerent reges munera? Hoc enim ipsum quod nobis promisisti confirma, ut eveniat. Reges autem regna terræ significant, qua ratione universæ gentes indicantur. Templum autem in Jerusalem, quo deferent reges munera, non aliud fuerit quam regnum cœlorum. Novimus siquidem Jerusalem cœlestem quam indicavit quispiam his verbis : « Ea vero quæ sursum est Jerusalem, libera est, quæ est mater nostra si ; set : Accessistis ad Sion montem et civitatem Dei viventis • Εντειλαι, ὁ Θεὸς, τὴν δύναμιν σου, δυνάμωσον, ὁ Θεὸς, τοῦτο ὃ κατειργάσω ἡμῖν. » Επεται καὶ ταῦτα τοῖς προλεχθεῖσιν. Ἐπειδὴ γὰρ προφητικῶς προσ έταττεν ὁ λόγος τοῖς ἀποστόλοις ἐν ἐκκλησίαις εὐλογεῖν τὸν Κύριον, καὶ τοῦτο ποιεῖν μὴ ἑτέρων τινῶν ὁρμωμένους λόγων, ἀλλ' ἐκ τῶν πηγῶν Ἰσραὴλ, ἀκολούθως ὑπὲρ αὐτῶν εὐχὴν ἀναπέμπει τὸ Πνεῦμα τὸ προφητικὸν, φάσκον· ο Εντείλαι, ὁ Θεὸς, τὴν δύο ναμίν σου·, ὡσεὶ σαφέστερον ἔλεγεν· Ἐπισπευσάτω ἡ δύναμίς σου, καὶ συνεργείτω τοῖς ἀνδράσιν· ἀλλὰ καὶ ἤδη ποτὲ τῇ ἰσχύϊ σου δι' ἔργων χωρησάτω τὰ προφητευόμενα· καὶ τοῦτο δὲ ὅ κατειργάσω ἡμῖν τῇ σῇ βουλῇ προορίσας, καὶ αὐτὸ δυνάμωσον· ὅπως τῇ σῇ δυνάμει ἔργοις ἐπιτελεσθείη. Τί δὲ ἦν τοῦτο ἢ τὸ ἑξῆς ἐπιφερόμενον, « Ἐπὶ τὸν ναόν σου τὸν ἐν Ἱερουσαλὴμ σοὶ οἴσουσι βασιλεῖς δῶρα; ν τοῦτο γὰρ αὐτὸ ἐπαγγειλάμενος ἡμῖν δυνάμωσον γενέσθαι. Βaσιλεῖς δὲ διὰ τοῦτο αἱ βασιλεῖαι τῆς γῆς εἰρηνται, τῶν ἐθνῶν ἁπάντων τοῦτον σημαινομένων τὸν τρόπον. Νεὼς δὲ ἐν Ἱερουσαλήμ, ἐφ ̓ ἂν τὰ δῶρα οἴσουσιν οἱ βασιλεῖς, οὐδ ̓ ἕτερος ἂν εἴη τῆς βασιλείας τῶν οὐ ρανῶν· εἴπερ ἴσμεν Ἱερουσαλὴμ ἐπουράνιον, ἣν ἔδειξεν ὁ εἰπών·ι Ἡ δὲ ἄνω Ἱερουσαλὴμ ἐλευθέρα ἐστὶν, ἥτις ἐστὶ μήτηρ ἡμῶν· καὶ, « Προσεληλύθατε Σιὼν ὄρει καὶ πόλει Θεοῦ ζῶντος, Ἱερουσαλὴμ ἐπουρανίῳ. » Ταύτης οὖν τῆς ἐπουρανίου πόλεως τοῦ @ Θεοῦ τὸ ἐξαίρετον καὶ ἀνώτατον καὶ κρεῖττον ὁ νεώς ἐστι τοῦ Θεοῦ. Ἐπὶ τοῦτον τοίνυν τὸν νεών σου, φησὶν, σοὶ οἴσουσι βασιλεῖς δῶρα· οἱ τὴν λοιπὴν δη λαδὴ πόλιν τὴν ἐπουράνιον οἰκοῦντες βασιλεῖς ὄντες, διὰ τὸ κατηξιώσθαι τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, καὶ διὰ τοῦτο συμβασιλεύειν τῷ ἑαυτῶν Κυρίῳ. « Εἰ γὰρ συναπεθάνομεν, καὶ συζήσομεν, καὶ εἰ ὑπομένομεν Θεὸν, καὶ συμβασιλεύσομεν. » Οὗτοι οὖν οἱ βασιλεῖς, ὡς ἂν ὑπὸ μεγάλῳ ἀρχιερεῖ τῷ Μονογενεῖ τοῦ Θεοῦ λειτουργοῦντες, ἱερεῖς τε ὄντες, καὶ αὐτοὶ δῶρα προσ οίσουσιν εἰς τὸν ναὸν αὐτοῦ τὸν ἐπουράνιον, συνεισ ερχόμενοι τῷ μεγάλῳ ἀρχιερεῖ. Οπως δὲ τοῦτο γέ νηται καὶ δι' ἔργων προχωρήσῃ, ἀναγκαίως