. tant; sed etiam illa proferunt, aliisque ea in re administri sunt: cujusmodi sunt athei et hæretici. Sed plus quam eos omnes, virum sanguinum abominatur Dominus, ac viro item doloso par suppli λείᾳ παραδίδωσι τοὺς μὴ μόνον κατὰ ἀπάτην λογι- Α eos, qui non modo per fallaciam mendacia cogi ζομένους τὰ ψευδῆ, ἀλλὰ καὶ λαλοῦντας αὐτὰ, καὶ ἑτέροις διακονουμένους, ὁποῖοι τυγχάνουσιν οἱ ἄθεοι, αἱρεσιῶται. Καὶ ἐπὶ πᾶσι τούτοις τὸν ἄνδρα αἱμάτων βδελύσσεται Κύριος, καὶ ἐν τῇ ἴσῃ τούτῳ τιμωρίᾳ καὶ τὸν δόλιον τίθησιν. Ὁ δὲ βδελυγμὸς ὑπερβάλ λουσαν ἀποστροφὴν, ὡς ἐπὶ μεγάλῳ βιάσματι, τοῦ βδελυσσομένου πρὸς τὸν βδελυκτὸν παρίστησι. Κύριε, ὁδήγησόν με ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου· ἕνεκα τῶν ἐχθρῶν μου κατεύθυνον ἐνώπιόν σου τὴν ὁδόν μου. Χριστὸς δὲ ἡ δικαιοσύνη· αὐτὸς γὰρ ἐγε νήθη σοφία ἡμῖν ἀπὸ Θεοῦ, δικαιοσύνη τε καὶ ἁγιασμὸς καὶ ἀπολύτρωσις. Οτι οὐκ ἔστιν ἐν τῷ στόματι αὐτῶν ἀλήθεια, ἡ καρδία αὐτῶν ματαία. Ματαία δὲ καὶ τῶν ἔξω σορῶν ἡ καρδία περὶ ὧν εἴρηται· Κύριος γινώσκει τοὺς διαλογισμοὺς τῶν σοφῶν, ὅτι εἰσὶ μάταιοι· ὧν ὁ λάρυγξ ἀπέπνει νεκρὰ δόγματα, τὸν ζωοποιὸν τοῦ Θεοῦ λόγον μὴ διδασκόντων, τὸν δὲ ψευδῆ καὶ νεκρόν· Κρίνον αὐτοὺς, ὁ Θεὸς, τοὺς ἐπιβουλεύοντάς μου ταῖς περὶ τῆς κληρονομίας ἐλπίσιν· οὗτοι γάρ σε παραπικραινοῦσι. Κρίνον· σοῦ γὰρ σώζειν σπουδά ζοντος, πολεμοῦσιν ἐπιβουλεύοντες. Βούλεται δὲ καὶ αὐτοὺς ἐντεῦθεν ἤδη κριθέντας ὠφεληθῆναι, τοῦ πλήθους τῶν ἀσεβημάτων ἔξω γεγενημένους. Καὶ εὐφρανθήτωσαν πάντες οἱ ἐλπίζοντες ἐπὶ σέ, εἰς αἰῶνα ἀγαλλιάσονται καὶ κατασκηνώσεις ἐν αὐτοῖς. ̓Αλλὰ καὶ ἐπὶ τῆς τοῦ Σωτῆρος ἐπιδημίας ηὐφράνθησαν οἱ τὴν αὐτοῦ καραδοκήσαντες ἐνανθρώ πησιν· ἥτις τοῖς προφήταις καὶ τοῖς νοοῦσι τὰ τού των ἠλπίζετο. Ἐπεδήμησε γὰρ ὁ Θεὸς Λόγος σὰρξ γεγονώς, προσλήψει σαρκὸς, ἵνα σκηνώσῃ ἐν τοῖς πεπιστευκόσιν αὐτῷ, κατὰ τὸ, Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν· οἳ καὶ εἰς αἰῶνα ἀγαλλιάσονται, ὁρῶντες τοῦ σαρκωθέντος Λόγου τὴν δόξαν, ὡς Μονογενοῦς παρὰ Πατρός, πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας οι καί φασιν· Εἰ καὶ ἐγνώκαμεν κατὰ σάρκα Χριστόν, ἀλλὰ νῦν οὐκέτι γινώσκομεν, ἔχοντες θεωρίαν τῆς δόξης αὐτοῦ, καθ ̓ ἣν Μονογενής παρὰ Πατρός ἐστιν. Καὶ καυχήσονται ἐν σοὶ οἱ ἀγαπῶντες τὸ ὄνομά σου, ὅτι σὺ εὐλογήσεις δίκαιον . Οὔσης λόγου καυ χήσεως, περὶ ἧς ὁ Παῦλός φησιν· Μηδεὶς καυχάσθω ἐν ἀνθρώποις, καὶ ὁ προφήτης· Μὴ καυχάσθω ὁ σοφὸς ἐν τῇ σοφίᾳ αὐτοῦ, καὶ τὰ ἑξῆς· οὐ τοιαύτη τυγχάνει ἡ τοῦ λέγοντος· Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυ χᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· καὶ, Ὁ καυχώμενος, ἐν Κυρίῳ καυχάσθω. Τοιοῦτοι περὶ ὧν ὁ λόγος, ἠγαπηκότων αὐτοῦ τὸ ὄνομα. Προαιρέσει γάρ, οὐ φόβῳ, τετιμηκότες ἐκαυχῶντο. Αἴτιον δὲ τῆς καυχήσεως τὸ τῶν ἐπουρανίων τυγχάνειν εὐλογιῶν· περὶ ὧν φησιν ὁ Απόστολος· Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ὁ εὐλογήσας ἡμᾶς ἐν πάσῃ εὐλογία πνευματικῇ ἐν τοῖς ἐπουρανίοις. Καὶ τέλος δὲ ἀγαθῶν τῆς ἐλπιζομένης κληρονομίας cium destinat. Abominatio autem extremam abominantis in abominatum aversionem, utpote in fœdissimo scelere, significat. VERS. 9. Domine, deduc me in justitia tua: propter inimicos meos dirige in conspectu tuo viam meam. Christus sane justitia est; ipse namque nobis a Deo factus est