ἐπηύξατο εἰπών· « Εντειλαι, ὁ Θεὸς, τὴν δύναμίν σου, δυνάμωσον, ὁ Θεὸς, τοῦτο ὃ κατειργάσω ἡμῖν. » 52 51 Jerusalem calestem ". . Quod igitur in illa coelesti Dei civitate præstantius, sublimius et melius he betur, templum Dei est. In hoc templo tuo, inquit, tibi offerent reges munera qui scilicet aliam illam civitatem cœlestem incolunt, vere reges, quia regno cœlorum dignati sunt; ideoque una cum Domino suo regnant. • Nam si conmortui sumus, et convivemus, et si sustinemus Deum et conregnabimus *. » Hi itaque reges, utpote qui sub magno sacerdotum principe Unigenito Dei ministerium obeant, et sacerdotes sint, munera et ipsi in templum ejus cœleste afferent, una cum magno sacerdotum principe introeuntes. Ut autem hoc fiat et opere compleatur, necessario sic precatus est : e Manda, Deus, virtuti tum ; confirma hoc, D Deus, quod operatus es in nobis. » VERS. 31-33. Increpa feras arundinis. › Quemadmodum precatus fuerat, ut prædictos homines adjuvaret dicens : « Manda, Deus, virtuti tuæ;, et, Confirma hoc, Deus, quod operatus es in nobis ; sic modo precatur, ut obices de medio tollantur, et sine impedimento sermo percurrat. Præscientia quippe noverat eas quæ adversus prædicationem evangelicam excitandæ erant persecutiones, spiritualesque feras, a quibus eripi rogabat ille qui hæc loquebatur: Ne tradas bestiis animas confitentes tibi". Quæ sint illæ feræ arundinis intelligas, si a Job ediscas quid dictum 53 11 Tim. 1, 11, 12. 54 Psal. Lxxi, 19. • Ἐπιτίμησον τοῖς θηρίοις τοῦ καλάμου. "Ωσπερ η so Matth. vii, 7, 8. 23 de diabolo sit : e Sub omnis generis arboribus dor- A καὶ κάλαμον καὶ βούτομον. » Οὐ γὰρ παρὰ συχῆν, mit, juxta papyrum, calamum et caricem 55., Non juxta ficum, vitem, oleam aut palmam, aut quid iis simile, sed juxta papyrum, calamum et caricem quiescere ipsum ait, infirmas, frigidas nullumque fructum bonum proferentes animas his subindicans; juxta illas quippe draco quiescebat. Truces autem illæ feræ arundinis, sunt adversariæ potestates, maligni damones, et venenosi reptilesque spiritus, quos ut increpet Deus, Spiritus sanctus rogat hisce verbis: • Increpa feras arundinis. » Et congregationem taurorum; sive, secundum Symmachum, certum prægrandium ;, vaccas item populorum increpari postulat : vacca autem populorum et tauri, sunt ii inter Judzos qui verbi persecutores sunt. His aliud opus subjungitur, ut excludantur ii qui