sapientia, justitia item, sancti ficatio et redemptio. VERS. 10, 11. Quoniam non est in ore eorum veritas, cor eorum vanum est. Vanum quoque est cor exoticorum philosophorum, de quibus dicitur : Dominus novit cogitationes sapientum, quoniam vanæ sunt 69 : quorum guttur mortifera exhalat dogmata, cum non vivificum Dei verbum doceat, sed mendacia et mortua proferat verba. Judica illos, Deus, qui meæ de futura hæreditate spei insidiantur : nam ii te summe irritant. Judica, te namque salutem nostram procurante, insidiosum illi bellum parant. Peroptat etiam Dominus ipsos vel jam judicatos inde juvari, si quidem a multitudine impietatum abscedant. VERS. 12. Ει latentur omnes qui sperant in te, in æternum exsullabunt et habitabis in eis. In ipso Salvatoris adventu lætati sunt ii qui ejus incarnationem exspectabant: quæ quidem spes prophetis et iis qui paria sentiebant inerat. Advenit namque Deus Verbum cum caro factum est, assumpta carne ut cum fidelibus suis habitaret, juxta illud: Verbum caro factum est et habitavit in nobis 63. Ii autem in æternum exsultabunt, videntes incarnati Verbi gloriam quasi Unigeniti a Patre, plenum gratiæ et veritatis". Qui dicunt etiam: Etsi cognoverimus Christum secundum carnem, jam non ultra novimus eum ", habentes contemplationem gloriæ ejus, se cundum quam est Unigenitus a Patre. 65 67. VERS. 15. Et gloriabuntur in te qui diligunt nomen tuum, quoniam tu benedices justo. Cum gloriationis verbum sit, de quo Paulus ait : Nullus glorietur in hominibus "; et propheta : Ne glorietur sapiens in sapientia sua 67, et reliqua ; non hujus. modi sane gloria ejus est, qui sic ait: Mihi autem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Jesu Christi or; et : Qui gloriatur in Domuno glorietur 68. Tales ii sunt de quibus jam sermo est, qui scilicer dilexerunt nomen ejus. Proprio enim voluntatis delectu, non autem timore, Deum colentes gloriabantur. Porro gloriationis hujusmodi causa a cœlestibus benedictionibus quas consecuturi sunt petitur; de quibus ait Apostolus : Benedictus Dominus, qui benedixit nos in omni benedictione spirituali in 60 F Cor. 11), 21. 67 Jerem. 1, 27 65 II Cor. X, 16. 69 cœlestibus e. Finis autem bonorum in ea quam A ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος, οὗ τεύξονται οἱ κατὰ zperamus hæreditate, est corona justitiæ, quam consecuturus est quisquis cum Paulo dicere valet : In reliquo reposita est mihi corona justitiæ 70: quo genere armorum uti Deus voluit, ut suos a quolibet hostili inimicorum incursu defenderet. PSALMUS DAVID VI. 1. In finem in hymnis, pro octava. Octava est salutaris resurrectionis Christi Dominica dies, in qua peccatorum omnium purgationem esse credimus; in qua symbolice quidem circumcidebantur omnes infantes, sed revera per regenera. tionem purgatur anima quælibet in Deo genita. Usque adeo autem præstantior est die septima, ut in ca solvatur lex Sabbati, si cum octava infantis die incidat Sabbati dies : homo quippe vel in Sab- " bato circumciditur. VERS. 2-4. Domine, ne in furore tuo arguas me, neque in ira tua corripias me. Miserere mei, Domine, quoniam infirmus sum; sana me, Domine, sana me, Domine, quoniam conturbata sunt ossa mea. Nam omne delictum ex infirmitate oritur, quia anima ad pravos semper affectus inclinatur: quapropter ad Servatorem et medicum, Dei scilicet Filium, confugit. Nam cum in animam rationabilen advenit, utpote verbun et ratio Dei, ejus irrationabiles motus eliminat; ut sapientia, ab insipientia ipsam liberat, ut justitia ab injustitia, ut veritas a mendacio. Robustas porro animi vires subindicat, cum ait conturbata esse ossa sua, quibus viriliter violentis animi motibus obsistere solebat; quod in sequentibus declarat his verbis: Et anima mea turbata est valde. Medela autem pro infirmitate animæ, est a Deo collata virtus, quam quisquis obtinet ait : Omnia possum in Christo qui me confortat. Quod autem non de sensibilibus ossibus loquatur, palam facit illud : Omnia ossa mea dicent : Domine, quis similis tibi 73 ? et illud quoque: Dissipata sunt ossa nostra secus infernum 78. Παῦλον λέγειν δυνάμενοι· Λοιπὸν ἀπόκειται μοι δ τῆς δικαιοσύνης στέφανος· περ ηὐδόκησεν ὁ Θεὸς ὅπλῳ χρήσασθαι φυλακτικῷ πάσης ἐφόδου πολεμίων ἐπιούσης κατὰ τῶν οἰκείων αὐτοῦ. ΨΑΛΜΟΣ ΤΩ ΔΑΥΙΔ Γ'. Εἰς τὸ τέλος ἐν ὕμνοις ὑπὲρ τῆς ὀγδόης. Ογδόη ἡ ἀναστάσιμος τοῦ Σωτῆρος ἡμέρα κυριακὴ σωτήριος, ἐν ᾗ πάντων ἁμαρτημάτων καθάρσιον εἶναι πιστεύομεν· ἐν ᾗ συμβολικῶς μὲν ἅπαν περιετέμνετο βρέφος, κατὰ δὲ τὸ ἀληθὲς καθαίρεται δι ̓ ἀναγεννή σεως πᾶσα ἐν Θεῷ ψυχὴ γεννωμένη. Τοσοῦτον δὲ κρεῖττον αὐτὴ τῆς ἑβδόμης, ὡς ἐν αὐτῇ λύεσθαι τὴν περὶ τοῦ σαββάτου νομοθεσίαν, εἰ καταλάβοι κατ' B αὐτὴν ἡ τοῦ βρέφους ὀγδόη· περιτέμνεται γὰρ ἄνθρωπος ἐν σαββάτῳ. Κύριε, μὴ τῷ θυμῷ σου ἐλέγξης με, μηδὲ τῇ ὀργῇ σου παιδεύσῃς με. Ἐλέησόν με, Κύριε, ὅτι ἀσθενής εἰμι· ἴασαί με, Κύριε, ὅτι ἐταράχθη τὰ ὀστᾶ μου. Ἐξ ἀσθενείας γὰρ ἅπαν ἁμάρτημα γίνε ται, πρὸς τὸ πάθος ἀεὶ τῆς ψυχῆς ἐνδιδούσης· διὸ καταφεύγει πρὸς τὸν Σωτῆρα καὶ ἰατρὸν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ. Ἐγγενόμενος γὰρ ψυχῇ τῇ λογικῇ, ὡς μὲν λόγος Θεοῦ τὴν ἀλογίαν αὐτῆς ἀφαιρεῖται· ὡς δὲ σου φία τῆς ἀφροσύνης αὐτὴν ἀπαλλάττει, καὶ ὡς δικαιο σύνη τῆς ἀδικίας, καὶ ὡς ἀλήθεια τοῦ ψεύδους ἐλευ θεροί. Τὰς νεανικὰς δὲ τῆς ψυχῆς ὑποφαίνει δυνάμεις, τεταράχθαι φήσας αὐτοῦ τὰ ὀστᾶ, δι' ὧν εἴωθεν C ἀντιβαίνειν τοῖς πάθεσιν ἀνδρικῶς· ὃ δὴ σαφηνίζων ἐπήγαγε· Καὶ ἡ ψυχή μου ἐταράχθη σφόδρα. "Ιασις δὲ ἀσθενείας ψυχῆς ἡ ἐκ Θεοῦ δύναμις· ἧς ὁ τυ χών φησι· Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ. "Οτι δὲ μὴ πάντως αἰσθητὰ τὰ ὀστᾶ, δηλοῖ τὸ, Πάντα τὰ ὀστᾶ μου ἐροῦσιν· Κύριε, τίς ὅμοιός σοι; Καὶ τὸ, Διεσκορπίσθη τὰ ὀστᾶ ἡμῶν παρὰ τὸν ᾄδην. Καὶ σὺ, Κύριε, ἕως πότε; Τὴν ἐπὶ μακρῷ χρόνῳ παράτασιν τῆς ἑαυτοῦ μετανοίας ἐμφαίνει. Ὁ γάρ τοι σοφὸς τῶν ψυχῶν ἰατρὸς οὐ παραχρῆμα κατὰ τὴν πρώτην ἐπιστροφὴν ἐπακούει τοῦ δεομένου, ὡς ἐν ἕξει παραμόνῳ γένηται τἀγαθοῦ, βεβαίαν δεί Et tu, Domine, usquequo? Diuturnum penitentiæ suae tempus enuntiat. Etenim sapiens ille animarum medicus, non statim, neque ad primam eflagitationem supplicantem exaudit, ut in illo æqui bonique affectu diutius permaneat, ac firmam stabilemque exhibeat penitentiam ; sed post congruen- D ξας μετάνοιαν· καὶ μετὰ τὴν ἱκανὴν καρτερίαν τὴν tem in confitendo perseverantiam : Me, inquit, exorasti, tempore accepto exaudivi te v. Nam iis qui non in peccato ipsum invocant dicet: Adhuc te loquente, Ecce adsum 75. VERS. 5-9. Quoniam non est in morte qui memor sit tui; in inferno autem quis confitebitur tibi? Laboravi in gemitu meo, lavabo per singulas noctes lectum meum, lacrymis meis stratum meum rigabo. Sapiens cum esset David, non ignorabat præsentis vitæ tempus, medela esse opportunum; quo elapso nemo recte agere valet. Nihilque non agit ut sa69 Ephes. 