probati sunt argento: quod liquidius explicat Symmachus dicens: • Qui calcibus pellunt eos qui probati sunt quasi probatione argenti. Hi namque tauri, et memorale vacc, a feris arundinis agitatæ, nullum iapidem non movent, ut sancti Dei a spe sibi proposita deturbentur. Sancti vero Dei sunt qui probati sunt argento. Quemadmodum enim celoquia Domini casta, argentum igne examinatum 56;, sic et homines Dei probati sunt ut argentum: quare dicunt : • Probasti nos, Deus, igne nos examinasti sicut examinatur argentum 87 . Igitur fere arumdinis, congregatio taurorum, et vaccæ populorum, eos qui probati sunt argento a proposita sibi spe excludere satagunt. Sive, secundum Symmachum, Calcibus pellunt eos qui probati sunt quasi probatione argenti. Ut ne itaque illi supra dicti sanclis Dei impedimento sint, necessario dictum est: Increpa feras arundinis, congregatio taurorum in vaccis populorum. Alia item ratione lauros intelligas Judæorum principes: vaccas autem eorum synagogas iis subditas, et populos qui tempore passionis Servatoris nostri insurrexerunt. Cui sententiæ astipulatur vox illa ex ipsius Salvatoris persona in psalmo xxi posita : Quoniam circumdederunt me vituli multi, tauri pingues obsederunt me. Aperuerunt in me os suum *., Queis subindicabat principes Judaici populi, necnon multitu- D dinem ipsis subditam quæ adversum se insurrexit. οὐδὲ παρὰ ἄμπελον, οὐδὲ παρὰ ἐλαίαν, ἢ φοίνικα, ἢ τι τῶν τούτοις παραπλησίων, ἀλλὰ παρὰ πάπυρον καὶ κάλαμον καὶ βούτομον ἀναπαύεσθαί φησιν αὐτὸν, τὰς ἀτόνους καὶ καθύγρους καὶ μηδένα καρπὸν ἀναγκαῖον προφερούσας ψυχὰς τοῦτον αἰνιξάμενος τὸν τρόπον· παρὰ τοιαύταις γὰρ ἀνεπαύετο ὁ δράκων. Δεινὰ δὲ θηρία καλάμου τυγχάνουσιν αἱ ἀντικείμεναι δυνάμεις, οἵ τε πονηροί δαίμονες καὶ τὰ ἰοβόλα καὶ ἑρπυστικὰ πνεύματα, οἷς ἐπιτιμῆσαι τὸν Θεὸν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον διὰ τῶν μετὰ χεῖρας εὔχεται λέγον· • Ἐπιτίμησον τοῖς θηρίοις τοῦ καλάμου. » Καὶ τῇ συναγωγῇ δὲ τῶν ταύρων, ἢ, κατὰ τὸν Σύμμαχον, β' συνόδῳ παμμεγέθων, » καὶ ταῖς δαμάλεσι τῶν λαῶν ἐπιτιμῆσαι ἱκετεύει· δαμάλεις δὲ λαῶν καὶ ταῦροι οἱ παρὰ Ἰουδαίοις εἰσὶ διῶκται τοῦ λόγου. Τῶν ἔργων τὸ ἑξῆς ἐπιλεγόμενον ἐν τῷ, κ τοῦ ἐκκλεισθῆναι τοὺς δεδοκιμασμένους τῷ ἀργυρίῳ· ὅπερ σαφέστερον ἡρμήνευσεν ὁ Σύμμαχος εἰπών· • Τοῖς διαλακτίζουσι τοὺς εὐδοκήτους ὡς δοκιμὴν ἀρ γυρίου. • Οὗτοι γὰρ οἱ ταῦροι, καὶ αἱ προλεχθεῖσαι δαμάλεις, ὑπὸ τῶν θηρίων