1, 70 II Tim. IV, 8. 71 Philipp. IV, 75 Isa. LVIII, 9. Cor. vi, 2. 3. ἐν ἐξομολογήσει· φησὶν ἐνέπεισας· καιρῷ δεκτῷ ἐπήκουσά σου. Τοῖς γὰρ μὴ ἐξ ἁμαρτίας αὐτὸν ἐπικαλουμένοις ἐρεῖ· Ἔτι λαλοῦντός σου, Ἰδοὺ πάρειμι. Οτι οὐκ ἔστιν ἐν τῷ θανάτῳ ὁ μνημονεύων σου, ἐν δὲ τῷ ᾅδῃ τίς ἐξομολογήσεταί σοι; Εκοπίασα ἐν στεναγμῷ μου, λούσω καθ' ἑκάστην νύκτα τὴν κλίνην μου, ἐν δάκρυσί μου τὴν στρω μνήν μου βρέξω. Σοφὸς ὢν ὁ Δαυὶὸ οὐκ ἠγνόει τὴν παροῦσαν ζωὴν θεραπείας εἶναι καιρὸν, μεθ ̓ ὃν οὐ δεὶς κατορθοῖ· καὶ πάντα πράττει θεραπευθῆναι βου 74 Psal. xxxiv, 10. 73 Psal. cxL, 7. 7 II 13. λόμενος, πρὶν ὑπὸ τοῦ κοινοῦ καταληφθῆναι. Διό A nitatem obtineat, priusquam a communi debito φησιν· Ἀντὶ μιᾶς νυκτὸς καθ' ἣν ἥμαρτον, πάσας ἐξομολογοῦμαι ' τὰς νύκτας, ἀποπλῦναι πειρώμενος ἐμαυτὸν, καὶ τὴν ἐφ ̓ ἣν ἥμαρτον κλίνην δάκρυσι με τανοίας. Οἶδα γὰρ δὲ κἂν τύχῃ τῆς ἀφέσεως επαγγέλληται, δακρύων πέρας οὐχ ἕξειν. Τὸ δὲ, Τίς ἐξομολογήσεται σοι; ἀντὶ τοῦ, οὐδείς, κεῖται· νῦν γὰρ οὐ σημαίνει τὸ σπάνιον. Εταράχθη ἀπὸ θυμοῦ ὁ ὀφθαλμός μου, ἐπαλαιώθην ἐν πᾶσι τοῖς ἐχθροῖς μου. Ἡ μνήμη, φησί, τοῦ θυμοῦ σου καὶ τῆς ὀργῆς τὴν ἐμὸν ἐτάραξε νοῦν· ὃ δὴ διδάσκων ὁ Σωτὴρ ἔλεγεν· Ο λύχνος τοῦ σώματος ἐστὶν ὁ ὀφθαλμός. Οὐ γὰρ ἐγχωρεῖ ἕνα τῶν δυεῖν ὀφθαλμῶν τοῦ σώματος λύχνον εἶναι· ἀλλ' οὐδὲ σωματικὸς ὀφθαλμὸς ὑπὸ θυμοῦ ταράσσεται τοῦ Θεοῦ. Ἀντὶ κατορθώματος δὲ καταριθμεῖται τὰς ἰδίας κακοπαθείας· ἐν αἷς καὶ τὴν κάκωσίν τε καὶ ταπείνωσιν, ἣν ἐπὶ πλεῖστον χρόνον ἐν μέσοις ἐποιεῖτο τοῖς ἰδίοις ἐχθροῖς. B Απόστητε ἀπ' ἐμοῦ, πάντες οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν, ὅτι εἰσήκουσε Κύριος τῆς φωνῆς τοῦ κλαυθμοῦ μου. Εισήκουσε Κύριος τῆς δεήσεώς μου, Κύριος τὴν προσευχήν μου προσεδέξατο. Αἰσχυνθείησαν καὶ ταραχθείησαν πάντες οἱ ἐχθροί μου, ἐπιστραφείησαν καὶ αἰσχυνθείησαν σφόδρα διὰ τάχους. Ἐπηκόου τυχὼν τοῦ Θεοῦ, ἐπιστρέφει πάλιν πρὸς αὐτὸν τὴν εὐχὴν, καὶ παρακαλεῖ πρὸς τὸ ἀναχωρῆσαι καὶ αἰσχυνθῆναι αὐτοῦ C τοὺς ἐχθροὺς, ἀποτυχόντας ἐν οἷς ἐπεβούλευσαν, δι' ὧν αὐτῷ Θεὸς τὴν σωτηρίαν παρέσχετο. Αξιοῖ δὲ καὶ λίαν αὐτοὺς ταραχθῆναι· ὃ δὴ πάντως αὐτοὺς κατὰ τὸν καιρὸν τῆς τοῦ Θεοῦ δικαιοκρισίας ἐκδέξεται. ΨΑΛΜΟΣ ΤΩ ΔΑΥΙΔ Ζ'. Ὃν ᾖσε τῷ Κυρίῳ ὑπὲρ τῶν λόγων Χουσὶ υἱοῦ Ἰεμενεῖ. comprehendatur. Quamobrem ait : Pro una nocte qua peccatum admisi, per singulas noctes confiteor, id salagens ut meipsum et lectum in quo peccavi, penitentiæ lacrymis abluam. Probe scio enim, etiamsi remissionem polliceatur, me lacrymandi tamen finem nunquam facturum. Illud autem : Quis confitebitur tibi? loco verbi, nullus, positum est, neque enim paucitatem confitentium nunc significat. Κύριε ὁ Θεός μου, ἐπὶ σοὶ ἤλπισα· σῶσόν με ἐκ πάντων τῶν διωκόντων με, καὶ ῥῦσαί με, μήποτε ἁρπάσῃ ὡς λέων τὴν ψυχήν μου, μὴ ὄντος λυτρουμένου, μηδὲ σώζοντος. Οὐκ ἐπ' ἀνθρώποις, οὐδὲ συμβουλαῖς ἀνθρώπων, ἢ στρατοῦ πλήθει τὰς ἐμὰς ἐλπίδας ἀπήρτησα· Διό με ῥῦσαι πολεμίων μοι τοσούτων ἐπικειμένων διὰ παντός. Οὐ μόνον νῦν D Αβεσσαλώμ, καὶ ̓Αχιτόφελ, καὶ τῶν σὺν αὐτοῖς· ἀλλὰ καὶ πάλαι νέῳ ὄντι Σαούλ τε καὶ πλείστων τῶν τε δι' αὐτῶν ἀφανῶς μοι πολεμούντων δαιμόνων· ὧν περὶ τοῦ ἄρχοντος εἴρηται· Ὁ ἀντίδικος ὑμῶν διά βελος ὡς λέων ωρυόμενος περιέρχεται ζητῶν τίνα καταπίῃ· ἐξ οὗ μάλιστα ῥυσθῆναι παρακαλώ. VERS. 8. Turbatus est a furore oculus meus: inveleravi inter omnes inimicos meos. Memoria, inquit, furoris iraque tuæ mentem meam turbavit : quod ipsum Salvator his verbis docuit : Lucerna corporis tui est oculus tuus 76. Neque enim fieri potest, ut unus tantum ex duobus oculis sit corporis lucerna at neque corporeus oculus a furore Dei turbatur. Inter recte facta vero calamitates et ærumnas suas enumerat; in quibus recensenda est afflictio illa et abjectio, quam diuturno tempore in.. ter medios inimicos perpessus est. VERS. 9-11. Discedite a me, omnes qui operamini iniquitatem, quoniam exaudivit Dominus vocem fetus mei. Eraudivit Dominus deprecationem meam, Dominus orationem meam suscepit. Erubescunt et conturbentur omnes inimici mei, confundantur et erubescant valde velociter. Cum Deum sibi propitium nactus sit, ad ipsum denuo orationem suam convertit; rogatque ut recedant et confundantur inimici sui, postquam insidiæ ipsorum, Deo sibi per cas salutem conferente, male cesserunt. Precatur autem, ut vehementer conturbentur: quod ipsis sane justi Dei judicii tempore eventurum est. PSALMUS DAVID VII. 1. Quem cantavit Domino pro verbis Chusi filii Jemini. VERS. 2, 3. Domine Deus meus, in te speravi : salvum me fac ex omnibus persequentibus me, et libera me. Nequando rapiat ut leo animam meam, dum non est qui redimat, neque qui šalvum faciat. Nequaquam in hominibus, neque in consiliis hominum, neque in exercitus copiis spem meam rem posui : quapropter a tot semper instantibus inimicis eripe me. Neque solum enim ab Absalone et Achitophele eorumque sequacibus qui me nunc adoriuntur; sed jam olim juvenis cum essem, a Saule, et a multis qui me ipsius opera clam impugnabant dæmonibus, de quorum principe dictum est: Adversarius vester diabolus, tanquam leo rugiens circuit quærens quem devoret ". A quo præsertim me liberes rogo. VERS. 4, 5. Domine Deus meus, si feci istud, si est iniquitas in manibus meis: si reddidi retribuentibus mihi mala, decidam merito ab inimicis mess inanis. Quantam ex oblivione injuriarum ac tolerantia fiduciam David exhibet! Hæc sane præcipua 79 ejus virtus est, ut Moysis mansuetudo: Erat enim A Δαυΐδ· ὡς τοῦ μὲν Μωϋσέως τὸ πρᾶον· Πρᾶος γὰρ milissimus super omnes homines qui morabantur in ἦν παρὰ πάντας τοὺς ἀνθρώπους τοὺς ὄντας ἐπὶ terra 78; Abrahami fides : Credidit enim Deo, et re- τῆς γῆς· τοῦ ̓Αβραὰμ δὲ ἡ πίστις· Ἐπίστευσε putatum est ei in justitiam " ; Jobi patientia, Jose- γὰρ τῷ Θεῷ, καὶ ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην· phi continentia, Salomonis sapientia. Certe san- καὶ τοῦ Ἰὼβ ἡ καρτερία, καὶ Ἰωσὴφ ἡ σωφροσύνη, ctorum egregia virtus, non in rebus iisdem testi- καὶ ἡ σοφία τοῦ Σαλομῶντος. Καὶ τὸ στεῤῥὸν τῶν monium accepit; sed in quo certaminis genere ἁγίων οὐκ ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς μεμαρτύρηται· ἀλλ ̓ ἐν ᾧ præcellebat. David igitur qui semper tolerantiam κρατεῖ παραδόξῳ παλαίσματι. Δαυΐδ τοίνυν ὁ διὰ πανoblivionemque