τοῦ καλάμου ἐνεργούμε ναι, τὴν πᾶσαν ποιοῦνται σπουδὴν πρὸς τὸ ἐκκλεισθῆναι τοὺς ἁγίους τοῦ Θεοῦ τῆς ἐπηγγελμένης αὐτοῖς ἐλπίδος. "Αγιοι δὲ Θεοῦ οἱ δεδοκιμασμένοι τῷ ἀργυρίῳ. Ωσπερ γὰρ ι τὰ λόγια Κυρίου ἁγνά, ἀργύ ριον πεπυρωμένον, » οὕτως καὶ οἱ τοῦ Θεοῦ ἄνθρωποι δεδοκιμασμένοι εἰσὶν ὡς τὸ ἀργύριον· διό φασιν· • Ἐδοκίμασας ἡμᾶς, ὁ Θεός, ἐπύρωσας ἡμᾶς ὡς πυροῦται τὸ ἀργύριον. » Οἱ οὖν θῆρες οἰ τοῦ καλάμου καὶ ἡ συναγωγὴ τῶν ταύρων, καὶ αἱ δαμάλεις τῶν λαῶν, τοὺς δεδοκιμασμένους τῷ ἀργυρίῳ ἀποκλεισθήκαι σπουδάζουσι τῆς ἐπηγγελμένης αὐτοῖς ἐλπίδος. "Η, κατὰ τὸν Σύμμαχον, ε Διαλακτίζουσι τούτους αὐτοὺς εὐδοκήτους ὄντας ὡς δοκιμὴν ἀργυρίου. » Ἵν ̓ οὖν μὴ ἐμποδὼν γένωνται τοῖς ἁγίοις τοῦ Θεοῦ οἱ προλεχθέντες, ἀναγκαίως εἴρηται· Ἐπιτίμησον τοῖς θηρίοις τοῦ καλάμου, ἡ συναγωγὴ τῶν ταύρων ἐν ταῖς δαμάλεσι τῶν λαῶν. Καὶ ἄλλως ταύρους νοήσεις τοὺς Ἰουδαίων ἄρχοντας· δαμάλεις δὲ αὐτῶν τὰς ὑπὸ τούτους συναγωγὰς καὶ τοὺς λαοὺς τοὺς ἐπισυστάντας κατὰ τὸ πάθος τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν. Μαρτυρεῖ δὲ τῷ λόγῳ ἡ ἐξ αὐτοῦ προσώπου τοῦ Σωτῆρος ἐν κα' ψαλμῷ φωνὴ φάσκουσα· « Ὅτι ἐκύκλω σάν με μόσχοι πολλοὶ, ταῦροι πίονες περιέσχον με. Ἤνοιξαν ἐπ' ἐμὲ τὸ στόμα αὐτῶν. » Δι' ὧν ᾐνίττετο τοὺς ἄρχοντας τοῦ Ἰουδαίων λαοῦ καὶ τὰ ὑπ' αὐτοὺς πλήθη τὰ ἐπισυστάντα κατ' αὐτοῦ. Dissipa gentes quæ bella volunt. Quæ superius feruntur, de adversariis potestatibus et de principibus Judæorum enarrata sunt: hæc vero de inimicis Ecclesiæ ex reliquarum gentium numero. Prospiciens namque Spiritus sanctus eos ex gentibus qui in incredulitate perseveraturi erant, adversus fideles bella et persecutiones moturos esse contra Ecclesiam Dei, necessario hac de re sic precatur : « Dissipa gentes quæ bella volunt., His namque dissipatis, gratia evangelica locum habe • Διασκόρπισον ἔθνη τὰ τοὺς πολέμους θέλοντα. » Τὰ μὲν ἀνώτερα περὶ τῶν ἀντικειμένων δυνάμεων, καὶ περὶ τῶν ἀρχόντων τοῦ Ἰουδαίων ἔθνους έδηλοῦτο, τὰ δὲ προκείμενα περὶ τῶν ἐν τοῖς λοιποῖς ἔθνεσι πολεμίων τῆς Ἐκκλησίας. Ἐπειδὴ γὰρ ἑώρα τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον τοὺς ἐν ἀπιστίᾳ ἀπομείναντας τῶν ἐθνῶν ἐπαναστησομένους τοῖς πιστοῖς, καὶ διωγμοὺς κατὰ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ κινήσοντας, ἀναγκαίως καὶ περὶ τούτου εὔχεται λέγον· ι Διασκόρπισον ἔθνη τὰ τοὺς πολέμους θέλοντα. » Δια ss Job xL, 16. se Psal. x1, 7. 57 Psal. Lxv, 40, 68 Psal. xxi, 13, 14. |