injuriarum expetiit, id apud Deum τὸς ἀμνησίκακον ᾔτησε, προτείνει Θεῷ τῶν ἴσων ἐξ contendit ut paria consequatur. Nam a Spiritu di- αὐτοῦ τυχεῖν ἐξαιτούμενος. Ηδει γὰρ ἐκ τοῦ θείου vino edidicerat futuram illam Salvatoris promissio- Πνεύματος τὴν μέλλουσαν τοῦ Σωτῆρος ἐπαγγελίαν nem: Si dimiseritis hominibus peccata eorum, di- τὴν, Ἐὰν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα mittet et vobis Pater vester cælestis delicta vestra 80. αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος Quare cum congruentem edidisset pœnitentiam, τὰ παραπτώματα ὑμῶν. Διὸ μετὰ τὴν ἱκανὴν μετάveniam consecutus est. νοιαν ἔτυχε τῆς ἀφέσεως. VERS. 6. Persequatur inimicus animam meam, et B comprehendat, et conculcet in terra vitam meam, et gloriam meam in pulverem deducat. Pluribus ita verbis insistens ait: Si eam rem non probe egerim ne a peccato ante obitum eripiar, neque gloriam meam recipiam; sed in ipsis delictis comprehendar, ut inimicus meus, perinde atque in ipso peccandi tempore, animam meam semper conculcet, donec ea in pulverem mortis revertatur. Sin contra probe me gesserim, redemptus ea quæ par est consequar, neque in pulverem peccati carnalis, in quem delapsus sum, permaneam. Vita ejus qui terreni hominis imaginem gerit, ab inimico in terra conculcata est. Quamobrem ille, etiamsi videatur aliquando gloria affici, attamen gloria ejus in pulvere jacet; quales sunt qui glorie causa agunt, laudes expetunt, vel mercedem ab hominibus aucupantur. C VERS. 7, 8. Exsurge, Domine, in ira tua et exaltare in finibus inimicorum tuorum. Exsurge, Domine Deus meus, in præcepto quod mandasti, et synagoga populorum circumdabit te. Dominum hortatur, ut veluti dux exercitus cum indignatione consurgat adversus principem exercitus invisibilium inimicorum, sic eum compellans: Tu ipse, qui nobis hominibus præcepisti ut concertemus, idipsum facito. lis enim abs te fugatis ac deletis, ego salvus ero; neque solus, sed etiam Ecclesia ex gentibus circumdabit te, eliminato scilicet omni dæmonum errore. In illa sane velut in choro medius consistens hymnum emittes Patri tuo, quemadmodum D dixisti: Narrabo nomen tuum fratribus meis, in medio Ecclesiæ laudabo te 81. VERS. 9. Et propter hanc in altum regredere, Dominus judicabit populos. Judica me, Domine, secundum justitiam tuam, et secundum innocentiam meam super me. Quoniam omnes creaturas adducet Deus in judicium, oportetque universos ante Christi tribunal sisti, cum didicisset David futurum esse ut mundum judicet in justitia, et populos in æquitate, jure ait: Mei quoque judex esto, Domine, non secundum reliquas operationes meas, sed secundum simplicitatem et justitiam meam. Καταδιώξαι ἄρα ὁ ἐχθρὸς τὴν ψυχήν μου, καὶ καταλάβοι καὶ καταπατήσαι εἰς γῆν τὴν ζωήν μου, καὶ τὴν δόξαν μου εἰς χοῦν κατασκηνώσαι. Διατεινόμενος δέ φησιν· Εἰ μὴ κατώρθωσα τοῦτο, μὴ ελευθερωθείην πρὸ τοῦ θανάτου τῆς ἁμαρτίας, μηδὲ τὴν ἐμὴν ἀπολάβοιμι δόξαν, ἐν αὐταῖς δέ μου καταληφθείην ταῖς ἁμαρτίαις, ἵν ̓ ὡς ὅτε ἥμαρτον οὕτω μέσ χρι παντὸς τὴν ἐμὴν ὁ δυσμενὴς καταπατήσῃ ψυχὴν, μέχρι τοῦ εἰς χοῦν ὑποστρέψαι θανάτου. Εἰ δὲ και τώρθωσα, τύχοιμι τῶν ἴσων λυτρούμενος, καὶ μὴ εἰς ὃν ἐξ ἁμαρτίας κατέπεσα χοῦν ἐπιμένων τῆς σαρκι κῆς ἁμαρτίας. Ἡ ζωὴ τοῦ ἔτι τὴν εἰκόνα τοῦ χοϊκοῦ φοροῦντος καταπεπάτηται ὑπὸ τοῦ ἐχθροῦ εἰς γῆν· οὗτος δὲ, κἂν δοξάζεσθαι ποτὲ δοκῇ, κατεσκήνωσεν αὐτοῦ ἡ δόξα εἰς χοῦν, ὡς τῶν ποιούντων διὰ δόξαν, καὶ τὸν παρ' αὐτῶν ἔπαινον, ἢ τὴν παρ' αὐτοῖς ἀπο δοχήν. Ανάστηθι, Κύριε, ἐν τῇ ὀργῇ σου, ὑψώθητι ἐν τοῖς πέρασι τῶν ἐχθρῶν σου. Εξεγέρθητι, Κύριε ὁ Θεός μου, ἐν προστάγματι ᾧ ἐνετείλω, καὶ συν αγωγὴ λαῶν κυκλώσει σε. Οἷα δὴ στρατηγὸν διαναστῆναι σὺν ἀγανακτήσει κατὰ τοῦ τῶν ἀοράτων πολεμίων ἄρχοντος στρατοπέδου, λέγων· Ο τοῖς ἀνε θρώποις ἡμῖν προσέταξας ἀγωνίζεσθαι κατὰ τῶν ἀοράτων δυνάμεων, τοῦτο δράσον αὐτός. Τούτων γὰρ ὑπὸ σοῦ καθῃρημένων, κἀγὼ σωθήσομαι, οὐ μόνος, ἀλλὰ καὶ ἡ τῶν ἐθνῶν Ἐκκλησία κυκλώσει σε, πά σης δαιμόνων πλάνης ἀπελασθείσης. Ταύτης δὲ καθάπερ χορού μέσος γενόμενος ὕμνον αναπέμψεις πρέ ποντα τῷ Πατρὶ καθάπερ ἔφης· Ἀπαγγελῶ τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου, ἐν μέσῳ Ἐκκλησίας ὑμνήσω σε. Καὶ ὑπὲρ ταύτης εἰς ὕψος ἐπίστρεφον, Κύριος κρινεῖ λαούς. Κοινόν με, Κύριε, κατὰ τὴν δικαιοσύνην σου, καὶ κατὰ τὴν ἀκακίαν μου ἐπ' ἐμέ. Ἐπειδὴ πᾶν τὸ ποίημα ἄξει ὁ Θεὸς εἰς κρίσιν, καὶ τοὺς πάντας δεῖ παραστῆναι τῷ βήματι τοῦ Χριστοῦ, εἰκότως μαθὼν ὁ Δαυΐδ, ὅτι μέλλει κρίνειν τὴν οἰκου μένην ἐν δικαιοσύνῃ καὶ λαοὺς ἐν εὐθύτητι· Γενοῦ, φησί, κἀμοῦ κριτής, ὦ Κύριε, μὴ κατὰ τὰς λοιπάς μου πράξεις, ἀλλὰ κατὰ τὴν ἁπλότητά μου καὶ δικαιο σύνην. Συντελεσθήτω δὴ πονηρία ἁμαρτωλῶν καὶ και Α τευθυνεῖς δίκαιον, ἐτάζων καρδίας καὶ νεφροὺς ὁ Θεός. Ἐπιστημονικὸν καὶ μέγα τὸ πέρας αἰτεῖσθαι γενέσθαι κακίας, κυβέρνησιν δὲ τῷ δικαίῳ πρὸς τὸ μηκέτι χειμάζεσθαι. Περὶ δικαιοκρισίας εἰπὼν τοῦ Θεοῦ, μόνον δίκαιον ἀποφαίνει κριτὴν, ὡς καὶ μόνον ὁρῶντα καρδίας· αὐτὸς γὰρ ἀποδίδωσιν ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. ̓́Ανθρωπος μὲν γὰρ εἰς ὄψιν ὁρᾷ αὐτὸς δὲ κριτικός ἐστιν ἐνθυμήσεων καὶ ἐννοιῶν χαρδίας· οὐκ ἔστι κρίσις ἀφανὴς ἐνώπιον αὐτοῦ. Τοιοῦτον δείξας τὸν Θεὸν, πεπαῤῥησιασμένῳ συνειδότι φησίν· Ἡ βοήθειά μου παρὰ τοῦ Θεοῦ τοῦ σώζοντος τοὺς εὐθεῖς τῇ καρδίᾳ. Χρηστὰ γὰρ ἐλπίζει διὰ τὸν ἐτάζοντα καρδίας καὶ νεφρούς, ὡς δὴ σκολιόν ἔχων οὐδὲν ἐν καρδία. Ἐὰν μὴ ἐπιστραφῆτε, τὴν ῥομφαίαν αὐτοῦ στιλβώσει· τὸ τόξον αὐτοῦ ἐνέτεινε καὶ ἡτοίμασεν αὐτό. Μήποτε παρασεσιωπημένως ταῦτα περί τοῦ διαβόλου λέγεται· οὗτος γὰρ πρὸς τούτους καὶ ὠδίνησεν ἀδικίαν, καὶ τὰ ἑξῆς. Ἰδοὺ ὠδίνησεν ἀδικίαν, συνέλαβε πόνον, καὶ ἔτεκεν ἀνομίαν. Λάκκον ὤρυξε καὶ ἀνέσκαψεν αὐτὸν, καὶ ἐμπεσεῖται εἰς βόθρον ἂν εἰργάσατο. Ἐπιστρέψει ὁ πόνος αὐτοῦ εἰς κεφαλὴν αὐτοῦ, καὶ ἐπὶ κορυφὴν αὐτοῦ ἡ ἀδικία αὐτοῦ καταβήσεται. Ταῦτα ῥητῶς ἐπ' Αχιτόφελ πεπλήρωται. Παρευδοκιμηθεὶς γὰρ ὑπὸ τοῦ Χουσί, καὶ τὰ πρά γματα τοῦ ̓Αβεσσαλώμ, ὡς δὴ σοφὸς, ἀπογνούς, καὶ τὴν μέλλουσαν ἐκ τοῦ Δαυΐδ φοβούμενος δίκην, οἵ καδε ἀναχωρήσας ἀπήγξατο, παθὼν ἅπερ ἐπεβούλευε παθεῖν τὸν Δαυΐδ, καὶ τὴν κατ' αὐτοῦ κακίαν ἐπὶ τὴν αὐτοῦ κεφαλὴν ἀπεμάξατο. Καὶ καθόλου δὲ πᾶς δι' ὧν εἰργάσατο κακῶν καθ ̓ ἑαυτοῦ τὴν ψῆφον ἐν ἡμέρα κρίσεως φέρει. Ἐξομολογήσομαι τῷ Κυρίῳ κατὰ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, ψαλῶ τῷ ὀνόματι Κυρίου τοῦ Ὑψίστου. Ὡς δὲ μηδενὶ αὐτὸς ἐπιβουλεύσας, μηδὲ λάκκον ὀρύξας, παρορῶν δὲ τοὺς ἀδικοῦντας τῶν ἀσεβῶν ἀπολλυμένων ἐν κρίσει, Εξομολογήσομαι, φησί, τῷ Κυρίῳ κατὰ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ· Τὰ ἐμαυ τοῦ δίκαια καθάπερ ἐν δικαστηρίῳ προθείς· καὶ ψαλῶ δὲ τῷ ὀνόματι Κυρίου τοῦ ὑψίστου· πιστεύων καταξιωθήσεσθαι τοῦ χοροῦ τῶν παρ' αὐτοῦ σωζομέ νων. ΨΑΛΜΟΣ ΤΩ ΔΑΥΙΔ Η'. Εἰς τὸ τέλος ὑπὲρ τῶν ληνῶν. Τὰ ἐπὶ τῇ συντελείᾳ νῦν τῶν αἰώνων προφητευό μενα τὴν ἐπιγραφὴν, εἰς τὸ τέλος, ἐποίησεν. Υπέρ δὲ τῶν ληνῶν διὰ τὰς ἐν πάσῃ τῇ γῇ συστάσας Ἐκκλησίας, ἀλληγορίας νόμῳ λεγομένας ληνούς. Ὅτε μὲν εἰς ἦν λαός· ἦν δὲ οὗτος Ἰσραὴλ, ᾧ ἐχρημάτιζε καὶ πύργος ὁ παρὰ τούτοις νεώς, καὶ προλήνιον τὸ πρὸ τοῦ ναοῦ θυσιαστήριον κατὰ τὴν Ἡσαΐου φωνήν. Τὸ δὲ πλῆθος νυνὶ τῶν ληνῶν τὰ πολλὰ μηνύει θυ σιαστήρια, ταῖς κατὰ μέρος ἐκκλησίαις συνδιαιρούμενα. Διὸ καὶ ἐν πγ' ψαλμῷ τὸν αὐτὸν ἐπιγραφέντι Β VERS. 10, 11. Consumatur nequitia veccatorum et diriges justum, scrutans corda et renes, Deus. Scitum magnumque est postulare ut finis sit malitiæ; utque justus ita dirigatur, ut nunquam ultro fluctuet. Cum autem de tribunali Dei loquitur, solum eum esse justum judicem pronuntiat, utpote qui solus corda videat. Ipse namque reddit unicuique juxta opera sua. Homo quippe videt in facie ; ipse vero judex cogitationum est et animi sensuum': nullum judicium occultum ipsi est. Cum talem esse Deum declarasset, confidens ac conscientia sua securus dicit: Adjutorium meum a Deo, qui salvos facit reelos corde. Bona etenim sperat ab eo qui scrutatur corda et renes, quod nihil tortuosum in corde habeat. VERS. 15. Nisi conversi fueritis, gladium suum vibrabit: arcum suum tetendit et paravit illum. Num hæc tacite et obscure de diabolo dicuntur: nam is adversus homines parturiit injustitiam, et cætera. VERS. 15 - 17. Ecce parturiit injustitiam, concepit dolorem et peperit iniquitatem. Lacum aperuit et effodit eum, et incidet in foveam quam fecit. Convertetur dolor ejus in caput ejus, et in verticem ipsius iniquitas ejus descendet. Hæc ad verbum in Achitophele completa sunt. Nam a Chusi superatus, cum de rebus Absalonis, utpote vir prudens, desperaret, futuramque Davidis vindictam pertimesceret, in domum secedens sese laqueo suspenC dit, ea perpessus, quæ machinamentis suis Davidi paraverat, suamque adversus eum nequitiam in caput ipse suum expressit. Et vero omnes prorsus homines, ex editis operibus, suam in die judicii ferunt sententiam. VERS. 18. Confitebor Domino secundum justitiam ejus, psallam nomini Altissimi. Utpote qui nemini insidias struxerit, nemini lacum effoderit; iniquos cum despiceret, gnarus futuri in judicio impiorum exitii : Confitebor, inquit, Domino secundum justitiam ejus; justis meis operibus velut in tribunali productis; et psallam nomini Domini altissimi, fretus spe me in choro eorum qui per ipsum salutem consequentur, ejus dignatione recipiendum esse. PSALMUS DAVID VIII. 1. In finem pro torcularibus. Quæ hic de consummatione sæculorum prophetice enuntiantur, in causa fuere quod inscriptio, in finem, apponeretur. Pro torcularibus autem dicitur Ecclesiarum gratia, quæ per universam terram exsistunt, et allegorice torcularia vocantur. Quando enim unus erat populus, scilicet Israelis, huic erat turris, templum apud ipsos nuncupata: et protorcular, scilicet altare pro templi limine juxta Isaiae vocem. Jam vero multitudinem toreularium multa declarant altaria in diversis per or |